Orunia, znana w języku kaszubskim jako Òruniô, a w niemieckim jako Ohra, to wyjątkowe osiedle, które łączy w sobie aspekty zarówno mieszkaniowe, jak i przemysłowe. Ta część Gdańska zalicza się do większej dzielnicy – Orunia-Św. Wojciech-Lipce.
W regionie tym można spotkać różne warianty nazewnicze, takie jak Oruń, Orania, Orana oraz Ore, co świadczy o bogatej historii i różnorodności kulturowej tego miejsca.
Położenie
Orunia, która została włączona do Gdańska w 1933 roku, zyskała status dzielnicy. Zgodnie z aktualnymi danymi, obszar ten jest klasyfikowany jako osiedle w obrębie dzielnicy Orunia-Św. Wojciech-Lipce. W skład tego osiedla wchodzi wiele jednostek morfogenetycznych, w tym:
Sąsiednie podjednostki
- od północy: Biskupia Górka, Zaroślak, Stare Przedmieście, Dolne Miasto,
- od zachodu: Stare Szkoty, Chełm, Ujeścisko, Orunia Górna,
- od wschodu: Olszynka Mała, Krępiec (wieś),
- od południa: Maćkowy, Lipce, Niegowo.
Warunki geograficzne
Położenie Oruni jest niezwykle interesujące, ponieważ znajduje się na granicy dwóch kluczowych mezoregionów Polski, a mianowicie Pojezierza Kaszubskiego oraz Żuław Wiślanych. Granica między nimi przebiega w okolicy Kanału Raduni, co nadaje temu obszarowi unikalne cechy geograficzne.
Ukształtowanie terenu
Wyraźnie widoczna granica pomiędzy wspomnianymi mezoregionami jest zauważalna także w ukształtowaniu terenu Oruni. Najwyższym punktem w tej okolicy jest Góra Łez, która osiąga wysokość 54 m n.p.m. Kolejną interesującą jednostką jest Ptaszniki, całkowicie zlokalizowana na Wzgórzu Ptaszników. Oddziela je od Góry Pięciu Braci zespół przyrodniczo-krajobrazowy, który nosi nazwę Dolina Potoku Oruńskiego. Warto również zauważyć, że pomiędzy wyżynnym Chełmem a Wzgórzem Ptaszników znajduje się jar, w którym zlokalizowana jest podjednostka Oruńskie Przedmieście.
Jednak ta część osiedla to tylko ułamek całej Oruni; pozostałe podjednostki leżą głównie na nizinie Żuław Gdańskich. W tej okolicy depresja osiąga wartość nawet do 0,3 m p.p.m. Cały teren Dolnika, w którym znajdują się jednocześnie historyczne poldery, poprzecinany jest siecią rowów. Na obrzeżach Dolnika widoczny jest typowy krajobraz Żuław, który charakteryzuje się obecnością wierzby.
Cieki
Obszar Oruni obfituje w cieki wodne, które płyną przez osiedle lub jego granice. Do najważniejszych z nich należą:
- Kanał Raduni,
- Potok Oruński,
- Motława,
- Radunia,
- Opływ Motławy.
Wschodni kraniec Oruni znajduje się w rejonie Krępca, który jest zlewkiem trzech rzek: Motławy, Raduni oraz Czarnej Łachy.
Wzgórza
W obrębie Oruni rysuje się szczególnie cztery charakterystyczne wzgórza, a są to:
- Góra Łez 54 m n.p.m.,
- Góra Pięciu Braci 41 m n.p.m.,
- Góra Gliniana,
- Wzgórze Ptaszników.
Z uwagi na równinny charakter terenu, ich względna wysokość od strony wschodniej jest praktycznie taka sama, natomiast od zachodu przylegają do Górnej Oruni. Nazwa Góra Łez odnosi się do historycznego starcia, które miało miejsce podczas wojen napoleońskich, natomiast Góra Pięciu Braci zyskała swoją nazwę na podstawie lokalnej legendy związanej z pięcioma głazami, które niegdyś leżały na jej zboczach, a obecnie pozostały jedynie dwa.
