Port Lotniczy Gdańsk im. Lecha Wałęsy, znany również pod kodem IATA: GDN oraz kodem ICAO: EPGD, stanowi kluczowy węzeł komunikacyjny w regionie pomorskim. Położony w granicach gdańskiej dzielnicy Matarnia, ten międzynarodowy port lotniczy znajduje się w odległości zaledwie 10 kilometrów od centralnych części Gdańska i Sopotu oraz 23 kilometrów od Gdyni.
Jednym z jego atutów jest bliskość trójmiejskiej obwodnicy, co ułatwia dostęp do portu nie tylko z pobliskich miejscowości, ale i z dalszego otoczenia. W promieniu 100 kilometrów mieszka około 2,5 miliona osób, co czyni ten port lotniczy ważnym punktem dla regionalnego transportu lotniczego.
Pod względem ruchu pasażerskiego, Port Lotniczy Gdańsk im. Lecha Wałęsy zajmuje trzecie miejsce w Polsce, plasując się za warszawskim lotniskiem Chopina oraz krakowskimi Balicami. Odprawiane w nim osoby kwalifikują go w rankingu jako port regionalny o głównym znaczeniu.
Historia
Gdańsk ma długą historię funkcjonowania portu lotniczego, który rozpoczął swoją działalność w 1919 roku. Pierwszy, cywilny port lotniczy był zbudowany z lotniska wojskowego znajdującego się w Wrzeszczu, w ówczesnej części Danzig-Langfuhr. W okresie międzywojennym port obsługiwał wiele połączeń z miastami takimi jak Berlin, Insterburg, Elbląg, Królewiec, Hamburg, Leningrad, Lwów, Malbork, Moskwa, Olsztyn, Słupsk, Szczecin oraz Warszawa. Po zakończeniu II wojny światowej, nowe połączenia obejmowały Bydgoszcz, Katowice, Kraków, Rzeszów, Szczecin, Warszawę i Wrocław.
W latach 1935–1939 Gdynia również dysponowała własnym portem lotniczym (lotnisko w Rumi), jednak w czasie II wojny światowej port gdański pełnił jedynie funkcje wojskowe, a po wojnie stracił na znaczeniu.
W latach 70 XX wieku podjęto decyzję o przeniesieniu lotniska z Gdańska-Wrzeszcza, aby umożliwić rozwój osiedli mieszkaniowych, takich jak Gdańsk-Zaspa. Budowa nowego lotniska zaczęła się w grudniu 1971 roku, na terenie o powierzchni 350 ha, z czego 38 ha stanowiły lasy i tereny zielone. Pierwszy lot na nowym lotnisku miał miejsce 1 maja 1974 roku, kiedy to samolot z Wrocławia wylądował na jeszcze nieotwartym obiekcie. Uroczysta inauguracja miała miejsce dzień później, 2 maja 1974 roku. W nowym porcie zlokalizowane zostały biura PLL LOT, administracja oraz inne instytucje.
W 1993 roku Gdański port zmienił swoje status na spółkę prawa handlowego, której głównymi właścicielami stały się lokalne władze samorządowe, w tym województwo pomorskie (31,45%), miasto Gdańsk (29,45%), Gdynia (1,14%), Sopot (0,35%) oraz Przedsiębiorstwo Państwowe „Porty Lotnicze” (37,61%). W 1997 roku oddano do użytku terminal T1.
W 2004 roku potwierdzono, że port lotniczy przyjął imię Lecha Wałęsy, byłego przewodniczącego NSZZ „Solidarność” oraz Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Dwa lata później, w 2006 roku, zarząd lotniska podpisał umowę z władzami wojskowymi o powierzenie cywilnych funkcji wojskowemu lotnisku w Gdyni-Oksywie.
19 października 2006 roku port lotniczy po raz pierwszy osiągnął milowy próg miliona pasażerów rocznie, a 18 listopada 2010 roku przekroczono liczba 2 mln pasażerów. 31 marca 2012 roku otwarto nowy terminal T2, który w pierwszym etapie budowy miał powierzchnię około 39,5 tys. m². Terminal T1 od tego momentu został przeznaczony głównie do obsługi ruchu Non-Schengen. W dniu 6 kwietnia 2012 roku odbyła się pierwsza odprawa pasażerska na nowym obiekcie.
