W Gdańsku znajdują się trzy znaczące pomniki poświęcone Janowi Heweliuszowi, który był jednym z najbardziej wybitnych polskich astronomów. Dwa z tych pomników znajdują się w historycznej części miasta, na gdańskim Starym Mieście, a trzeci można znaleźć w malowniczej dzielnicy Przymorze Małe.
Te upamiętnienia nie tylko honorują życie i dokonania Jana Heweliusza, ale również stanowią ważne punkty w historii Gdańska, przyciągając zarówno turystów, jak i mieszkańców. Każdy z pomników opowiada unikalną historię, ilustrując osiągnięcia Heweliusza w dziedzinie astronomii oraz jego wkład w rozwój nauki w Polsce.
Historia
Jan Heweliusz, znany gdański astronom, żył w latach 1611-1687 i przez większość swojego życia był związany z Gdańskiem. Jego pamięć honoruje trzy pomniki, które zostały postawione na terenie miasta.
Pierwszy z nich powstał w 1973 roku, dzięki dobrowolnym składkom mieszkańców Gdańska, które zbierano od 1970 roku, a inicjatorem tego projektu było Towarzystwo Przyjaciół Dzieci „Neptun”. Pomnik, wykonany z piaskowca, posiada astrolabium z miedzianej blachy, a na jego kolumnie widnieją napisy w pięciu wierszach: JANOWI / HEWELIUSZOWI / GDAŃSKA / MŁODZIEŻ / 1973. Uroczyste odsłonięcie tego monumentu miało miejsce 18 lutego 1973 roku, w trakcie obchodów 500-lecia urodzin Mikołaja Kopernika. Mieścił się on na skwerze pomiędzy Wielkim Młynem a Ratuszem Staromiejskim, przy ulicy Korzennej. Autorem tego dzieła był gdański artysta rzeźbiarz Michał Gąsienica Szostak.
W 2004 roku pomnik został przeniesiony na zieleniec pomiędzy Hotelem Mercure Gdańsk Stare Miasto (dawniej Hotel Heweliusz) a ulicą Wodopój, znajdującym się przy ul. Heweliusza.
Dnia 12 maja 1973 roku odsłonięto drugi pomnik, który umiejscowiono na Przymorzu Małym, i był związany z nadaniem imienia Jana Heweliusza ówczesnej Szkole Podstawowej nr 71. Pomimo że szkoła została zlikwidowana w 2001 roku w związku z przekształceniem w gimnazjum, zdobiony pomnik autorstwa gdańskiego rzeźbiarza Wiesława Pietronia pozostaje wciąż przed wejściem do budynku od ulicy Zgody.
Natomiast 28 stycznia 2006 roku, z okazji 395. rocznicy urodzin Jana Heweliusza, odsłonięto trzeci pomnik, który został usytuowany w miejscu pierwotnej lokalizacji pierwszego monumentu. Jego autorem jest gdański rzeźbiarz Jan Szczypka. Ta brązowa rzeźba przedstawia siedzącą postać naukowca naturalnej wielkości i jest stylizowana na późny barok. W otoczeniu rzeźby umieszczono trzy płyty informacyjne, które prezentują tekst w języku polskim, angielskim i niemieckim. W 2009 roku Jan Szczypka zaprojektował również mapę gwiaździstego nieba na jednej ze ścian kamienicy przed trzecim pomnikiem, sprawiając, że postać uczonego spoglądała na mapę nieba.
Przypisy
- HEWELIUSZ JAN. gedanopedia.pl. [dostęp 03.05.2020 r.]
- Pomnik Jana Heweliusza (Przymorze) [online], Gedanopedia [dostęp 04.05.2019 r.]
- POMNIK JANA HEWELIUSZA (ul. Wodopój). gedanopedia.pl. [dostęp 03.08.2019 r.]
- Gdańsk - Trójmiasto - NaszeMiasto.pl [online], www.mmtrojmiasto.pl [dostęp 26.11.2017 r.]
- Zarchiwizowana kopia. [dostęp 01.08.2012 r.]
- Pierwszy pomnik Jana Heweliusza. zdiz.gda.pl.
- Drugi pomnik Jana Heweliusza. zdiz.gda.pl.
Pozostałe obiekty w kategorii "Pomniki":
Pomnik Obrońców Wybrzeża | Czołg w al. Zwycięstwa w Gdańsku | Drzewo Millennium | Krzyż Milenijny w Gdańsku | Ławeczka Mariana Pelczara w Gdańsku | Pomnik Kindertransportów | Pomnik Obrońców Poczty Polskiej w Gdańsku | Pomnik żołnierzy rosyjskich w Gdańsku | Bursztynowa Promenada Gwiazd | Gruby Dąb (Gdańsk) | Pomnik Tym co za polskość Gdańska | Pomnik Tatara Polskiego | Pomnik Marii Konopnickiej w Gdańsku | Pomnik króla Jana III Sobieskiego w Gdańsku | Pomnik Jana Pawła II w Gdańsku | Pomnik Poległych Stoczniowców 1970 | Pomnik Ofiarom Stanu Wojennego | Chaczkar w Gdańsku | Kamień Bitwy Narodów w Gdańsku | Pomnik Świętopełka Wielkiego w GdańskuOceń: Pomniki Jana Heweliusza w Gdańsku