Jasień (Gdańsk)

---

Położenie

Jasień usytuowany jest na terenie wysoczyzny morenowej, w pobliżu Pojezierza Kaszubskiego, co sprawia, że jest częścią historycznego obszaru Wyżyny. Otaczające go dzielnice kształtują jego charakterystykę oraz dostępność.

Na północy do Jasięcia przylegają takie dzielnice jak: Matarnia, Brętowo oraz Piecki-Migowo. Wschodnią granicę dzielnicy wyznacza Ujeścisko-Łostowice, a południe sąsiaduje z gminą wiejską Kolbudy. Z kolei zachodnia strona, poprzez Obwodnicę Trójmiasta, graniczy z dzielnicą Kokoszki.

Granice dzielnicy

Granice administracyjne Jasięcia ustalono na podstawie Potoku Kozackiego, który przebiega od granicy administracyjnej miasta aż do zbiornika retencyjnego. Kontynuując tę granicę, kierujemy się na północ do skrzyżowania ulic Jabłoniowej z Warszawską, a następnie z Kartuską. Dalej trasa prowadzi na północ, przez ogródki działkowe Zabornia, aż do Potoku Siedleckiego.

Granice sięgają również południowego skraju Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego, gdzie trasa biegnie przez las w kierunku północno-zachodnim do Potoku Strzyża, który stanowi kolejną granicę.

Ostatecznie granica dochodzi do Obwodnicy, która jest istotnym punktem odniesienia aż do ulicy Stężyckiej, a następnie podąża wzdłuż granicy administracyjnej miasta w kierunku Potoku Kozackiego.

Geografia

Geomorfologia i hydrologia

Obszar zabudowany Jasienia graniczy z terenami rolniczymi, które obejmują pola uprawne, ogródki działkowe oraz przestrzenie do rekreacji. Najważniejszym akwenem w tej dzielnicy jestJezioro Jasień, które pełni istotną rolę w lokalnym ekosystemie.

W przeszłości przez jezioro przepływał Potok Siedlecki, jednak po przekształceniach na początku lat 70. XX wieku rzeka ta zmieniła swój bieg, przekształcając się w Potok Jasień. Władze podjęły działania mające na celu poprawę gospodarki wodnej w regionie. W latach 2012-2014, przy nakładach sięgających 4 milionów złotych, powstał sztuczny zbiornik retencyjny na Potoku Jasień, który ma powierzchnię 3,8 ha oraz pojemność wynoszącą 49 tys. metrów sześciennych.

Zabudowa

W Jasieniu zabudowa jest zlokalizowana po obydwu stronach ulicy Kartuskiej, a większość nowoczesnych budynków powstała w latach 1991-1998, kiedy to zrealizowane zostało nowe osiedle wielorodzinne. W wyniku tych działań dzielnica utraciła swój tradycyjny wiejski charakter.

Na północ od ulicy Kartuskiej występuje gęściej zabudowany teren, dominujący w którym jest budownictwo wielorodzinne z lat 90. XX wieku. Z kolei w południowej części Jasienia przeważają starsze domy jednorodzinne. Warto również wspomnieć, że najwyższym budynkiem w tej części dzielnicy jest kościół pod wezwaniem błogosławionej Doroty z Mątów, zbudowany w 1988 roku.

Jasień może poszczycić się licznymi nowymi osiedlami mieszkaniowymi, w tym osiedlami: Jasień, Jasień Pólnicy, Kryształowe (otwarte w 2001 roku), Jasień Park (z 2012 roku), Lawendowe Wzgórza (od 2009 roku), Wróbla Staw (od 2010 roku) oraz Młody Jasień (od 2018 roku).

Na zachodnich terenach dzielnicy powstają obiekty handlowe, a w centrum osiedla, wzdłuż ulicy Damroki, ulokowano kompleks pawilonów oferujących usługi handlowe, które powstały w trakcie budowy osiedla. W 2015 roku, przy ulicy Pólnicy, zrealizowano kolejne pawilony handlowe.

Rok 2021 przyniósł rozpoczęcie nowego projektu budowy osiedla „Przystań Jasień” nad malowniczym Jeziorem Jasień.