W styczniu 2014 roku rozpoczęły się prace związane z rozbudową terminalu T2, które zakończyły się we wrześniu 2015 roku. Koszt rozbudowy wyniósł 150 mln zł, a nowa strefa przylotów z pięcioma karuzelami do odbioru bagażu pozwoliła na zwiększenie przepustowości z 5 do 7 milionów pasażerów rocznie.
1 września 2015 roku uruchomiono połączenie kolejowe z Gdańska Wrzeszcza do Gdańska Osowy, przez co port lotniczy stał się jednym z nielicznych w Polsce z bezpośrednim dostępem kolejowym. 21 marca 2016 roku w hali przylotów portu odsłonięto obraz „Ostatnia wieczerza” autorstwa Macieja Świeszewskiego, na którym jako apostołowie zostali przedstawieni znani ludzie kultury i sztuki związani z Gdańskiem, w tym pisarze Stefan Chwin oraz Paweł Huelle.
Rozbudowa portu lotniczego trwa, a docelowo ma ona na celu zwiększenie przepustowości do 9 mln pasażerów rocznie. 21 marca 2019 roku ogłoszono przetarg na rozbudowę terminala T2 o nowy pirs do obsługi ruchu non-Schengen. Jednakże, zaoferowane ceny przewyższyły wcześniejsze założenia budżetowe, stąd przetarg został unieważniony. Ostatecznie w nowym przetargu wybrano firmę Doraco, której oferta wyniosła 255 mln 229 tys. 228 zł netto. Kamień węgielny pod tę inwestycję wmurowano 5 czerwca 2020 roku.
Nowa strefa przylotów rozpoczęła działalność 8 lutego 2022 roku. W 2019 roku port lotniczy osiągnął przychody w wysokości 200 mln zł oraz zysk netto wynoszący blisko 50 mln zł. Według przewidywań w 2025 roku liczba odprawionych pasażerów może wynieść 6,6 mln.
Planowane są również nowe inwestycje w postaci zespołu biurowców, tzw. Airport City. Władze portu 24 października 2019 roku podpisały umowę z firmą Hochtief na budowę pierwszego z budynków. Koszt inwestycji wyniesie około 66 mln zł netto, a kamień węgielny pod tę inwestycję wmurowano 29 czerwca 2020 roku. W 2022 roku rozpoczęto korzystanie z budynku Alpha jako jednego z elementów rozwijającej się infrastruktury lotniska.
W listopadzie 2021 roku Polska Agencja Żeglugi Powietrznej podpisała umowę na modernizację ośrodka kontroli ruchu lotniczego, której koszt wyniesie 25 mln zł.
Statystyki ruchu
W analizie ruchu lotniczego na Port Lotniczy Gdańsk im. Lecha Wałęsy przedstawione zostaną istotne informacje statystyczne. Z przyczyn technicznych wykresy nie są dostępne, jednakże poniżej zamieszczone są tabele z danymi. Warto zaznaczyć, że port ten dynamicznie rozwijał swoją działalność w ostatnich latach.