Historia
Kwestia nazwy
Na przestrzeni wieków Orunia była znana pod różnymi nazwami: Ore (w 1338 roku), Orana (1356), Orania (w łacinie), Oruń (1710) oraz Ohra (po roku 1885). Jerzy Samp w swojej pracy na temat Orunii wysuwa hipotezę, według której jej nazwa wywodzi się ze słowiańskiego „Orana” lub „Orania”, co oznacza rwący potok. Wygląda na to, że dotyczy to dzisiejszego Potoku Oruńskiego, który przed powstaniem Kanału Raduni miał znacznie większy przebieg i łączył się z rzeką Motławą, przecinając Orunię w jej szerokości. Niemieckie wpływy przekształciły tę słowiańską nazwę w Ohra lub w lokalnym gwarze gdańskim – die Aur. W niemieckich legendach ORunia jest również kojarzona z komturem gdańskim Albrechtem von Ore, który zginął w bitwie pod Płowcami w 1331 roku. Ostatnio, dla odróżnienia Oruni od Oruni Górnej, która powstała na wzgórzach w latach 90. XX wieku, zaczęto używać niepoprawnej nomenklatury Orunia Dolna. Przykład ten nie odnosi się do historii samej Orunii.
Średniowiecze
Już od wczesnego średniowiecza Orunia była znaczącym ośrodkiem handlowym, przez który przebiegał szlak kupiecki znany jako Via mercatorum. Dogodne położenie oraz urodzajne gleby sprzyjały rozwojowi wsi. Władze zakonu krzyżackiego nadały Orunii prawo chełmińskie 2 czerwca 1338, co miało miejsce za sprawą komtura gdańskiego Winricha von Kniprode, który sprowadził tutaj rzemieślników. W XIV wieku wieś zajmowała 50 łanów chełmińskich, co odpowiada 840 hektarom. W tym okresie istniały tu karczma oraz młyn. W XV wieku Krzyżacy przystąpili do budowy Kanału Raduni, a w 1412 roku komtur wyraził zgodę na transport drewna, w efekcie czego uruchomiono dwa tartaki. Orunia zyskała na znaczeniu, lecz w latach 1431–1433 została zniszczona przez husytów, a w 1433 poniosła ogromne straty w wyniku pożaru. Mimo tego, dzięki szybkim pracom odbudowawczym, w 1454 roku powróciła pod polskie władanie. Wojnę trzynastoletnią Orunia przetrwała dwukrotnie w destrukcyjnych okolicznościach, w tym przez pożar w 1461 roku. W kolejnych latach wieś nawiedziła powódź w 1506 roku.
Nowożytność
W drugiej połowie XVI wieku, Orunia leżąca na Gdańskiej Wyżynie, w obrębie terytorium Gdańska, była częścią województwa pomorskiego. Z powodu groźby ze strony Krzyżaków, w 1519 roku Gdańsk spalił Orunię, co powtórzyło się w 1577 roku, gdy wybuchła wojna Rzeczypospolitej z Gdańskiem. Kolejne lata były już dla wsi łaskawsze, stała się popularnym miejscem wypoczynku dla gdańskich patrycjuszy. Około 1550 roku założono cmentarz ewangelicki pw. Świętego Jerzego, który został zlikwidowany w 1956 roku. W 1656 roku Orunia została ograbiona przez Szwedów w czasie potopu szwedzkiego. Na miejscu współczesnego dworku parkowego gościł August II Mocny. W XVII wieku przy Kanale Raduni powstały różnorodne warsztaty, w tym garbarnie i farbiarnie, a w tutejszych urodzajnych polach uprawiano tytoń. Klęska głodu i epidemia cholery nawiedziły Orunię w 1709 roku. 29 września 1717 car Piotr I Wielki zatrzymał się w Oruni, goszcząc w budynku, który obecnie zajmuje szkoła muzyczna. W 1734 roku w Oruni ukrywał się Stanisław Leszczyński, który odpierał ataki Rosjan oraz Sasów w trakcie wojny sukcesyjnej. Tam też, w kwaterze feldmarszałka Münnicha, podpisano akt kapitulacji Gdańska 7 lipca 1734 roku. W 1770 roku Gottfried Reyger otworzył znany ogród botaniczny, a rodzina Schopenhauerów miała tutaj rezydencję do czasu II rozbioru. To tutaj dzieciństwo spędził znaczący filozof, Arthur Schopenhauer. Pozostałości po ogrodach tej rezydencji są obecnie znane jako Park Schopenhauera. W 1793 roku Orunię zamieszkiwało 2098 osób.