Zabytki

• Dwór z pierwszej połowy XIX wieku,
• Park dworski o powierzchni 1,2 ha przy ul. Zwierzynieckiej,
• Dom (dawne czworaki) z początku XX wieku przy ul. Kartuskiej 359.

Historia

Wieś Jasień

Jasień, w dawnych czasach znany jako Gnanowo, ma swoje korzenie w XIV wieku, kiedy to Mściwoj II udzielił w 1284 roku, 13 września, przywileju rycerskiego Piotrowi Glabunie, który obdarował wieś dobremi wolnymi od podatków. Kolejne wzmianki z 1289 roku mówią o wsi pod nazwą Ninechow. Z czasem, wczesny XIV wiek przyniósł powstanie małej społeczności wiejskiej przy folwarku rycerskim, określanej mianem Nynechow.

Dokumenty historyczne wskazują, że w roku 1400 Jasień figurował już jako niemiecka wieś rycerska, a później, w ciągu kolejnych lat, zyskiwał różne nazwy, takie jak Nynykaw czy Nynnekow, aż do 1680 roku, kiedy to na stałe zagościła nazwa Nenkau. Od momentu odzyskania Pomorza Gdańskiego przez Polskę, Jasień zaczął dynamicznie się rozwijać. Gdańsk potrzebował przestrzeni do poszerzenia swoich granic, co jednak wstrzymywała wysoczyzna morenowa.

W 1536 roku zainstalowano pierwsze rurociągi, które dostarczały wodę z Jasienia do Gdańska. Z czasem folwark stał się częścią królewszczyzny, odnotowując różne nazwy w dokumentach, w tym Nynkow, Minkowe i Nuniekaw. W roku 1648 wokół osady zaczęły powstawać królewskie dobra, które nabył Jasiński, sędzia ziemi puckiej, w 1704 roku. Kolejne zmiany właścicieli miały miejsce w XVIII wieku, gdy dobra trafiły w ręce Feliksa Łebińskiego, który zainwestował w odbudowę folwarku oraz stworzył imponujący park, który do dziś stanowi zabytek.

Po II rozbiorze Polski Jasień przeszedł pod panowanie pruskie, a miasteczko zostało włączone do Wolnego Miasta Gdańska w 1807 roku. Wielkie zmiany miały miejsce podczas wojny francusko-rosyjskiej, kiedy Gdańsk zdobyły wojska rosyjskie. Do lat 70. XIX wieku majątek przeszedł na rzecz Stanisława Karola von Gralatha, a w 1871 roku Nenkau liczył 261 mieszkańców. W XX wieku, po I wojnie światowej, miejscowość ponownie trafiła pod administrację Wolnego Miasta Gdańska.

Do 1945 roku na terenie niejako przetrwał folwark i budynki mieszkalne, w tym szkoła oraz rzeźnia. Po II wojnie wieś rozpoczęła nowy rozdział życia, przyjmując nazwę Nenkowo, zanim w 1954 roku została przekształcona w Jasień. W latach 60. XX wieku miejscowość zaczęła się intensywnie rozwijać, co było możliwe dzięki odrolnieniu działek pod budowę.

Jasień w granicach Gdańska

W 1973 roku Jasień został przyłączony do Gdańska, jednak przez długi czas, do 2000 roku, zachował tradycyjną strukturę z sołtysem na czele. Mieszkańcy postrzegali go jako odległą, wiejską dzielnicę, z ograniczonym połączeniem z centralnymi częściami miasta. O ile niektórzy znali go głównie z posiadłości oraz poligonu, uruchomiono dwie linie autobusowe, co pomogło w komunikacji.

W 1979 roku powstała lokalna parafia pod wezwaniem Błogosławionej Doroty z Mątów, a a w 1988 roku zainaugurowano budowę nowej świątyni. W latach 80. XX wieku władze miasta zainicjowały wykup gospodarstw, a teren stał się bardziej atrakcyjny z uwagi na rozwijającą się sieć komunikacyjną. W 1991 roku rozpoczęto budowę osiedla „Jasień”, które dostarczało 1476 mieszkań.