| Rok | Ilość pasażerów | Cargo (w tonach) | Liczba operacji lotniczych |
|---|---|---|---|
| 1999 | 249 913 | 1 472 | 10 512 |
| 2000 | 269 960 | 1 552 | 11 586 |
| 2001 | 319 174 | 1 953 | 14 052 |
| 2002 | 318 033 | 2 211 | 13 450 |
| 2003 | 365 036 | 2 686 | 14 346 |
| 2004 | 463 840 | 2 742 | 17 500 |
| 2005 | 677 946 | 3 433 | 19 000 |
| 2006 | 1 249 780 | 4 037 | 24 200 |
| 2007 | 1 708 739 | 4 757 | 28 200 |
| 2008 | 1 954 166 | 4 610 | 31 000 |
| 2009 | 1 890 925 | 4 067 | 30 000 |
| 2010 | 2 232 590 | 4 487 | 32 000 |
| 2011 | 2 463 222 | 4 944 | 34 400 |
| 2012 | 2 905 710 | 4 851 | 39 330 |
| 2013 | 2 842 000 | 4 918 | 42 041 |
| 2014 | 3 288 180 | 5 658 | 39 974 |
| 2015 | 3 706 108 | 5 162 | 40 261 |
| 2016 | 4 004 081 | _ | 41 079 |
| 2017 | 4 611 714 | _ | 43 422 |
| 2018 | 4 980 647 | 6 213 | 46 482 |
| 2019 | 5 376 120 | 6 887 | 48 882 |
| 2020 | 1 711 281 | 7 028 | 25 558 |
| 2021 | 2 154 563 | 9 171 | 29 298 |
| 2022 | 4 576 705 | 10 189 | 43 987 |
| 2023 | 5 907 280 | 11 482 | 49 502 |
Najpopularniejsi przewoźnicy (2017)
| LP | Przewoźnik | Liczba pasażerów |
|---|---|---|
| 1 | Wizz Air | 2 037 832 |
| 2 | Ryanair | 1 312 084 |
| 3 | Polskie Linie Lotnicze LOT | 328 905 |
| 4 | Lufthansa | 246 301 |
| 5 | SAS | 219 827 |
| 6 | Norwegian | 86 668 |
| 7 | KLM Cityhopper | 47 826 |
Najpopularniejsi przewoźnicy (2021)
| LP | Przewoźnik | Ilość pasażerów |
|---|---|---|
| 1 | Wizz Air | 797 797 |
| 2 | Ryanair | 702 598 |
| 3 | Polskie Linie Lotnicze LOT | 138 057 |
| 4 | KLM | 125 561 |
| 5 | Lufthansa | 80 103 |
| 6 | SAS | 34 270 |
| 7 | Norwegian | 28 784 |
Najpopularniejsze trasy (2016)
| Numer | Miejsce docelowe | Ilość pasażerów |
|---|---|---|
| 1 | Londyn | 486 864 |
| 2 | Warszawa | 443 418 |
| 3 | Oslo | 291 794 |
| 4 | Sztokholm | 231 435 |
| 5 | Monachium | 156 865 |
Najpopularniejsze trasy (2019)
| LP | Miejsce docelowe | Ilość pasażerów |
|---|---|---|
| 1 | Londyn | 591 170 (1) |
| 2 | Oslo | 442 987 (2) |
| 3 | Sztokholm | 289 985 (3) |
| 4 | Warszawa | 280 670 (4) |
| 5 | Kopenhaga | 196 820 (5) |
(w nawiasie – miejsce w rankingu za rok 2018)
W 2018 roku do najczęściej wybieranych kierunków należały: Londyn, Oslo oraz Sztokholm. Spośród tras krajowych, największym zainteresowaniem cieszyła się Warszawa.
Najpopularniejsze trasy (2021)
| LP | Miejsce docelowe | Ilość pasażerów |
|---|---|---|
| 1 | Oslo | 152758 |
| 2 | Londyn | 152478 |
| 3 | Amsterdam | 125561 |
| 4 | Sztokholm | 121642 |
| 5 | Kijów | 62667 |
Ruch pasażerski
W chwili obecnej, gdański port lotniczy dysponuje około 95 regularnymi połączeniami, zarówno krajowymi, jak i międzynarodowymi. Dodatkowo, liczba połączeń czarterowych systematycznie rośnie, co zwiększa jego atrakcyjność jako punktu komunikacyjnego. W skali roku 2010, gdańskie lotnisko obsłużyło 2 miliony 232 tysiące pasażerów, co wiązało się z imponującym wzrostem o 16,8% w porównaniu do roku 2009. W zakresie transportu towarowego, w tym samym roku, obsłużono 4487 ton ładunków, co oznacza wzrost o 11,7% w zestawieniu z rokiem poprzednim.