XIX wiek
W 1807 roku, podczas oblężenia Gdańska przez francuskie wojska napoleońskie, wieś została zniszczona. Podobny los spotkał Orunię w 1813 roku, kiedy wycofujące się wojska francuskie spaliły miejscowość. Dodatkowe zniszczenia spowodował orkan w 1818 roku oraz pożar w 1829 roku. Po wojnach spis ludności w 1819 roku wskazywał na 239 „dymów” oraz 1239 „dusz”. Dokument ten wskazywał także na obecność dwóch destylaren alkoholu, gospody oraz dwóch wiatraków odwadniających. W latach 1850–1852 przez Orunię położono linię kolejową Gdańsk-Tczew, co znacząco zmieniło układ przestrzenny wsi, oddzielając ją na dwie części. Likwidacja trzech przejazdów kolejowych w XX wieku na ulicach Rejtana, Bocznej i Ukośnej pogłębiła tę izolację. W 1858 roku liczba mieszkańców wzrosła do 3,5 tysiąca, a przeważającą grupą byli protestanci. Z rozwojem gospodarczym Gdańska, Orunia przekształcała się w osiedle robotnicze, w którym powstały smolarnia oraz papownia, a miejscowość uznawano za największą wieś w Prusach Zachodnich. W 1864 roku Orunia liczyła już 507 budynków, a w 1869 roku mieszkało tutaj 4198 osób, co wzrosło do 5507 osób dwadzieścia lat później. Na przełomie XIX i XX wieku we wsi istniały kościół, trzy szkoły, apteka, dwie fabryki papy, wytwórnia octu, parowy młyn zbożowy oraz poczta i telegraf. W 1878 roku do Oruni doprowadzono linię tramwaju konnego z Gdańska, jednak planowana dalsza rozbudowa w stronę Lipiec i Świętego Wojciecha nie doszła do skutku z powodu oczekiwanej silnej konkurencji kolei.
Czasy najnowsze
W 1902 roku Orunią wstrząsnęło trzęsienie ziemi, które zakończyło się tylko jednym przypadkiem obrażeń – motorniczy tramwaju złamał rękę. W 1905 liczba mieszkańców przekroczyła 10 000. W tym samym roku mistrz ślusarski Christian August Kirschberger założył Fabrykę Konstrukcji Żelaznych, znaną później jako Zakład Odlewniczy „Żeliwiak”, której hale produkcyjne zbudowano przy ul. Tylnej. W okresie Wolnego Miasta Gdańska Orunia była istotnym ośrodkiem polskim, przyciągającym Kaszubów i Kociewiaków, którzy między poszukiwali zatrudnienia w Gdańsku. W 1923 roku liczba gospodarstw w Oruni wyniosła 2798, a ich mieszkańców – 12 113 osób, co czyniło ją największą wsią na Pomorzu. Na czoło administracji wysunął się burmistrz, senator Wolnego Miasta – Rax Rammiger. Dnia 15 sierpnia 1933 roku Orunia została włączona do granic administracyjnych Gdańska, stając się jedną z jego dzielnic. W latach trzydziestych Orunia uchodziła za bastion ruchu komunistycznego, a jej mieszkańcy często należeli do klasy robotniczej, co sprzyjało ubóstwu. Przed wybuchem II wojny światowej doszło do licznych antypolskich wystąpień. Wiele polskich rodzin zostało aresztowanych we wrześniu 1939 roku oraz przetransportowanych do obozu przejściowego w Bramie Nizinnej, a następnie do obozu w Nowym Porcie. Dnia 27 marca 1945 roku, Armia Czerwona zdobyła Orunię, która poniosła umiarkowane straty. W rok później 747 hektarów zalanych przez wycofujące się wojska niemieckie zostało osuszonych przez grupę pięciu rolników. W 1956 roku zamknięto ewangelicki cmentarz św. Jerzego, czynny od około 1550 roku, a w 2009 roku na jego miejscu odsłonięto obelisk od miasta Gdańska z łacińskim motto z Apokalipsy (Absterget Deus omnem Lacrimam ab Oculis, Ap 21,4). W 1962 roku na terenie dzielnicy otwarto kino „Kosmos”, a w 1972 roku zlikwidowano tramwaj, wraz z pętlą przy ul. Gościnnej. W 2001 roku Orunia doświadczyła powodzi, kiedy to Kanał Raduni przełamał wał w trzech miejscach, zalewających obszar. 27 lipca 2018 roku przy ul. Smoleńskiej otwarto pierwszą w dzielnicy krytą pływalnię, wybudowaną za 13,4 mln zł. Obiekt składa się z basenu o wymiarach 25 na 12,5 m oraz strefy rekreacyjnej, a w październiku 2018 roku skorzystało z niej 7184 osoby. 26 czerwca 2019 roku przy ul. Trakt św. Wojciecha miał miejsce potężny pożar magazynu, co efektem zamknięcie tej ulicy na wiele godzin. Na koniec 2020 roku ogłoszono przetarg na budowę Oruńskiego Domu Sąsiedzkiego na ul. Dworcowej 11, z planowanym zakończeniem w połowie 2020 roku.
