Cmentarz Łostowicki

---

Historia

Początki cmentarza Łostowickiego sięgają czasów przed I wojną światową. Jego historia związana jest z cmentarzem usytuowanym przy kościele św. Franciszka z Asyżu, którego budowa miała miejsce w latach 1904–1906. Najstarsza część nekropolii, określana jako cmentarz św. Franciszka (Franziskus Friedhof), znajduje się blisko ul. Kartuskiej, naprzeciw dworu znanego jako Krzyżowniki.

Przed wybuchem II wojny światowej, ulica, przy której leżał cmentarz, nosiła niemiecką nazwę Wonneberger Weg. Po zakończeniu wojny, zmieniono jej nazwę na ulicę Łostowicką, co z dzisiejszej perspektywy stało się również inspiracją dla nazewnictwa cmentarza. Nekropolia została formalnie oddana do użytku w 1979 roku.

W dniu 11 listopada 1998 roku miało miejsce odsłonięcie pomnika „Pieta Sybiraków”, który znany jest także jako „pomnik Matki Polki” oraz „Pomnik Ofiar Golgoty Wschodu”. Pomnik ten, zlokalizowany jest w „Kwaterze Sybiraków” przy głównej alei cmentarza. Jego powstanie to wynik starań Związku Sybiraków oraz Rodziny Katyńskiej, podkreślających pamięć o tragicznych losach Polaków.

W 2008 roku na terenie cmentarza utworzono pierwszą na Pomorzu zbiorową mogiłę przeznaczoną na pochówki dzieci nienarodzonych, co jest znaczącym krokiem w kierunku szacunku dla wszystkich zmarłych. W latach 2021–2022 nekropolia została powiększona o dodatkowe 1,8 ha, co przyczyniło się do stworzenia ponad 2100 nowych miejsc pochówku (w 8 kwaterach). W wrześniu 2021 roku, w 68. kwaterze cmentarza, odsłonięto imponujący głaz o wysokości około 2,5 metra z dedykacją „Pamięci Polonii Gdańskiej, Kaszubów i Pomorzan / Walczących o Niepodległą oraz ginących w miejscach kaźni i na polach bitew / W latach 1939–1945 / Mieszkanki i Mieszkańcy Gdańska i Pomorza / 2020”.

Pochowani

Na Cmentarzu Łostowickim w Gdańsku spoczywa wielu wybitnych ludzi, którzy zapisali się w historii Polski. Oto niektórzy z nich:

• Witold Andruszkiewicz (1917–2014) – profesor nauk ekonomicznych, znany z koncepcji Portu Północnego w Gdańsku,
• Zbysław Anielak (1944–2009) – znany lekkoatleta oraz trener,
• Adam Bilikiewicz (1933–2007) – wybitny profesor psychiatrii,
• Tadeusz Bilikiewicz (1901–1980) – profesor psychiatrii,
• Bohdan Borowski (1923–1989) – uznawany za malarza, rysownika oraz pedagoga w PWSSP w Gdańsku,
• Antoni Browarczyk (1961–1981) – ofiara stanu wojennego,
• Andrzej Chudy (zm. 1996) – dowódca kompanii w Szkolnym Pułku Marynarki Wojennej, również członek Okręgowej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Gdańsku,
• Jan Cymanowski (1888–1965) – ksiądz infułat, wikariusz kapitulny diecezji gdańskiej (cmentarz św. Franciszka),
• Sławomir Dalka (1925–2008) – profesor nauk prawnych,
• Romuald Drobaczyński (1930–2012) – reżyser, twórca filmowy i dubbingowy,
• Kazimierz Filipiak (1910–1992) – duchowny, wikariusz generalny prymasa Polski dla wiernych katolickich obrządku ormiańskiego,
• Janusz Gerlecki (1950–2002) – bokser,
• Antoni Grabarczyk (1949–2007) – robotnik, działacz opozycyjny w okresie PRL,
• Lech Grzmociński (1927–1984) – aktor filmowy i teatralny,
• Ryszard Helak (1940–1995) – wiceminister obrony narodowej, poseł na Sejm,
• Jarosław Iwaszkiewicz (1906–1985) – profesor otolaryngolog,
• Teresa Iżewska (1933–1982) – znana aktorka filmowa i teatralna,
• Emil Kowalski (1955–2008) – klarnecista i saksofonista jazzowy,
• Magdalena Kunicka-Paszkiewicz (1955–2015) – współorganizator Festiwalu Polskich Wideoklipów Yach Film,
• Grzegorz Kurkiewicz (1922–2015) – publicysta, autor licznych wspomnień,
• Roman Lipowicz (1900–1991) – specjalista w dziedzinie technologii chłodnictwa, profesor Politechniki Gdańskiej,
• Waldemar Malak (1970–1992) – znany sztangista i olimpijczyk,
• Irena Maślińska (1918–2002) – aktorka znana z filmów i teatrów,
• Joanna Michałowska-Gumowska (1945–2001) – minister oświaty i wychowania PRL,
• Stanisław Mikos (1927–2006) – profesor historii,
• Bogusław Nieznalski (1948–2014) – fotograf, działacz opozycji w okresie PRL,
• Eugeniusz Ornoch (1941–2004) – znany lekkoatleta, trener,
• Yach Paszkiewicz (1958–2017) – reżyser i współtwórca Festiwalu Polskich Wideoklipów,
• Jan Pluta (1953–2013) – perkusista zespołów Kombi i Kombii,
• Paweł Podejko (1914–1996) – profesor muzykologii, organista,
• Zbigniew Podlecki (1940–2009) – znany żużlowiec,
• Jan Powierski (1940–1999) – profesor, historyk mediewista,
• Kazimierz Radowicz (1931–2018) – prozaik oraz scenarzysta, autor wielu słuchowisk,
• Jan Rompczyk (1898–1940) – polski działacz społeczno-kulturalny, ofiara nazistowskiego reżimu,
• Krzysztof Rudziński (1959–2020) – urzędnik, prezes Pomorskiej Kolei Metropolitalnej w latach 2010–2016,
• Jerzy Samp (1951–2015) – historyk Gdańska, pisarz oraz dziennikarz,
• Lech Skolimowski (1927–1980) – aktor, zarówno filmowy, jak i teatralny,
• Przemysław Smolarek (1925–1991) – twórca oraz dyrektor Centralnego Muzeum Morskiego w Gdańsku,
• Jakub Smug (1914–2010) – piłkarz słynnej Lechii Gdańsk,
• Zdzisław Soczewiński (1931–2016) – bokser,
• Adam Synowiecki (1929–2000) – profesor filozofii,
• Tadeusz Szczepański (1960–1980) – działacz ruchu Wolnych Związków Zawodowych, zmarł w niewyjaśnionych okolicznościach,
• Zbigniew Szpetulski (1930–1999) – zasłużony żeglarz, nauczyciel akademicki,
• Kazimierz Śliwa (1925–2015) – najmłodszy cichociemny, honorowy prezes Okręgu Pomorskiego Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej,
• Bogdan Śmigielski (1929–2013) – aktor zarówno teatralny, jak i filmowy,
• Andrzej Krzysztof Waśkiewicz (1941–2012) – poeta, krytyk literacki,
• Florian Wichłacz (1908–1984) – nauczyciel, działacz społeczny oraz poseł na Sejm PRL,
• Maria Zielińska (1924–2018) – znakomita śpiewaczka operowa związana z Operą Bałtycką w Gdańsku,
• Józef Żylewicz (1912–1961) – biegacz, trener i działacz sportowy (cmentarz św. Franciszka).

---

Oceń: Cmentarz Łostowicki

---