Opływ Motławy, znany również pod niemiecką nazwą Umfluter, to znaczący element hydrograficzny w Gdańsku. Jest to ramię ujściowe Motławy skierowane do Martwej Wisły.
Jego historia sięga czasów, gdy ten fragment był częścią dawnych systemów fosy obronnej miasta, co czyni go istotnym elementem w kontekście zarówno historycznym, jak i przyrodniczym.
Historia
W latach 1622–1636 Gdańsk został otoczony zaawansowanym systemem fortyfikacji bastionowych, które z radością wznoszono w towarzystwie fosy mokrej. Ta fosa była zasilana wodami malowniczej rzeki Motławy, dzięki istniejącejŚluzie Kamiennej, która pozwalała na precyzyjną regulację poziomu wody. Wkrótce później powstał także zrzut wody zKanału Raduni, co jeszcze bardziej zwiększało możliwości zasilania fosy.
Z biegiem czasu, postęp w technice wojskowej sprawił, że fortyfikacje Gdańska stały się mniej praktyczne z militarnego punktu widzenia, co miało miejsce w drugiej połowie XIX wieku. Od 1888 roku rozpoczął się proces ich niwelacji, a na początku tego procesu zrównano z ziemią północny ciąg fortyfikacji miasta. W 1897 roku zdecydowano się na zasypanie zachodniej fosy miasta, co zakończono w miejscu, gdzie obecnie znajduje się zachodni krańce Opływu Motławy.
Rozbiórka północno-wschodniego odcinka fortyfikacji trwała przez wiele lat, aż do okresu po I wojnie światowej. W latach 20. XX wieku nastąpiła znacząca zmiana, kiedy to wody dawnej fosy zaczęto kierować do Martwej Wisły międzySienną Groblą aGęsią Karczmą, nadając ciekowi jego obecny kształt. Projekt ten miał na celu stworzenie ramienia ujściowego Motławy oraz zabezpieczenie przed powodziami.
Warto zaznaczyć, że pierwotna niemiecka nazwa Umfluter, co w tłumaczeniu oznacza „Opływ”, odnosiła się wyłącznie do tego cieku na odcinku od Śluzy Kamiennej do Martwej Wisły. Po zakończeniu II wojny światowej, nosząca aktualnie nazwę Opływ Motławy, zyskała nowe znaczenie i zaczęła być używana również dla zachowanej części fosy po zachodniej stronie Śluzy Kamiennej.
Przyroda
Na obszarze od ul. Okopowej do ul. Elbląskiej rozciąga się malowniczy Park nad Opływem Motławy. To miejsce cieszy się bogatą florą i fauną. W wodach tego cieku można spotkać unikalne gatunki, takie jak chronione grzybienie północne oraz grążela żółtego.
W obrębie parku i jego okolic można zaobserwować wiele różnych gatunków ptaków. Spotkać tam można, między innymi, perkozy, brzegówki oraz kokoszki wodne. W parku bytują również majestatyczne łabędzie nieme, a także różnorodne kaczki, takie jak świstuny i bernikla kanadyjska.
Fortyfikacje nad Opływem Motławy
W Gdańsku znajduje się nie tylko bogata historia, ale również fascynujący zespół fortyfikacji z XVII wieku, które miały na celu obronę miasta od południowej strony. Ten zachowany ciąg murów obronnych świadczy o dawnej potędze i strategii obronnej, ale także o pięknie architektury tamtej epoki.
Do najważniejszych obiektów, które warto zwiedzić, należą:
- Bastion św. Gertrudy,
- Brama Nizinna,
- Brama Kolejowa,
- Bastion Żubr,
- Śluza Kamienna,
- Bastion Wilk,
- Bastion Wyskok,
- Bastion Miś,
- Bastion Królik.
Każdy z tych elementów opowiada swoją własną historię, ukazując nie tylko techniki obronne, ale również styl życia mieszkańców dawnych Gdańska. Warto zanurzyć się w tę fascynującą przeszłość i przyjrzeć się bliżej tym unikalnym strukturom.
Przypisy
- trojmiejskagrupaotop – Opływ Motławy.
- gzdiz.gda.pl – Park nad Opływem Motławy.
- gdansk.pl – zespół Opływu Motławy.
- Olimanowska s. 332.
- Olimanowska s. 324-325.
- Olimanowska s. 310.
- Bukal s. 111.
- Bukal s. 39-40.
- a b Gedanopedia – Opływ Motławy.
Pozostałe obiekty w kategorii "Rzeki i kanały wodne":
Kanał Kaszubski | Kiełpińska Struga | Martwa Wisła | Potok Jasień | Potok Jaśkowy | Potok Matarnicki | Kanał na Stępce | Potok Oruński | Strzyża (struga) | Studzienecki Potok | Potok Prochowy | Kanał Portowy w Gdańsku | Potok Oliwski | Nowa Motława | Migowska Struga | Potok Siedlecki | Zakręt Pięciu Gwizdków | Wisła Śmiała | Śluza w PrzegalinieOceń: Opływ Motławy