Jelitkowo, znane w języku niemieckim jako Glettkau, to malownicza nadmorska część Gdańska. Ten uroczy region znajduje się w obrębie osiedla administracyjnego Żabianka-Wejhera-Jelitkowo-Tysiąclecia, które przyciąga zarówno mieszkańców, jak i turystów. W Jelitkowie można znaleźć przystań morską dla rybaków oraz popularne letnie kąpielisko morskie, co czyni to miejsce idealnym na wypoczynek nad morzem.
Warto również wspomnieć, że Jelitkowo ma bogatą historię. W II połowie XVI wieku było częścią wsi Opactwa Cystersów w Oliwie, co dodaje mu historycznego uroku i znaczenia w ramach województwa pomorskiego.
Nazwa
„Historia nazwy Jelitkowo jest niezwykle bogata i złożona. W akcie założycielskim możemy znaleźć wiele form tej samej nazwy, takich jak 1570 como Gletkowo, a także w kaszubskiej wersji jako Jelëtkòwò, Gletkòwò, czy Jelôtkòwò. W języku niemieckim przybierała ona formy Glettkaw oraz Glettkau. W przeszłości funkcjonowały również nazwy takie jak Glotkowo i Gletkowo, które odnosiły się do tego samego miejsca.
28 marca 1949 roku ustanowiono oficjalnie polską nazwę miejscowości, która brzmiała Jelitkowo. W tym samym czasie określono formę dopełniacza jako Jelitkowa oraz przymiotnik w kształcie jelitkowski.
Pochodzenie nazwy może być związane z nazwiskiem pierwszego właściciela oraz założyciela osady, co stanowi dodatkowy element historyczny tej miejscowości. Jelitkowo to miejsce, w którym historia i kultura przeplatają się z codziennym życiem mieszkańców.
Położenie
Jelitkowo znajduje się na północnym skraju Gdańska, w malowniczym otoczeniu Zatoki Gdańskiej. Położone jest tuż przy ujściu Potoku Oliwskiego, co dodaje mu uroku. Ta czarująca dzielnica znajduje się w mezoregionie zwanym Pobrzeżem Kaszubskim.
Od zachodniej strony sąsiaduje z innymi częścią miasta, takimi jak Osiedle Wejhera oraz Osiedle Tysiąclecia. Te sąsiedztwa wpływają na lokalny charakter Jelitkowa, które jest miejscem pełnym atrakcji i pięknych widoków.
Na południu przylega do dzielnicy Przymorze Wielkie, co tworzy spójną przestrzeń miejską. Z kolei północna granica Jelitkowa wyznacza granice miasta, a za nią rozciąga się urokliwe sopockie osiedle Karlikowo, które również zasługuje na uwagę.
Historia
Pierwsze pisemne wzmianki o istnieniu osady rybackiej w Jelitkowie sięgają roku 1480, kiedy to miejsce to należało do oliwskich cystersów. W 1570 roku zasoby miejscowości obejmowały obszar około 60 hektarów, w którym mieszkało 20 rybaków oraz 20 zagrodników.
W 1609 roku gdańszczanin Georg Hein rozpoczął budowę młyna, który z biegiem czasu zmieniał swoje przeznaczenie, stając się kolejno papiernią, kuźnicą miedzi i żelaza, tartakiem, a w końcu młynem zbożowym oraz kaszowym. W XVII wieku na tym terenie powstała kuźnica stali oraz druga papiernia, która została zniszczona w 1734 roku przez wojska rosyjskie. W 1847 roku nad potokiem wzniesiono młyn zbożowy, wyposażony w trzy koła wodne.
W 1869 roku w Jelitkowie mieszkały 207 osób w zaledwie 12 domach. Od około 1875 roku miejscowość zaczęła transformować się w popularny kurort; w 1893 roku z inicjatywy Reinholda Kamerskiego otwarto pierwsze kąpielisko, a także założono park nadmorski z promenadą oraz wybudowano Dom Zdrojowy (1909). W tym okresie lokalni rybacy, głównie Kaszubi, zaczęli oferować letnikom pokoje do wynajęcia.
Rok 1908 przyniósł uruchomienie linii tramwajowej do Oliwy, a w następnym roku otwarto molo, które przyciągnęło liczne rzesze turystów. Przez molo do Jelitkowa przypływały statki wycieczkowe z Gdańska i Sopotu aż do 1914 roku, kiedy to zostało zniszczone podczas ogromnego sztormu; jednak w 1920 roku molo ponownie rozpoczęło swoją działalność. W latach 1907-1926 Jelitkowo było częścią Oliwy.
W latach dwudziestych XX wieku zbudowano ulicę Bursztynową, która połączyła Jelitkowo z Sopotem. Liczba turystów odwiedzających kąpielisko w okresie międzywojennym wynosiła około 50 tysięcy rocznie.
W 1925 roku powstała w Jelitkowie kaplica, która była częścią parafii katedralnej; natomiast 1 listopada 1965 została utworzona w Jelitkowie nowa parafia pod wezwaniem św. Apostołów Piotra i Pawła. Nowy kościół, zbudowany w latach 1976-1981 według projektu E. Baranowskiego, powstał na miejscu dawniej kaplicy, która została zniszczona w 1979 roku.
W 1995 roku na albumie zespołu Kury znalazł się utwór „Smażalnia w Jelitkowie”, który stanowi nawiązanie do tej wyjątkowej dzielnicy; słowa do piosenki napisał Ryszard Tymon Tymański.
Turystyka
W pięknym Jelitkowie stworzono letnie kąpielisko morskie, które rozciąga się na 200 metrach linii brzegowej, zlokalizowane w pobliżu wejść na plażę nr 71 i 73. To idealne miejsce dla turystów pragnących spędzić czas w nadmorskim otoczeniu.
W okolicy można znaleźć wiele interesujących obiektów turystycznych, które przyciągają zarówno mieszkańców, jak i odwiedzających:
- Park Jelitkowski,
- stare domy rybackie z XVIII/XIX wieku,
- hotele takie jak Posejdon i Marina, a także domy wczasowe oraz kempingi,
- wielokilometrową ścieżkę rowerową, która prowadzi od Sopotu aż do Brzeźna.
Nie brakuje tu atrakcji dla każdego, kto chce skorzystać z uroków nadmorskiej przyrody oraz kultury regionu.
Pozostałe obiekty w kategorii "Dzielnice":
Kowale (Gdańsk) | Wrzeszcz Dolny | Śródmieście (Gdańsk) | Żabianka (Gdańsk) | Sobieszewo (Gdańsk) | Płonia Mała | Młyniska (Gdańsk) | Dzielnica Mariacka | Stare Szkoty | Dolnik (Gdańsk) | Wiadrownia | Królewski Dwór (Gdańsk) | Sączki | Biały Dwór (Gdańsk) | Przymorze (Gdańsk) | Emaus (Gdańsk) | Stogi (Gdańsk) | Siedlce (Gdańsk) | Przymorze Wielkie | NiegowoOceń: Jelitkowo