Liczba ludności
- 1793 – 2098 osób,
- 1819 – 1239 osób,
- 1869 – 4198 osób,
- 1889 – 5507 osób,
- 1923 – 12 113 osób.
Znani związani z dzielnicą Orunia:
- Grażyna Wolszczak – polska aktorka filmowa i teatralna.
Architektura
Orunia, z wyraźnymi śladami swojej wiejskiej przeszłości, zachwyca architekturą, która ma wiele do zaoferowania. Ulice takie jak ul. Gościnna ukazują typowo wiejską zabudowę, z podcieniową kuźnią z 1801 roku, będącą jednym z najcenniejszych zabytków tej dzielnicy. Kuźnia ta jest usytuowana w pobliżu niegdyś centralnego wiejskiego placu, który otaczają również inne istotne obiekty historyczne, w tym kościół św. Jana Bosko z lat 1820-1823, który prezentuje styl neogotycki oraz willa Wdowy Peters, która obecnie pełni funkcję poczty. Oprócz tego można podziwiać przedwojenny ratusz dzielnicy, bogaty w płaskorzeźby.
Wraz z początkiem XX wieku Orunia zyskała podmiejski charakter, co zaowocowało powstaniem kamienic czynszowych z secesyjnymi oraz eklektycznymi motywami architektonicznymi. Przykłady takie można znaleźć przy ulicach: Trakt św. Wojciecha, Podmiejskiej, Sandomierskiej, Gościnnej, Dworcowej, Rejtana oraz Przy Torze. W duchu historyzmu zrealizowano wiele obiektów, w tym neorenesansowy gmach byłej Drukarni Oruńskiej oraz kamienice w neoromańskim stylu. Barokowe inspiracje zauważalne są w niektórych budynkach przy ul. Trakt św. Wojciecha oraz Podmiejskiej.
W okresie międzywojennym na terenie Dolnika powstały osiedla z jednymi i dwoma piętrami, przeznaczone dla robotników. W czasach PRL-u w dzielnicy zbudowano bloki z wielkiej płyty, z ich skupiskami na Dolniku oraz w rejonie ulicy Głuchej. Charakteryzując się zabudową punktowców na Oruńskim Przedmieściu, zabudowa Ptaszników składa się w przeważającej części z bloków czteropiętrowych.
Zabytki
- Kościół św. Jana Bosko z 1823 roku, pierwotnie protestancki kościół św. Jerzego,
- Kuźnia Oruńska z 1801 roku, zachowana od ok. 1880 roku, wpisana do rejestru zabytków od 1983 roku,
- Park Oruński,
- Park Schopenhauera,
- Zbiornik Wody Stara Orunia z 1869 roku,
- Dwór Oruński,
- Najstarsza zachowana karczma „Pod kolorowym koziołkiem” przy ul. Gościnnej 13,
- Dawny ratusz przy ul. Gościnnej 1, również z 1867 roku,
- Budynek obecnej szkoły muzycznej,
- Willa wdowy Peters w stylu eklektycznym przy ul. Gościnnej 6,
- Dom „Pod złotym lwem” z 1920 r. przy ul. Gościnnej 5,
- Drukarnia Gdańska przy Trakcie św. Wojciecha 57,
- Hotel przy Trakcie św. Wojciecha nr 113,
- Kamięnice czynszowe z początku XX wieku,
- Przedwojenny słup ogłoszeniowy przy ul. Gościnnej.
