Martwa Wisła

Rzeki i kanały wodne

Martwa Wisła, znana też jako Wislónô Sztremlëzna w kaszubskim, to rzeka, która stanowi integralną część systemu Wisły Leniwki. Jej historia rozpoczęła się w wyniku znaczących zmian koryta rzeki. W 1840 roku część rzeki przyjęła nazwę Martwa Wisła, obejmując odcinek od jej ujścia do wsi Górki, obecnie Górki Zachodnie i Górki Wschodnie. Zmiany te były wynikiem zatoru lodowego, który spowodował, że wody z Leniwki znalazły nowe ujście do Zatoki Gdańskiej, a rzeka zaczęła funkcjonować jako Wisła Śmiała.

Warto zaznaczyć, że w latach 1890–1895 przeprowadzono przekop Wisły w okolicy Świbna. Ten zabieg doprowadził do powstania nowego ujścia Leniwki, które zlokalizowane zostało od miejscowości Przegalina do Zatoki Gdańskiej. W tym czasie przyjęła ona oficjalnie nazwę Martwa Wisła, a konkretne granice odcinka ustalono w odniesieniu do ujścia przy Westerplatte w Gdańsku.

Ustalona urzędowo nazwa Martwa Wisła pochodzi z 1949 roku. Od lat 80. XX wieku zjawisko ekologiczne tego obszaru uległo pogorszeniu, gdyż starorzecze Wisły w rejonie Przegaliny zaczęto zasypywać popiołami z gdańskiej elektrociepłowni "Wybrzeże", transportowanymi drogą wodną. Pierwotnie planowano, aby zasypać obszar o powierzchni około 100 ha, a ostatecznie wykorzystano 40 ha dawnego koryta rzeki.

Pomimo wielu zmian, Martwa Wisła ma nadal połączenie z głównym korytem Wisły dzięki istnieniu śluzie w Przegalinie, wybudowanej w 1895 roku. Zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z 2002 roku w sprawie klasyfikacji śródlądowych dróg wodnych, Martwa Wisła zakwalifikowana jest jako szlak żeglowny klasy Vb, przystosowany dla statków o nośności do 4000 ton przy zanurzeniu do 3 m.

W planach na przyszłość przewidziano utworzenie użytków ekologicznych, takich jak "Szuwary w Przegalinie" oraz "Szuwary Wyspy Sobieszewskiej" (w Sobieszewskiej Pastwie). Inicjatywa ta jest częścią większego projektu, który ma na celu ochronę lokalnych zbiorowisk roślinnych, w tym szuwaru trzcinowego oraz trzciny pospolitej, a także cennych roślin jak aster solny czy mlecznik nadmorski. Rola tych obszarów jest niezwykle istotna w kontekście ochrony bioróżnorodności naszego regionu.

Jednym z miejsc, które warto wspomnieć w kontekście ekologicznych inicjatyw jest także Sobieszewska Pastwa i szuwary, obejmujące tereny między Sobieszewską Pastwą a Sobieszewem.

Przypisy

  1. W. Nocny, Wyspa Sobieszewska, Gdańsk 2008 r., s. 37-38
  2. Dz.U. z 2002 r. Nr 77, poz. 695. [online]
  3. Nazewnictwo geograficzne Polski. Tom 1. Hydronimy. Część 1. Wody płynące, źródła, wodospady, Ewa Wolnicz-Pawłowska, Jerzy Duma, Janusz Rieger, Halina Czarnecka (oprac.), Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2006 r., s. 159.
  4. Rozporządzenie Ministra Administracji Publicznej z dnia 11.02.1949 r. (M.P. z 1949 r. nr 17, poz. 225, s. 3)

Oceń: Martwa Wisła

★★★★★
Średnia ocena:4.98 Liczba ocen:9