Hubert Górnowicz

---

Życiorys

Hubert Górnowicz urodził się w 1935 roku, a swoją edukację rozpoczął w Czersku, gdzie ukończył szkołę podstawową. Następnie kontynuował naukę w gimnazjach w Chojnicach, Poznaniu oraz Bydgoszczy. Na początku II wojny światowej, Górnowicz doświadczył wstrząsającej rzeczywistości, gdy został tymczasowo aresztowany przez hitlerowskie władze. W trakcie okupacji niemieckiej pracował jako robotnik w fabryce w Bydgoszczy, angażując się również w kolportaż prasy podziemnej.

W sierpniu 1944 roku wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych stacjonujących we Francji. Jego determinacja i odwaga przyniosły mu rany podczas bitwy pod Falaise. Po zakończeniu wojny, w 1946 roku, ukończył Szkołę Podchorążych Łączności, a następnie objął stanowisko dowódcy plutonu łączności w 2 Brygadzie Strzelców Pieszych.

Po powrocie do Polski w 1948 roku, ukończył Liceum dla Dorosłych w Bydgoszczy w 1950 roku, by w 1953 roku zrealizować swoje ambicje akademickie, zdobywając wykształcenie na kierunku polonistyki na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Jako student pełnił funkcję prezesa Koła Naukowego Naukowców Polonistów, a jego zainteresowania naukowe skupiły się na zbieraniu materiałów do „Małego atlasu gwar polskich”. Takie działania kontynuował w toruńskim ośrodku badań dialektologicznych PAN, aż do 1955 roku, kiedy instytucja ta została zlikwidowana, co skłoniło go do przeprowadzki do Gdańska.

W 1955 roku Górnowicz obronił pracę magisterską pt. „Fonetyka dialektu malborskiego” w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Gdańsku, uzyskując tytuł pierwszego magistra-polonisty w historii tamtejszych uczelni. Pięć lat później, w 1960 roku, otrzymał stopień doktora na Uniwersytecie Marii Skłodowskiej-Curie w Lublinie dzięki pracy zatytułowanej „Dialekt malborski”. Dalszy rozwój kariery naukowej Górnowicza zawiódł go na ścieżkę habilitacji w 1969 roku na UMCS, gdzie z sukcesem obronił monografię „Studia nad rodowymi nazwami miejscowymi w języku polskim na tle innych języków słowiańskich”.

W tym samym roku Górnowicz został etatowym docentem w Katedrze Języka Polskiego WSP w Gdańsku. W 1974 roku otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1985 roku awansowano go na profesora zwyczajnego. W latach 1970-1973 pełnił funkcję wicedyrektora Instytutu Filologii Polskiej nowo powstałego Uniwersytetu Gdańskiego. W kolejnych latach kierował Zakładem Języka Polskiego oraz zaocznym Studium Doktoranckim IFP, kształcąc przyszłych polonistów i promując około 100 magistrów oraz 12 doktorów, wśród nich Edwarda Brezę, Genowefę Surmę oraz Jerzego Tredera.

Poza działalnością akademicką, Górnowicz pełnił szereg znaczących funkcji, takich jak:

• członek Komitetu Językoznawstwa PAN (od 1972),
• delegat Polski w International Committe of Onomastic Sciences w Liège,
• członek kolegium redakcyjnego czasopism „Onomastica” oraz „Poradnika Językowego”,
• przewodniczący I Wydziału Nauk Społecznych Gdańskiego Towarzystwa Naukowego (1975-1981),
• sekretarz Komisji Filologicznej GTN,
• sekretarz gdańskiego koła Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego,
• redaktor serii „Pomorskie Monografie Toponomastyczne”, wydawanej przez Gdańskie Towarzystwo Naukowe oraz Ossolineum.

Hubert Górnowicz zmarł i został pochowany na gdańskim cmentarzu Srebrzysko, w rejonie IV, tarasie I, rządzie 3, grobie 26. Jego pamięć i osiągnięcia są związane z ul. w Gdańsku, która nosi jego imię, znajdującą się w dzielnicy Orunia Górna-Gdańsk Południe.

Działalność naukowa

Dorobek naukowy Górnowicza składa się z 9 książek oraz około 250 rozpraw naukowych. W jego pracy badawczej szczególną uwagę poświęcał dialektologii i onomastyce. Ponadto, był twórcą własnej szkoły onomastycznej, której wpływ można dostrzec w jego ważnych publikacjach.

Oto najważniejsze z jego dzieł:

• Dialekt malborski, t. 1. Fonetyka, fleksja i składnia, Gdańsk 1967, t. 2 Słownik, z. 1. A–O, Gdańsk,
• Rodowe nazwy miejscowe Wielkopolski, Małopolski i Mazowsza, Gdańsk 1968,
• Studia nad rodowymi nazwami miejscowymi w języku polskim na tle innych języków słowiańskich. (Synteza), Gdańsk 1968,
• Nazwy miast Pomorza Gdańskiego, Wrocław 1978, wyd. 2.: 1998 (red. z Zygmuntem Brockim),
• Toponimia Powiśla Gdańskiego, Gdańsk 1980,
• Gewässernamen im Flussgebiet der unteren Weichsel (Nazwy wodne dorzecza dolnej Wisły), Mainz, Stuttgart 1985,
• Toponimia powiatu starogardzkiego, Wrocław 1985,
• Wstęp do onomastyki. Skrypt uczelniany, Gdańsk 1988,
• Słownik nazwisk mieszkańców Powiśla Gdańskiego, Gdańsk 1992.

Odznaczenia i wyróżnienia

Hubert Górnowicz, jako wybitny przedstawiciel swojej dziedziny, otrzymał szereg zaszczytnych odznaczeń oraz wyróżnień, które podkreślają jego znaczący wkład w rozwój nauki i edukacji. Wśród jego osiągnięć znajdują się:

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, który został przyznany w 1975 roku,
• Medal Komisji Edukacji Narodowej, otrzymany w 1979 roku,
• Odznaka honorowa „Zasłużony Pracownik Morza”, przyznana w 1973 roku,
• Medal Uniwersytetu Gdańskiego, zdobyty w 1984 roku,
• Odznaka honorowa „Zasłużonym Ziemi Gdańskiej”, która została nadana w 1970 roku,
• nagroda Ministra Szkolnictwa Wyższego i Techniki, którą otrzymał trzykrotnie.

Wszystkie te odznaczenia i wyróżnienia świadczą o zasługach Górnowicza w sferze edukacji oraz jego zaangażowaniu w działalność na rzecz społeczności akademickiej.

---

Oceń: Hubert Górnowicz

---