Parki i skwery
Orunia to dzielnica Gdańska, która wyróżnia się licznymi terenami zielonymi. Na szczególną uwagę zasługuje Park Oruński, będący trzecim co do wielkości parkiem w Gdańsku, który zajmuje powierzchnię 19 ha i zawiera więcej pomników przyrody niż Park Oliwski. Pierwszy etap jego rewaloryzacji zakończono pod koniec 2014 roku.
W Oruni można także znaleźć zaniedbany Park Schopenhauera, w którym rośnie imponująca topola, będąca pomnikiem przyrody. Ponadto, na terenie osiedla zlokalizowane są trzy zieleńce oraz dwanaście pomników przyrody, w tym wiekowe drzewa, których historia sięga nawet 300 lat.
Historyczne nazwy ulic
W poniższym zestawieniu przedstawiono historyczne nazwy ulic w dzielnicy Orunia, z uwzględnieniem ich dosłownych tłumaczeń z języka niemieckiego:
- Batalionów Chłopskich – Ob.- i Unt.- Pfarrdorf („Górna- i Dolna Wieś Kościelna (Farna)”),
- Brzegi – Radauneufer (Wybrzeże Raduni),
- Cienista – Neuweinberg (Nowa Winna Góra),
- Dworcowa – An der Ostbahn (Przy Kolei Wschodniej),
- Gościnna – początkowo Johann-Rickmers-Straße, później Hauptstrasse (Główna) oraz Schulstrasse (Szkolna) > Walki Młodych,
- Małomiejska – Schönfelderweg (Droga Łostowicka),
- Mostowa – An der roten Brücke (Przy Czerwonym Moście),
- Piaskowa – Sandgrube (Piaskowa),
- Podmiejska – An der Schönfelder Brücke (Przy Moście Łostowickim),
- Przybrzeżna – An der Mottlau (’Nad Motławą),
- Raduńska – Radaunenstrasse (Raduńska),
- Rejtana – Wurstmachergasse (nazwa związana z nazwiskiem właściciela działek w tej okolicy, co błędnie interpretowano jako pochodzącą od zawodu masarza),
- Równa – Kieperdamm (Grobla Miedziowników),
- Trakt Św. Wojciecha (w latach 1949–1998 nosił nazwę Jedności Robotniczej):
- Odcinek od Okopowej do Zaroślaka:
- Do 1915 – Am Petershagener Tor (Brama Pietraszewska),
- 1915–1922 – Am Mennoniten Kirchhof (Przy Cmentarzu Mennonitów) + Zweite Petershagen (Drugie Pietraszewo),
- 1922–1933 – Südpromenade (Południowa Promenada),
- 1933–1945 – Günter-Schaffer-Wall,
- 1945–1948 – Oruńska 1.
- Odcinek Zaroślak – kościół św. Ignacego:
- Do 1945 – Altschottland (Stare Szkoty),
- 1945–1948 – Oruńska 1.
- Odcinek kościół św. Ignacego – dawne kino „Kosmos”:
- Do 1945 – Stadtgebiet (Obszar Miejski),
- 1945–1948 – Oruńska 2.
- Odcinek od dawnego kina „Kosmos” do granicy miasta:
- Do 1933 – Hauptstraße (Główna),
- 1933–1945 – Horst-Wessel-Straße,
- 1945–1948 – Oruńska 3.
- Wołyńska – Große Trift (Wielki Wygon),
- Zawiejska – Hinterweg (Tylna Droga),
- Żuławska – Niederfeld (Dolnik) (najdłuższa ulica); w 1942 roku północna część była zabudowana przez Wohnungsverein.
W roku 2016 na terenie Oruni-św. Wojciecha-Lipiec znajdowało się łącznie 77 ulic.
