Tadeusz Milewski, znany pod pseudonimem Ćwik, przyszedł na świat 4 sierpnia 1920 roku w Gdańsku. Jego życie zakończyło się tragicznie 5 sierpnia 1944 roku w Warszawie. Był towarzyszem o wybitnych cechach, a jego działalność miała istotne znaczenie w czasie II wojny światowej.
W trakcie swojej służby pełnił kilka istotnych ról, w tym sierżanta oraz podharcmistrza. Milewski był aktywnym członkiem Szarych Szeregów, które były formacją harcerską, a jednocześnie ruchu oporu w okupowanej Polsce.
W roku 1944 wziął udział w powstaniu warszawskim, walcząc w składzie 3. drużyny II plutonu „Alek” 2. kompanii „Rudy” batalionu „Zośka” Zgrupowania „Radosław” w ramach Armii Krajowej. Jego odwaga oraz determinacja w walce o wolność pozostają do dziś inspiracją dla wielu pokoleń Polaków.
Życiorys
Tadeusz Milewski był synem Bernarda Milewskiego, który pełnił rolę inspektora w Urzędzie Emigracyjnym Wolnego Miasta Gdańska. Jego ojciec był współzałożycielem Macierzy Szkolnej oraz wiceprezesem Gminy Polskiej, natomiast matka, Jadwiga z Pyczyńskich, angażowała się w działalność Towarzystwa Polek oraz była śpiewaczką Chóru Polskiego „Lutnia”. Obaj rodzice aktywnie uczestniczyli w życiu Polonii w Gdańsku. Tadeusz uczęszczał do Gimnazjum Polskiego w Gdańsku. Jako harcerz był drużynowym IV lotniczej Gdańskiej Drużyny Harcerzy im. Żwirki i Wigury.
W 1935 roku Tadeusz osiedlił się we Wrzeszczu, a potem w Sopocie, gdzie był członkiem Sodalicji Marjańskiej. Przed wybuchem II wojny światowej, razem ze swoim bratem Kazimierzem, udał się do Warszawy, gdzie mieszkała ich matka oraz młodszy brat Stanisław i siostra Jadwiga. Z Warszawy Tadeusz wyjechał następnie do Kowla, gdzie miał możliwość poznania Wojciecha Omyły, a potem podróżował do Kowna. W listopadzie 1941 roku wrócił do stolicy.
W grudniu 1941 roku związał się z Szarymi Szeregami. W międzyczasie rozpoczął naukę na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Ziem Zachodnich oraz brał udział w tworzeniu bazy leśnej Par. 1. W 1944 roku, podczas powstania warszawskiego, Tadeusz walczył razem ze swoim bratem Kazimierzem na Woli, pełniąc funkcję sierżanta w plutonie „Alek” kompanii „Rudy”, w ramach batalionu „Zośka”. W pierwszych dniach sierpnia jego pluton zdobył cmentarz żydowski na Woli, a 5 sierpnia 1944 roku zajął oboz koncentracyjny KL Warschau przy ul. Gęsiej, gdzie udało mu się uwolnić 348 więźniów.
Niestety tego samego dnia, około godziny 23, Tadeusz stracił życie w wyniku wybuchu pocisku artyleryjskiego, będąc na warcie z Wojciechem Omyłą (ps. „Wojtek”) przy barykadzie na ulicy Gęsiej, w pobliżu bramy getta od strony ul. Okopowej. Początkowo pochowano go w miejscu, gdzie zginął, jednak po wojnie jego ciało ekshumowano i przeniesiono na Cmentarz Wojskowy na Powązkach w Warszawie, do kwatery żołnierzy batalionu „Zośka” (kwatera A20-3-18).
Tadeusz został odznaczony Krzyżem Walecznych. Dowódca plutonu „Alek”, Juliusz Deczkowski ps. „Laudański”, napisał w swoich wspomnieniach o tragicznej śmierci „Ćwika”:
Podeszliśmy do barykady przy ul. Gęsiej. Obok wielkiego leja, powstałego od wybuchu dużego pocisku artyleryjskiego, ujrzeliśmy leżącą nieruchomo postać. Staliśmy przez dłuższą chwilę w wielkiej ciszy. Pełniłem tej nocy służbę obok poległego, w podłużnym leju, w którym cały się mieściłem. Przypominało mi się uporczywie ostatnie pożegnanie „Ćwika” ze swoją mamą. Pamiętałem jego rozmowę z „Kołczanem”, gdy wstępował do Grup Szturmowych Szarych Szeregów. Podkreślał, że jest instruktorem harcerskim wysiedlonym przez Niemców z Gdańska. Po zakończonej wojnie miał zamiar tam powrócić i nadal pracować jako wychowawca młodzieży. „Janka” (Kazimierz Milewski) z „Wojtkiem” (Wojciech Omyła) przez długi czas klęczeli obok zwłok „Ćwika”, zagłębieni w cichej modlitwie. Rano położyli je na kocu. W towarzystwie „Sosny” i jeszcze jednego z kolegów pomaszerowali ul. Okopową do Szkoły św. Kingi, gdzie w małym gronie odbył się pogrzeb.
Juliusz Deczkowski ps. „Laudański”
Przypisy
- Polonia gdańska. Gmina Polska. [dostęp 12.04.2011 r.]
- Barbara Wachowicz: Wierna rzeka harcerstwa. Część 2. To „Zośki” wiara! Gawęda o Harcerskim Batalionie AK „Zośka”. Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2005 r. s. 70-71.
- Dane według: Wielka Ilustrowana Encyklopedia Powstania Warszawskiego, tom 6. Redaktor naukowy Piotr Rozwadowski. Dom Wydawniczy „Bellona”, Warszawa 2004 r.
- a b Tadeusz Sumiński: Pamiętniki żołnierzy baonu „Zośka”. Powstanie Warszawskie. Warszawa: Nasza Księgarnia, 1959 r. s. 261, 549.
- Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Krzysztof Zgłobicki | Piotr Stocki | Daniel Różyński | Fritz von Below | Zofia Beisertówna | Andrzej Kowalski (komandor) | Włodzimierz Steyer (żołnierz AK) | Jarosław Ziemiański | Norbert Gołuński | Kazimierz Samuelson | Kazimierz Milewski | Konstanty Przebendowski | Hermann Balck | Jan Klejszmit | Władysław Jabłonowski (generał) | Otto von BelowOceń: Tadeusz Milewski (żołnierz)