Bastion Żubr, znany również pod nazwą Auerochs lub Maidloch, to niezwykle cenny zabytek, który stanowi element XVII-wiecznych fortyfikacji Gdańska.
Jego bogata historia oraz architektoniczne detale przyciągają uwagę zarówno mieszkańców, jak i turystów odwiedzających to wspaniałe miasto nad Motławą.
Położenie
Bastion Żubr znajduje się w malowniczej dzielnicy Śródmieście, w bezpośrednim sąsiedztwie południowego krańca Starego Przedmieścia. Traktując jego położenie w kontekście historycznym, warto wspomnieć o bezpośredniej obecności nad dawną fosą, która przyjmuje formę Opływu Motławy.
Wschodnia część bastionu przylega do dawnej fortecznej śluzy wodnej, znanej jako Śluza Kamienna. Z kolei po stronie zachodniej znajduje się Brama Nizinna, a za nią widoczny jest Bastion św. Gertrudy, który współtworzy niezwykły krajobraz forteczny regionu.
Bezpośrednio do skarp Bastionu Żubr przylega również Brama Kolejowa, co czyni to miejsce jeszcze ciekawszym w kontekście komunikacyjnym. Całość otoczona jest pięknem Parku nad Opływem Motławy, który oferuje doskonałe warunki do wypoczynku i rekreacji.
Charakterystyka
Jest to jeden z czternastu bastionów o unikalnym typie staroholenderskim, które zostały zbudowane w Gdańsku w latach 1622–1636. Spośród tych fortyfikacji, ten obiekt jest najlepiej zachowanym przykładem w Gdańsku, co czyni go niezwykle istotnym elementem historycznym.
Bastion ma formę dużego nasypu ziemnego o kształcie pięcioboku, który jest pokryty darnią. Jest to obiekt trójpoziomowy, składający się z trzech kolejnych wałów ziemnych. Otaczający pierwszy wał jest zbudowany z cegły, co dodaje mu wytrzymałości i charakteru, podczas gdy ostatni wał jest zwieńczony nadszańcem, co nadaje mu dodatkowy walor architektoniczny.
Wnętrze bastionu zawiera poternę, czyli korytarz prowadzący wzdłuż fortyfikacji, co podkreśla jego militarne przeznaczenie. W okresie napoleońskim bastion uległ częściowemu obniżeniu, a w jego wnętrzu urządzono magazyn prochowy, odgrywający kluczową rolę w czasie wojen.
Podczas II wojny światowej, poterna pełniła funkcję schronu przeciwlotniczego, co pokazuje, że obiekt był nie tylko częścią fortifikacji, ale również miał swoje praktyczne zastosowanie w trudnych czasach.
Przypisy
- gis.gdansk.pl – jednostki morfogenetyczne miasta Gdańska.
- a b c infogdansk.pl – Bastion Żubr.
- a b gdansk.pl – zespół Opływu Motławy.
- a b c zabytek.pl – Zespół bastionów holenderskich Dolnego Miasta – bastiony: Żubr, Wilk, Wyskok, Miś, Królik.
- Uchwała nr LII/1179/14 Rady Miasta Gdańska z dnia 24.04.2014 r. w sprawie uchwalenia Statutu Dzielnicy Śródmieście.
- a b Rejestr zabytków nieruchomych województwa pomorskiego - Narodowy Instytut Dziedzictwa.
Pozostałe obiekty w kategorii "Twierdze":
Baszta Kotwiczników | Baszta Słomiana | Redita Napoleońska w Gdańsku | Szaniec Jezuicki | Wisłoujście | Bastion Wyskok | Baszta Biała | Baszta Browarna | Baszta Latarniana | Baszta na Podmurzu | Bastion św. Gertrudy | Bastion Królik | Twierdza Wisłoujście | Baszta Łabędź | Bastion Miś | Wieża Więzienna w Gdańsku | Baszta Jacek | Grodzisko (Gdańsk) | Bastion Wilk | Baszta SchultzaOceń: Bastion Żubr