Komunikacja
Orunia, dzięki swojemu położeniu w bliskim sąsiedztwie z Śródmieściem, charakteryzuje się bardzo dobrą komunikacją. Pasażerowie mają możliwość wyboru pomiędzy autobusami a pociągami, które zatrzymują się na stacji Gdańsk Orunia.
Warto zaznaczyć, że Orunię przecina istotna linia kolejowa, prowadząca z Warszawy do Gdańska, a także linie towarowe 226 i 721. Na terenie tej dzielnicy znajduje się również stacja techniczna Gdańsk Południowy.
Drogi
Przez Orunię przebiega droga krajowa nr 91 (E75), która rozciąga się wzdłuż całego osiedla oraz dzielnicy, znana pod nazwą Trakt św. Wojciecha. Dodatkowo, przez obszar osiedla prowadzą dwie drogi wojewódzkie. Pierwsza, wojewódzka nr 221, znajduje się pod postacią ulic: Podmiejskiej oraz Małomiejskiej, a druga, wojewódzka nr 222, obrazowo wyrażona jest poprzez ulicę Starogardzką.
W 2020 roku wprowadzono pewne udogodnienia w infrastrukturze, które mają na celu spowolnienie ruchu na ulicach Nowiny oraz Raduńska.
Gospodarka
Orunia to dzielnica o charakterze mieszkalno-przemysłowym. W tej okolicy mieszczą się różnorodne zakłady produkcyjne, w tym przedsiębiorstwa z kilku istotnych branż.
Branża mechaniczna
- Zremb Gdańsk,
- Pomorskie Przedsiębiorstwo Mechaniczno-Torowe,
- Instal.
Branża budowlana
- Cemet,
- Izolmat,
- Ecol-Unicorn.
Uprawa ziemi
Wzdłuż ulicy Żuławskiej można zaobserwować wiele gospodarstw rolniczych oraz ogrodnictw. Na rynku krajowym aktywnie funkcjonuje także firma przetwórcza Lutkiewicz. Co więcej, na terenie Oruni znajduje się sześć ogrodów działkowych, tworzących przestrzeń dla lokalnej społeczności.
Instytucje
Media
W latach 1989–1996 miała miejsce interesująca inicjatywa, która przyczyniła się do rozwoju mediów na Oruni. Sky Orunia, stworzona z pomysłu Zbigniewa Klewiado, posiadacza warsztatu napraw telewizorów, stała się pierwszą niezależną telewizją w Polsce. Jej programy oferowały różnorodne treści, w tym reportaże z lokalnego życia dzielnicy, kreskówki dla najmłodszych oraz transmisje mszy kościelnych. Dodatkowo, w godzinach wieczornych nadawano filmy fabularne. Zasięg tej telewizji obejmował nie tylko Orunię, ale także część Śródmieścia, Chełmu oraz Ujeściska.
Oświata
Obszar edukacji na Oruni jest dość zróżnicowany, co widać w składzie instytucji oświatowych:
- Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia im. Henryka Wieniawskiego,
- Zespół Szkół Inżynierii Środowiska,
- – Technikum nr 14,
- – XIV Liceum Profilowane,
- – Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 14,
- Zespół Szkół Przemysłu Spożywczego i Chemicznego im. Marii Skłodowskiej-Curie,
- – Technikum nr 8,
- – Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 8,
- Zespół Kształcenia Podstawowego i Gimnazjalnego nr 5 im. A. Struga,
- – Szkoła Podstawowa nr 56,
- – Gimnazjum nr 5,
- Gimnazjum nr 10,
- Szkoła Podstawowa nr 16,
- Miejski Dom Kultury Dworek Artura,
- VII Liceum Ogólnokształcące im. Józefa Wybickiego,
- Polsko-Japońska Akademia Technik Komputerowych,
- Gdańskie Liceum Ogólnokształcące.
Ogólne
Wśród innych instytucji, które działają na terenie Oruni, można wymienić:
- Pomorski Ośrodek Ruchu Drogowego,
- KRUS Gdańsk,
- Narodowe Centrum Tatarów Rzeczypospolitej,
- Gdańska Fundacja im. św. Brata Alberta – schronisko dla bezdomnych.