Kolejny rok, 2011, przyniósł jeszcze większe zyski, gdyż odprawiono 2 miliony 464 tysiące pasażerów, co stanowi wzrost o 10% w stosunku do roku 2010. Ponadto, uruchomiono wtedy 21 nowych połączeń, a także zakończono 6 ważnych inwestycji strategicznych, co z pewnością miało pozytywny wpływ na rozwój portu.
Rok 2012 był szczególnym okresem, charakteryzującym się istotnym wydarzeniem sportowym oraz wprowadzeniem nowego przewoźnika na polskim rynku lotniczym. Ta dynamiczna sytuacja była wynikiem zwiększonej oferty na rynku krajowym, zarówno ze strony OLT Express, jak i LOT oraz Eurolot, a także stabilnych wzrostów w ruchu lotów międzynarodowych i czarterowych. W 2012 roku port obsłużył 2 miliony 906 tysięcy pasażerów, co reprezentowało wzrost o 18% w porównaniu do roku 2011. Najpopularniejszymi kierunkami podróży były Warszawa, Londyn (Luton, Stansted), Oslo, Monachium, Frankfurt, Kopenhaga, Dortmund, Sztokholm (Arlanda, Skavsta) oraz Kraków.
W roku 2019 z gdańskiego portu skorzystało aż 5 376 120 pasażerów, co w porównaniu do 4 980 647 pasażerów w 2018 roku oraz 4 611 714 w 2017 roku świadczy o dalszym rozwoju portu. Rok 2018 charakteryzował się także rekordowym średnim obłożeniem operujących samolotów wynoszącym 81,4 proc., co pozwoliło portowi wygenerować zysk netto w wysokości 38,5 miliona złotych.
Pandemia COVID-19 znacząco wpłynęła na sytuację w branży lotniczej, prowadząc do dramatycznego spadku ruchu lotniczego wiosną 2020 roku. Krajowy ruch został wznowiony 1 czerwca, a międzynarodowy 16 czerwca, jednak w rozkładzie lotów większość połączeń powróciło dopiero na początku lipca. W wynikach z czerwca 2020 roku lotnisko w Gdańsku obsłużyło 18 tysięcy pasażerów, a w lipcu 154 tysiące. W sierpniu liczba pasażerów wzrosła do ponad 233 tysięcy, a wrzesień i październik przyniosły odpowiednio prawie 178 tysięcy oraz 117 733 pasażerów. W skali całego 2020 roku port obsłużył 1,7 miliona pasażerów, co stanowi spadek o 68,2% w porównaniu do rekordowego roku 2019.
W pierwszym kwartale 2021 roku obserwowano jeszcze większy spadek – o ponad 88% w stosunku do roku ubiegłego; w ciągu trzech miesięcy obsłużono jedynie 105 095 pasażerów. W okresie od stycznia do czerwca 2021 roku liczba ta wyniosła 388 846 osób (-57,2%). W czerwcu 2021 roku liczba podróżnych sięgnęła 155 290, co w porównaniu z majem (82 937 – spadek roczny o 72 353), oraz kwietniem (45 524 – spadek o 109 766) świadczy o powolnym odbudowywaniu się ruchu lotniczego. Latem 2021 roku siatka połączeń obejmowała 89 portów lotniczych.
Rok epidemiczny 2021 lotnisko zakończyło z liczbą 2 154 563 pasażerów, co oznacza wzrost o 26% w stosunku do roku 2020. Ponadto zarejestrowano 29 298 operacji lotniczych, co również stanowiło wzrost o 14,6%. Warto zaznaczyć, że rekompensaty rządowe z tytułu ograniczenia ruchu lotniczego zmaleły z 17,5 miliona złotych w 2020 roku do jedynie 3 milionów złotych w 2021 roku.
Bezpieczeństwo lotów
Od 28 stycznia 2021 roku na każdym samolocie, który zbliża się do lądowania z kierunku 29, działają zaawansowane systemy, które zapewniają wysoki poziom bezpieczeństwa. Na lotnisku w Gdańsku funkcjonuje system ILS kategorii IIIB, który umożliwia precyzyjne podejście do lądowania w trudnych warunkach pogodowych.
