Potok Oliwski

---

Przebieg

Potok Oliwski ma swoje źródła na wysokości około 140 m n.p.m. w Złotej Karczmie. Na początku swego biegu potok przebiega przez drogę ekspresową S6, a następnie kontynuuje swój bieg wartkim nurtem przez Dolinę Bobrów. Gdy wpływa do Doliny Radości, przyjmuje znaczący lewy dopływ, znany jako Potok Zajączkowski lub Dziczy Potok, co podwaja ilość wody, jaką niesie ze sobą.

W wyniku dostatku wód w tym rejonie, w przeszłości potok stał się przedmiotem zagospodarowania, dzięki wykorzystaniu energii jego spadku. Na jego trasie, praktycznie do samego ujścia, zbudowano szereg urządzeń, w tym warte uwagi młyny oraz Kuźnię Wodną w Oliwie. Istotną rolę odgrywa również zasilanie wodą stawów parkowych, znajdujących się w Oliwie oraz dalsza jego droga na wschód, aż do ujścia w Jelitkowie.

Okolica potoku obfituje w mniejsze dolinki, które są zasila przez liczne dopływy. Należy do nich jeden z dopływów, Potok Prochowy, którego źródła są objęte ochroną w obrębie Rezerwatu przyrody Źródliska w Dolinie Ewy. Z kolei dolinka innego potoku, Potok Rynarzewski, o długości 3,4 km, zajmuje przestrzeń, na której znajduje się Gdański Ogród Zoologiczny. Dodatkowymi dopływami potoku są Potok Bobrowy oraz Potok Czystej Wody.

Potok Oliwski uchodzi za jednolitą część wód powierzchniowych, zakwalifikowaną jako potok nizinny (PN). W 2023 roku jego oznaczenie zmieniło się z PLRW20001847994 na PLRW20000947994. Natomiast w 2022 roku oceniono jego potencjał ekologiczny jako słaby, co wynikało z kondycji makrobezkręgowców bentosowych, chociaż parametry fizykochemiczne w większości przypadków spełniały kryteria stanu dobrego.

Historia

Do roku 1945 dolny odcinek przepływu tego potoku był znany pod niemiecką nazwą Glettkaubach. Historia Potoku Oliwskiego jest bogata i złożona; wzdłuż jego biegu oraz w pobliżu dopływów przez wieki istniało ponad dwadzieścia młynów i zakładów przemysłowych, które korzystały z energii wodnej. Młyny te były numerowane w kierunku przeciwnym do przepływu – od pierwszego młyna w Jelitkowie do dwudziestego czwartego w Dolinie Krzaczastego Młyna.

Większość zespołu młynów nad Potokiem Oliwskim uległa zniszczeniu w wyniku upływu czasu oraz różnych wydarzeń, takich jak wojny, pożary i brak odpowiedniej opieki. W przeszłości, sposób zagospodarowania całego potoku stanowił doskonały przykład na wykorzystanie naturalnych zasobów środowiska w celu rozwoju gospodarczego danego terenu osiedleńczego. Miejsce to, z jego specyficznym duchem (genius loci), przyciągnęło Instytut Budownictwa Wodnego PAN, który założył w Dolinie Radości swoje pole doświadczalne.

Obecnie zauważalny jest rosnący nacisk ze strony miasta na zagospodarowanie tego terenu. Wskazaniem na ten proces jest nadanie lokalizacji, jaką jest Dolina Radości, statusu osiedla, co jest wyraźnym dowodem dążenia do intensyfikacji zabudowy w tej okolicy.

---

Oceń: Potok Oliwski

---