Zaroślak (Gdańsk)

---

Położenie administracyjne

Zaroślak to teren o wyjątkowej lokalizacji, który znajduje się na styku trzech odrębnych dzielnic, co sprawia, że jest niezwykle interesującym miejscem w Gdańsku. W jego otoczeniu znajdują się następujące podjednostki administracyjne:

• od północy: Nowe Ogrody, Główne Miasto,
• od zachodu: Biskupia Górka,
• od wschodu: Stare Przedmieście,
• od południa: Orunia.

Podział historyczny

Morfogenetycznie, Zaroślak dzieli się na dwie różne części, które w przeszłości funkcjonowały jako całkowicie niezależne jednostki. Te dwa obszary to:

• Zaroślak Wewnętrzny – znajdujący się w dzielnicy Śródmieście,
• Zaroślak Zewnętrzny – obejmujący obszary w dzielnicach Chełm oraz Gdańsk Południe, jak również Orunia-Św. Wojciech-Lipce.

Linia podziału między tymi jednostkami terytorialnymi przebiegała wzdłuż nieistniejących obecnie wałów miejskich. Jednakże w dzisiejszych czasach, obie części Zaroślaka funkcjonują jako integralna całość, co podkreśla ich znaczenie w strukturze administracyjnej Gdańska.

Historia

Początki osady mają swoje korzenie w XIV wieku, kiedy to w 1365 roku nastąpiła lokacja wsi na terenie należącym do Krzyżaków. W ciągu wieków Zaroślak był znany pod różnymi nazwami, takimi jak: Petershagin (w 1454), Petershagen innerhalb des Tores oraz Petershagen ausserhalb des Tores (w 1660), a także Peterszawa w XIX i XX wieku, oraz Piotrokierz oraz Piotrokrze.

W okresie średniowiecza, Krzyżacy posiadali na tym terenie dwie cegielnie, co świadczy o jego znaczeniu gospodarczym. W latach 1633–1634 powstał pierwszy kościół pw. Zbawiciela, niestety został on rozebrany w 1656. W 1695 roku Bartel Ranisch postawił nowy kościół, który również nie miał szczęścia, gdyż w 1814 został poważnie uszkodzony wskutek wybuchu granatu, a jego odbudowa została ukończona około 1860. Niestety, podczas działań wojennych w 1945 kościół uległ niemal całkowitemu zniszczeniu, a ocalała jedynie część wieży.

Zaroślak Wewnętrzny został przyłączony do administracyjnych granic miasta w 1656, a Zaroślak Zewnętrzny w 1807 roku. Oddzielał je wysoki wał ziemny, co miało istotne znaczenie w kontekście miejskich fortyfikacji, z Bramą Oruńską, która prowadziła na południe. W latach 1865–1867 zbudowano linię kolejową prowadzącą od Bramy Oruńskiej do Nowego Portu, w wyniku czego osiedle zostało podzielone. Od 1867 roku brama ta stopniowo ulegała rozbiórce, a jej całkowite zniknięcie miało miejsce niedługo po I wojnie światowej.

W 1897 roku dokonano rozbiórki lokalnego odcinka fortyfikacji nowożytnych. Na tym obszarze została wybudowana ulica Augustyńskiego, która od 1918 roku pojawia się w księgach jako ul. Przy Białej Wieży (Am Weißen Turm). Po II wojnie światowej nazwę tę zmieniono na Białowieską, a w 1957 ulica zyskała imię Jana Augustyńskiego.

Na początku XX wieku powstał gmach Koszar Zaroślak (obecnie przy ul. J. Augustyńskiego 1), gdzie w okresie Wolnego Miasta Gdańska mieściło się Gimnazjum Polskie. Niestety w czasie II wojny światowej gmach ten został zajęty przez niemieckie wojsko.

Ludzie związani z Zaroślakiem

• Jakob Kabrun,
• Wilhelm August Stryowski – artysta malarz.

Położenie geograficzne

„Zaroślak znajduje się na wschodnim zboczu Biskupiej Górki. Linia długości południkowej wynosi około 0,7 km. W najszerszym punkcie jego szerokość równoleżnikowa osiąga zaledwie 0,25 km. Topografia tego miejsca została zmieniona przez rów, który przebiega wzdłuż całego obszaru Zaroślaka, a wewnątrz którego zlokalizowane są tory kolejowe.

W centrum osiedla znajduje się również Kanał Raduni, który przepływa przez tę lokalizację.

Komunikacja

W obrębie Zaroślaka, kluczowym punktem komunikacyjnym jest droga krajowa nr 91, znana jako stara jedynka, którą stanowią takie ulice jak Trakt Św. Wojciecha oraz Okopowa. Na Trakcie Św. Wojciecha znajduje się istotny element infrastruktury, czyli Wiadukt Biskupia Górka, który ma duże znaczenie dla ruchu pojazdów. Pod tym wiaduktem przebiegają linie kolejowe 9 (łącząca Gdańsk Główny z Warszawą Wschodnią) oraz 250 (spojrzenie na Gdańsk Śródmieście w kierunku Rumi). Przystanek kolejowy Gdańsk Biskupia Górka funkcjonował w tej lokalizacji do roku 1965.

Od strony północnej, osiedle Zaroślak jest ograniczone przez al. Armii Krajowej.

Komunikacja miejska

Na terenie Zaroślaka regularnie zatrzymują się autobusy miejskie, zapewniając mieszkańcom dogodny dostęp do różnych części Gdańska. Nieopodal północnej granicy osiedla znajduje się przystanek tramwajowy o nazwie „Śródmieście SKM”. Dodatkowo, 1 kwietnia 2015 roku, uruchomiono nowy przystanek Szybkiej Kolei Miejskiej, który otrzymał nazwę Gdańsk Śródmieście.

---

Oceń: Zaroślak (Gdańsk)

---