Wysokość, na której załoga musi zauważyć światła podejścia, ustalona jest na mniej niż 15 m (50 stóp). Ta innowacyjna technologia pozwala na lądowanie nawet przy niekorzystnych warunkach, zapewniając jednocześnie większą pewność i dokładność w trakcie manewrów.
Dla samolotów lądujących z drugiej strony, z kierunku 11, wprowadzono systemy RNAV, RNAV/VNAV oraz LPV, które również podnoszą standardy bezpieczeństwa na lotnisku. Te nowoczesne rozwiązania technologiczne są kluczowe dla zapewnienia płynności operacji oraz ochrony pasażerów i załóg podczas lotów.
Obsługa lotniska
Port Lotniczy Gdańsk im. Lecha Wałęsy zapewnia kompleksową obsługę operacyjną samolotów, która obejmuje różnorodne działania związane z zarządzaniem bagażem oraz transportem pasażerów.
Za ładunek i rozładunek bagażu, a także za inne usługi takie jak wyważanie samolotów, transport na płycie lotniska oraz holowanie, odpowiedzialne są dwie firmy: Welcome Airport Services Sp. z o.o. oraz LS Airport Services Sp. z o.o..
W zakresie cateringu, port lotniczy współpracuje z firmą DO&CO Poland, która zapewnia odpowiednie posiłki do samolotów. Dodatkowo, usługi związane z dostawą paliwa lotniczego są realizowane przez firmę Petrolot. Na mocy umów z innymi podmiotami, port zawarł również partnerstwa w zakresie dystrybucji paliwa z takimi firmami jak Shell Polska, Totalfinaelf oraz Grupą Lotos, z siedzibą w Gdańsku.
Kierunki lotów i linie lotnicze
Zgodnie z informacjami na październik 2024, port lotniczy w Gdańsku obsługuje 11 linii lotniczych, które oferują bezpośrednie połączenia do 73 destynacji w 22 krajach.
| Linia lotnicza | Kierunek |
|---|---|
| Eurowings | Sezonowo:
|
| Finnair |
|
| Jet2.com | Sezonowo:
|
| KLM |
|
| LOT |
Sezonowo:
|
| Lufthansa |
|
| Norwegian |
|
| Ryanair |
Sezonowo:
|
| SAS |
|
| Swiss | Sezonowo:
|
| Wizz Air |
Sezonowo:
|
| Mapa połączeń lotniczych z portu lotniczego Gdańsk im. Lecha Wałęsy |
|---|
| _ |
Cargo
| Linia lotnicza | Kierunek |
|---|---|
| DHL Aviation |
|
| Fedex (realizowane przez ASL Airlines Belgium) |
|
| SprintAir |
|
| Razem: 5 kierunków w 3 krajach | |
Kierunki czarterowe
| Kraj | Destynacja |
|---|---|
| Albania |
|
| Bułgaria |
|
| Chorwacja |
|
| Egipt |
|
| Grecja |
|
| Hiszpania |
|
| Maroko |
|
| Portugalia |
|
| Tunezja |
|
| Turcja |
|
| Łącznie: 32 destynacje w 10 krajach | |
Na liście linii czarterowych znajdują się:
- smartwings,
- Enter Air,
- Pegasus Airlines,
- Buzz,
- Polskie Linie Lotnicze LOT,
- Corendon Airlines,
- SKYline Express Airline,
- Bulgarian Air Charter.
Dojazd
Podróż do Portu Lotniczego Gdańsk im. Lecha Wałęsy z przystanku kolejowego jest niezwykle wygodna. Z tego miejsca Gdańsk Port Lotniczy obsługiwany jest przez pociągi, które kierują się do stacji takich jak Gdyni Głównej, Gdańsku Wrzeszczu, Kartuzach, Kościerzynie, Pruszczu Gdańskim oraz Tczewie.
