Tiedemann Giese

---

Życiorys

Tiedemann Giese był osobą o niezwykłej biografii, synem burmistrza Gdańska Alberta oraz spokrewnionym z biskupem warmińskim Maurycym Ferberem. Jego naukowa przygoda rozpoczęła się na uniwersytecie w Lipsku, gdzie studiował filozofię w latach 1492-1496. W roku 1504 objął stanowisko kanonika warmińskiego, a także nawiązał bliską przyjaźń z Mikołajem Kopernikiem.

Giese pełnił różnorodne funkcje w Kościele; był proboszczem zarówno w Zblewie, w regionie Żuław Gdańskich, jak i w parafii św. Piotra i Pawła w Gdańsku. Jego działalność w kapitule warmińskiej była znacząca, obejmował m.in. role administratora dóbr kapitulnych w Olsztynie w latach 1510-1515 oraz 1521-1524, kanclerza w latach 1509, 1516, 1518 i 1519, oficjała generalnego od 1517 do 1537 roku, a także kustosza kapituły w latach 1523-1538.

Był również współautorem listu skierowanego do króla Zygmunta Starego w 1516 roku, w którym prosił o ochronę przed napadami krzyżackimi, co ukazuje jego zdecydowane wsparcie dla interesów Polski na Warmii. 1 sierpnia 1536 roku został wyznaczony przez króla Zygmunta na koadiutora Jana Dantyszka na stanowisko biskupa chełmińskiego. Po przeniesieniu Dantyszka na biskupstwo warmińskie, 11 stycznia 1538 roku otrzymał papieskie zatwierdzenie. Jego główną rezydencją była Lubawa, gdzie stał się patronem nauki i kultury, goszcząc m.in. Kopernika i Jerzego Retyka.

Po śmierci Dantyszka kapituła warmińska wybrała Giesego 25 stycznia 1549 roku na nowego biskupa, a potwierdzenie papieskie miało miejsce 25 maja tego samego roku. Niestety zmarł zaledwie rok później. Był osobą cenioną jako dyplomata oraz bliskim zaufanym króla Zygmunta Starego. Jako humanista prowadził korespondencję z takimi postaciami jak Erazm z Rotterdamu, Filip Melanchton oraz Jerzy Retyk.

Wśród jego publikacji, na szczególną uwagę zasługuje dzieło zatytułowane Centum et decem assertionum, quas auctor earum Flosculos appellavit de homine interiore et exteriore. Antelogikon, które ukazało się w 1525 roku i było polemiką ze zwolennikiem Lutra, Briesmannem. Niestety, wiele z jego prac zaginęło, w tym rozprawa dotycząca Arystotelesa oraz traktat De Regno Christi.

Tiedemann Giese zapisał się w historii jako bliski przyjaciel Kopernika. Po śmierci astronoma, bezskutecznie próbował interweniować u władz miejskich Norymbergi w sprawie wydawcy dzieła De revolutionibus, który nielegalnie zmienił tytuł i dodał niekorzystną przedmowę. Jego bratanek, również Tiedemann Giese, był jego następcą jako sekretarz królewski oraz dyplomata.

Tiedemann Giese w filmie

Postać Tiedemanna Giese pojawia się w popularnym serialu „Kopernik”, a także w filmie noszącym tę samą nazwę, w reżyserii Ewy oraz Czesława Petelskich, który zadebiutował w 1972 roku. W tej kluczowej roli wystąpił znany aktor Henryk Borowski.

Literatura

W literaturze dotyczącej Tiedemanna Giese, postaci żyjącej w latach 1480-1550, można znaleźć istotne opracowanie autorstwa Teresy Borawskiej. Praca ta nosi tytuł: Tiedemann Giese (1480-1550) w życiu wewnętrznym Warmii i Prus Królewskich, a jej wydanie miało miejsce w Olsztynie w 1984 roku. Publikacja została wydana przez Wydawnictwo Pojezierze i posiada numer ISBN 83-7002-167-0. Warto zaznaczyć, że w książce brak jest numerów stron, co może stanowić pewną trudność dla czytelników.

---

Oceń: Tiedemann Giese

---