Diabełkowo, znane wcześniej jako Düwelkau, Düvelkau czy Dievelkau, to mała, historyczna wieś, która niegdyś była częścią obrębu Wrzeszcz. Dziś to miejsce przekształciło się w osiedle domków jednorodzinnych znajdujące się w granicach gdańskich dzielnic Piecki-Migowo oraz Wrzeszcz Górny. Obszar ten graniczy z Suchaninem, co sprawia, że jest miejscem o bogatej historii.
Diabełkowo usytuowane jest w rejonie dzisiejszego zbiornika retencyjnego Wileńska, który bezpośrednio sąsiaduje z Potokiem Królewskim. Ulice, które niegdyś tworzyły życie tej wsi, to m.in. ul. Pasteura, Grodzieńska, Wileńska i Suwalska.
Historia
W przeszłości Diabełkowo, które przez pewien czas wchodziło w skład wsi Rutki, a później stanowiło część rozległej wsi Suchanino, pozostawało w rękach gdańskich patrycjuszy przez długi okres. Już w XVII wieku istniała tam karczma, natomiast w XVIII wieku powstała cegielnia. Mapy z XIX wieku ukazują, że w Diabełkowie znajdowało się dziesięć domostw. Wiele wskazuje na to, że po I wojnie światowej ostały się jedynie dwa z nich.
Wieś, ze względu na korzystną lokalizację, została wybrana do realizacji planowanej przez senat Wolnego Miasta Gdańska linii tramwajowej, która miała łączyć Wrzeszcz (równolegle do ulicy Sobieskiego) z Siedlcami przez Suchanino. Prace ziemne, prowadzone w latach 1919–1921, osiągnęły znaczący postęp, z szczególnym uwzględnieniem niwelacji terenu na odcinku Wrzeszcz-Suchanino. Niestety, kryzys gospodarczy lat 30. XX wieku zatrzymał te projekty, a prace nigdy nie zostały wznowione.
Na trzy lata przed wybuchem II wojny światowej, pomiędzy obecną ul. Wileńską (wcześniej Robert-Ley-Weg do 1945 roku) a ul. Grodzieńską (dawniej Dietrich-Eckart-Weg do 1945 roku), hitlerowski związek zawodowy Deutsche Arbeitsfront zrealizował budowę 34 jednopiętrowych domów z ogródkami, według projektu architekta Ottona Schrödera. Prace budowlane trwały od 1936 do 1943 roku; w jednym z większych obiektów urządzono przedszkole i świetlicę. Osiedle nosiło nazwę Albert-Forster-Siedlung. W dniu 18 września 1939 roku na jego zapleczu rozpoczęto realizację planu, który miał połączyć obecną ul. Grodzieńską z planowaną odnogą do Gdańska wzdłuż autostrady Berlin–Królewiec. Po dwóch latach zrezygnowano jednak z tego projektu.
Gdy w 1945 roku zakończyły się działania wojenne, do Albert-Forster-Siedlung wprowadzili się Polacy, którzy, ze względu na bogatą historię tego miejsca, nadali mu nową nazwę – Diabełkowo.
Przypisy
- Aleksander Masłowski: DIABEŁKOWO – RAJSKA ENKLAWA Z PIEKŁA RODEM. ibedeker.pl. [dostęp 12.08.2017 r.]
- Wykaz ulic Miasta Gdańska z podziałem na sektory i dzielnice. gdansk.pl. [dostęp 23.08.2017 r.]
- Sławomir Kościelak. Powstańców Warszawskich, czyli przez Suchanino do Wrzeszcza. „30 dni”. 4/5, 2009 r.
- Klimat jak w bajce. „Gazeta Wyborcza Trójmiasto”, 22.07.2008 r.
- zob. hasła w Gedanopedii: Suchanino oraz Diabełkowo [dostęp 11.11.2015 r.]
Pozostałe obiekty w kategorii "Osiedla":
Kiełpinek (Gdańsk) | Klukowo (Gdańsk) | Orunia | Orunia Górna | Matemblewo | Bysewo | Kiełpino Górne | Karczemki (Gdańsk) | Zielony Trójkąt | Stare Przedmieście | Złota Karczma | Brętowy Młyn | Karczemki Nynkowskie | Miałki Szlak | Sobieszewska Pastwa | Rudno (Gdańsk) | Biały Dworek | Rębowo (Gdańsk) | Trzy Lipy (Gdańsk) | FirogaOceń: Diabełkowo