Związki wyznaniowe
Na Oruni istnieje również szereg związków wyznaniowych, które pełnią ważną rolę w życiu lokalnej społeczności. Wśród nich znajdują się:
- Parafia św. Jana Bosko,
- Parafia św. Ignacego Loyoli,
- Sala królestwa Świadków Jehowy.
Kultura masowa
W latach 90. Orunia zdobyła swoją obecność w twórczości Kazika Staszewskiego. Osiedle zostało wspomniane w jednym z tekstów piosenek, konkretnie w utworze „Mars napada”. Warto dodać, że na Oruni powstały również teledyski do znanych utworów, takich jak „Na mojej ulicy” z albumu Spalaj się! oraz „Polska” zespołu Kult. Kazik później podkreślał swoje inspiracje, twierdząc, że: Gdańsk Orunia to najgroźniejsza dzielnica w Trójmieście.
Dodatkowo, w Oruńskim Domu Kultury Yach Paszkiewicz zrealizował teledyski do takich hitów jak „Głowy Lenina” zespołu Elektryczne Gitary, „Karnawał” grupy Voo Voo oraz „Kryminał” formacji Oczi Cziorne.
Przypisy
- Wyborcza.pl [online], wyborcza.pl [dostęp 24.04.2024 r.]
- Znana aktorka z ulicy Sandomierskiej [online], mojaorunia.pl [dostęp 20.10.2023 r.]
- Maciej Dzwonnik: Nowy basen miejski w Gdańsku już otwarty. 27.07.2018 r. [dostęp 31.07.2018 r.]
- Trwa kapitalny remont zabytkowego ratusza na Oruni.
- Ratusz Oruński w Gdańsku odnowiony. XIX-wieczny budynek odzyskał dawny blask.
- Ratusz Oruński – dlaczego to właśnie Demeter i Temida witają jego gości?
- Hotel w 100-letniej kamienicy na Oruni.
- Nowy hotel w starej bursie. Deweloper chce odmienić zabytkowy budynek na Oruni.
- Obraz dawnej Oruni [dostęp 30.05.2014 r.]
- Park Oruński. zdiz.gda.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (11.07.2013 r.)].
- Maciej Sandecki: Dawny ratusz na gdańskiej Oruni odzyska blask. Rewitalizacja dzielnicy za unijne fundusze.
- Rewitalizacja ratusza na Oruni zbyt kosztowna.
- Na Oruni - historie po Oruńsku.
- Samp 1992 ↓, s. 106–108.
- Face, który zmienił Orunię. I to z pompą.
- Ilona Godlewska: „Tajemnicze tabliczki na oruńskich domach. Czyja to robota?” [dostęp 25.10.2012 r.]
- Księgi adresowe odkrywają tajemnice oruńskiego rynku.
- Historie po Oruńsku: Oko architekta namierza prawdziwe smaczki.
- Urząd Miejski Gdańsk. gis.gdansk.pl.
- Wersja zanotowana w dokumentach biskupa kujawskiego oraz wielkiego mistrza zakonu krzyżackiego.
- 30 dni nr 6/2014.
- Ogromny pożar hali był bardzo trudny do opanowania. Jaki miał wpływ na stan powietrza w Gdańsku?
- Dr F. Lorentz „Polskie i kaszubskie nazwy miejscowości na Pomorzu Kaszubskiem” (ISBN 83-60437-22-X) (ISBN 978-83-60437-22-3).
- Tych sal już nie ma. Trójmiejskie kina na dawnych zdjęciach [dostęp 03.08.2014 r.]
Pozostałe obiekty w kategorii "Osiedla":
Orunia Górna | Matemblewo | Bysewo | Kiełpino Górne | Karczemki (Gdańsk) | Zielony Trójkąt | Stare Przedmieście | Smęgorzyno | Osiedle Tysiąclecia (Gdańsk) | Królewska Dolina | Klukowo (Gdańsk) | Kiełpinek (Gdańsk) | Diabełkowo | Złota Karczma | Brętowy Młyn | Karczemki Nynkowskie | Miałki Szlak | Sobieszewska Pastwa | Rudno (Gdańsk) | Biały DworekOceń: Orunia