Muzeum Archeologiczne w Gdańsku jest ważną instytucją kultury, która pełni istotną rolę w zachowaniu i promowaniu dziedzictwa archeologicznego regionu. Jako samorządowa placówka, muzeum jest zarządzane przez samorząd województwa pomorskiego.
Instytucja ta nie tylko gromadzi cenne zbiory związane z archeologią, ale również angażuje się w edukację oraz popularyzację wiedzy o historii regionu.
Historia
„Muzeum Archeologiczne w Gdańsku ma długą historię, sięgającą 1953 roku, kiedy to zostało założone jako część Muzeum Pomorskiego w Gdańsku. W czerwcu 1958 roku, po uzyskaniu własnej lokalizacji, muzeum przekształciło się w Oddział Archeologiczny. Natomiast od 1 stycznia 1962 roku działa jako niezależna instytucja. Jego zbiory dokumentują znaczną część historii: pradzieje północnej Polski, kulturę materialną mieszkańców Gdańska i Pomorza Gdańskiego, obejmując czasy od wczesnego średniowiecza po nowoczesność, a także bursztyn oraz wyroby z niego, od pradziejów po czasy współczesne, jak również kulturę materialną dawnych i obecnych mieszkańców Sudanu.
W skład zasobów muzeum weszła część zbiorów archeologicznych, które przetrwały zniszczenia wojenne Zachodniopruskiego Muzeum Prowincjonalnego w Gdańsku, a także niewielka część kolekcji bursztynu. Od samego początku swojego istnienia, muzeum prowadzi systematyczne badania archeologiczne na terenie Pomorza Gdańskiego. Od 1987 roku jego zakres działań obejmuje także historyczne Śródmieście Gdańska, co wcześniej leżało w kompetencjach stacji archeologicznej Instytutu Historii Kultury Materialnej PAN, z której muzeum jedynie sporadycznie korzystało.
Od 1993 roku ekspedycja muzealna prowadzi badania archeologiczne na terenach Sudanu, z wynikającą z nich powierzchniową inwentaryzacją stanowisk połączoną z wykopaliskami w rejonie IV katarakty Nilu.
Główną siedzibą muzeum jest dawny Dom Towarzystwa Przyrodniczego, znajdujący się przy ul. Mariackiej 25/26, gdzie zajmowane są także sąsiednie kamienice przy ul. Dzianej, Długim Pobrzeżu oraz Bramą Mariacką. W czerwcu 2008 roku otwarto nową wystawę, która była poświęcona życiu w średniowiecznym Gdańsku. Wystawa ta mieści się w odnowionym, zabytkowym spichlerzu „Wisłoujście” (dawniej „Błękitne Jagnię”, zbudowanym od XVI do XVIII wieku), przy ul. Chmielnej 53 na Wyspie Spichrzów.
Dodatkowo muzeum dysponuje w Gdańsku odbudowanym budynkiem dawnego browaru mieszczącym się przy ul. Rycerskiej 9. W 1993 roku muzeum przejęło dwa skrzydła pokrzyżackiego zamku w Gniewie, gdzie utworzono oddział muzeum. Kolejny oddział, skansen archeologiczny „Grodzisko” w Sopocie, został otwarty w 2001 roku, prezentując zrekonstruowane budowle wczesnośredniowiecznego grodu w miejscach ich odkrycia.
W 2014 roku muzeum udostępniło do zwiedzania relikty romańskiego refektarza z zachowanymi sklepieniami, które zostały odkryte podczas badań archeologicznych pod placem Dominikańskim; obecnie ten obiekt jest częścią oddziału muzeum „Piwnica Romańska”.
Dyrektorzy
Na przestrzeni lat Muzeum Archeologiczne w Gdańsku miało kilku dyrektorów, którzy przyczynili się do rozwoju tej instytucji kultury. Oto lista osób, które pełniły tę funkcję:
- Leon Jan Łuka (1953–1983),
- Marian Kwapiński (1983–1991),
- Henryk Paner (1991–2014),
- Ewa Trawicka (2015–).
Oddziały
W ramach Muzeum Archeologicznego w Gdańsku funkcjonują różne oddziały, które umożliwiają zwiedzanie oraz odkrywanie archeologicznych skarbów regionu. Oto główne z nich:
- Oddział w Gniewie (Muzeum Zamkowe),
- Skansen archeologiczny „Grodzisko w Sopocie”, ul. Haffnera 63, Sopot,
- Piwnica Romańska, plac Dominikański 1, Gdańsk,
- Centrum Edukacji Archeologicznej „Błękitny Lew”, w spichlerzu „Błękitny Baranek”, ul. Chmielna 53, Gdańsk.
Przypisy
- Błękitny Baranek [online], archeologia.pl [dostęp 02.04.2021 r.]
- Piwnica Romańska [online], archeologia.pl [dostęp 02.04.2021 r.]
- MUZEUM ARCHEOLOGICZNE W GDAŃSKU – Encyklopedia Gdańska [online], www.gedanopedia.pl [dostęp 05.05.2021 r.]
- Grodzisko w Sopocie [online], archeologia.pl [dostęp 03.11.2018 r.]
- Michał M. Witt, Muzeum w Gniewie [online], archeologia.pl [dostęp 25.09.2017 r.]
- Rejestr zabytków nieruchomych. kobidz.pl. [dostęp 07.08.2017 r.]
- Kosmowska-Ceranowicz 1998
- Krumbiegiel & Krumbiegiel 1998
- Muzeum Archeologiczne w Gdańsku [online] [dostęp 02.11.2018 r.]
Pozostałe obiekty w kategorii "Muzea":
Nomus – Nowe Muzeum Sztuki | Centrum Sztuki Współczesnej „Łaźnia” | Galeria GAK „Wyspa Skarbów” w Gdańsku-Sobieszewie | Galeria Starych Zabawek w Gdańsku | Muzeum Bursztynu w Gdańsku | Muzeum Gdańska | Muzeum Kryminalistyki w Gdańsku | Oddział Sztuki Dawnej | Galeria ZPAP w Gdańsku | Muzeum Polskiego Rocka | Izba Pamięci Wincentego Pola w Gdańsku Sobieszewie | Muzeum Westerplatte i Wojny 1939 | Galeria Blik | Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku | Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku | Muzeum Zegarów Wieżowych | Muzeum Poczty Polskiej w Gdańsku | Zaśnięcie Najświętszej Marii Panny (Ostatnia modlitwa Marii) | Muzeum Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego | HevelianumOceń: Muzeum Archeologiczne w Gdańsku