W 1994 roku zlikwidowano poligon wojskowy, co otworzyło przestrzeń na tereny rekreacyjne dla lokalnych mieszkańców. W 2000 roku przy ul. Kartuskiej 404 powstała Przychodnia Lekarska Jasień, a w 2001 roku otwarto nową szkołę podstawową nr 85 im. Lecha Bądkowskiego oraz gimnazjum nr 48. Obie placówki przyjęły około 1500 uczniów w organizacji dwuzmianowej.

W 2010 roku, na mocy uchwały Rady Miasta, Jasień uzyskał status samodzielnej dzielnicy Gdańska, wcześniej będąc częścią Chełma i Gdańska Południa. Dzisiaj w Starym Jasieniu w trójkącie ulic Leszczynowej i Orzechowej wznosi się kompleks biurowy Euro Office Park, gdzie od stycznia 2014 roku swoją główną siedzibę ma Bank BPH S.A., a nowa ulica nazwana imieniem Jana Pałubickiego została zatwierdzona przez władze miasta.

Transport

Jasień, jako część Gdańska, posiada rozwiniętą infrastrukturę transportową, co ułatwia mieszkańcom oraz odwiedzającym poruszanie się po mieście. Trasa W-Z, znana również jako Aleja Armii Krajowej, przebiega przez tę dzielnicę w ciągu drogi wojewódzkiej nr 501. Jest to istotny szlak, który łączy się z obwodnicą Trójmiasta, stanowiącą fragment drogi ekspresowej S6.

Ważnym punktem w układzie komunikacyjnym jest Al. Pawła Adamowicza, która stanowi kontynuację ulicy Bulońskiej, rozciągając się od osiedla Morena aż do węzła Jabłoniowa, gdzie znajduje się Trasa W-Z. Dzięki temu mieszkańcy mają znacznie łatwiejszy dojazd do Wrzeszcza. Do Al. Adamowicza dobudowano także trasę tramwajową oraz rowerową.

Komunikacja miejska

W obszarze komunikacji miejskiej przez Jasień przejeżdżają linie ZTM, co dodatkowo zwiększa dostępność transportu dla mieszkańców. Od 30. czerwca 2020 roku, tramwaje linii 12 osiągają pętlę Ujeścisko, kursując Aleją Adamowicza w ramach projektu Nowa Bulońska. Z kolei od 5. marca 2023 roku, tramwaje linii 2, 4 oraz 11 dojeżdżają do krańcówki Lawendowe Wzgórze, przejeżdżając przez ulicę Warszawską.

Na granicy Jasienia i Ujeściska planowane jest utworzenie zajezdni tramwajowej, co z pewnością wpłynie na dalszy rozwój komunikacji w tej okolicy.

W północnej części dzielnicy Gdańsk Jasień znajduje się przystanek Pomorskiej Kolei Metropolitalnej (PKM) – Gdańsk Jasień. Z tego miejsca podróżni mogą swobodnie dojechać do takich lokalizacji jak: Gdańska Wrzeszcza, Gdańska Osowy, a także Kartuz oraz do portu lotniczego, co zapewnia wygodne połączenia zarówno w obrębie miasta, jak i poza jego granicami.

Rada Dzielnicy

Kadencja 2024–2029

W tej kadencji przewodniczącym Zarządu Dzielnicy został Kamil Ziętara. Jego zastępcą została Ewa Bujarska. Przewodniczącym Rady Dzielnicy pełni swoje obowiązki Tomasz Torcz.

Kadencja 2019–2024

Podczas kadencji 2019–2024 Magdalena Nowicka była przewodniczącą Zarządu Dzielnicy, a Kamil Ziętara pełnił rolę zastępcy. Rada Dzielnicy w tym czasie była kierowana przez Tomasza Torcza.

Kadencja 2015–2019

W latach 2015–2019 Magdalena Nowicka nadal sprawowała funkcję przewodniczącej Zarządu Dzielnicy, a Tomasz Torcz był jej zastępcą. Co więcej, Anna Szumichora pełniła funkcję przewodniczącej Rady Dzielnicy.

Kadencja 2011–2015

Do 1 czerwca 2014 roku rada działała jako Rada Osiedla. Magdalena Nowicka znowu objęła przewodnictwo Zarządu Dzielnicy, a Anna Szumichora była jej zastępcą. Rada Dzielnicy w tym okresie była prowadzona przez Pawła Szymańskiego.

---

Oceń: Jasień (Gdańsk)

---