Refektarz klasztoru dominikanów w Gdańsku

Refektarz znajduje się na Głównym Mieście, dokładnie pod Placem Dominikańskim, pomiędzy kościołem św. Mikołaja a Halą Targową. Jego powstanie datuje się na połowę bądź na trzecią ćwierć XIII wieku, co czyni go nie tylko świadkiem lokalnej historii, ale również cennym zabytkiem architektonicznym. Mimo kilkukrotnych przebudów, większa część pomieszczenia zachowała się w dobrym stanie, co jest niezwykle istotne z perspektywy ochrony zabytków.

Obiekt ten był usytuowany w dolnej części budynku, około 1 metr pod poziomem terenu, co sprawiło, że przez długi czas pozostawał ukryty pod ziemią. Refektarz cechuje się unikalną konstrukcją sklepienia, która przedstawia cztery pola eliptycznych sklepień wspartych na pendentywach oraz centralnym filarze.

Początkowo planowano ponowne zasypanie tego niezwykłego miejsca, ale dzięki silnemu sprzeciwowi ze strony środowisk konserwatorskich oraz miłośników historii, a także interwencji ministerstwa kultury, refektarz został ostatecznie przekazany pod zarząd Muzeum Archeologicznego. Renowacja tego zabytku kosztowała około 5 milionów złotych.

Prace archeologiczne rozpoczęły się w 2005 roku, a 31 grudnia 2014 roku refektarz został oficjalnie udostępniony dla zwiedzających jako najnowszy oddział Muzeum Archeologicznego w Gdańsku, znany właśnie jako Piwnica Romańska. To ważne wydarzenie z pewnością przyczyniło się do wzbogacenia oferty kulturalnej Gdańska i umożliwienia mieszkańcom oraz turystom odkrycia bogatej historii tego miejsca.