Oprócz komunikacji kolejowej, do portu docierają także autobusy. Istnieje przystanek autobusowy, który obsługuje cztery linie dzienne oraz jedną nocną. Te połączenia łączą lotnisko z dzielnicami Gdańska, a jedna z linii prowadzi również do Sopot.
Dodatkowo, na miejscu znajduje się przystanek linii dalekobieżnych (BUS), które umożliwiają podróż do takich miejscowości jak Koszalin, Olsztyn, Białystok, Grudziądz, Toruń czy Bydgoszcz, co czyni dojazd do portu jeszcze bardziej dostępnym.
Przypisy
- Joanna Wiśniowska: Za gdańskim lotniskiem dobry rok. Prezes Portu Lotniczego: "W 2023 roku idziemy na rekord". 19.01.2023 r. [dostęp 19.01.2023 r.]
- ArturA. Trzcionkowski, Lotnisko Gdańsk - podstawowe informacje [online], HotLot, 24.08.2020 r. [dostęp 01.02.2021 r.]
- Port Lotniczy Gdańsk [online], www.airport.gdansk.pl [dostęp 05.05.2022 r.]
- Maciej Pietrzak: Port Lotniczy Gdańsk podsumowuje 2021 rok. "Było ciężko. Teraz może być już tylko lepiej". 22.01.2022 r. [dostęp 22.01.2022 r.]
- Lotnisko w Gdańsku: W 2021 roku mieliśmy więcej pasażerów, ale zabrakło tarczy [online], Rzeczpospolita [dostęp 06.05.2022 r.]
- Ostatnia Wieczerza [online], Maciej Świeszewski [dostęp 22.03.2022 r.]
- Ponad 5 mln pasażerów portu lotniczego w 2019 roku!. Puls Gdańska, 16.01.2020 r. [dostęp 07.02.2020 r.]
- Bijemy rekordy w Porcie Lotniczym Gdańsk
- Lotnisko w Gdańsku będzie większe. Nowy pirs za 100 mln zł
- Port Lotniczy Gdańsk rozpoczyna budowę nowego pirsu dla pasażerów
- Port Lotniczy Gdańsk będzie dużo większy. Na budowie wmurowano kamień węgielny
- Trwa rozbudowa terminalu na gdańskim lotnisku [ZDJĘCIA]. trojmiasto.gazeta.pl, 05.03.2014 r.
- Lotnisko w Gdańsku ma swój pierwszy biurowiec. Takiego projektu nie realizuje nikt inny w Polsce Trójmiasto puchnie od biurowców.
- Znowu można latać. Jakie kierunki wybieramy najczęściej?
- Certyfikat CAT III B ILS dla lotniska Gdańsk (EPGD)
- Kierunki czarterowe z Gdańska. [dostęp 03.07.2012 r.]
- Ilona Godlewska: Kolejki do kas, no i ta tablica lotów. Tak wyglądało gdańskie lotnisko zaraz po otwarciu [STARE ZDJĘCIA]. Gazeta Wyborcza, 26.08.2017 r. [dostęp 03.09.2017 r.]
- Wyborcza.pl [online], wyborcza.pl [dostęp 25.04.2024 r.]
- Wielki projekt biznesowy w Gdańsku. Port Lotniczy zbuduje Airport City
- Airport City w Gdańsku już powstaje. Jedyna taka inwestycja w Polsce
- Rośnie Airport City w Gdańsku – pierwsza taka dzielnica w Polsce. Wmurowano kamień węgielny
- Pasażerowie wracają do latania. Coraz więcej osób decyduje się na podróże z Gdańska
- Gdańskie lotnisko z najlepszym systemem w Polsce. Lądowanie nawet bez widzialności
Pozostałe obiekty w kategorii "Lotniska i lądowiska":
Przejście graniczne Gdańsk-Rębiechowo | Lądowisko Gdańsk-Maćkowy | Lądowisko Gdańsk-Szpital UCK | Lądowisko Gdańsk-ZaspaOceń: Port Lotniczy Gdańsk im. Lecha Wałęsy