Wały Jagiellońskie w Gdańsku

---

Przebieg

Wały Jagiellońskie rozpoczynają swój bieg w miejscu, gdzie znajduje się przejście podziemne, które łączy Targ Węglowy z Targiem Siennym. Ulica ta jest kontynuacją ul. Okopowej, co sprzyja jej znaczeniu w komunikacji miejskiej.

Następnie trasa krzyżuje się z Targiem Drzewnym oraz ul. Hucisko, co tworzy jedno z najbardziej ruchliwych skrzyżowań w Gdańsku. Po tej interakcji, Wały Jagiellońskie wykonują subtelny zakręt w lewo, prowadząc do prostego, około 200-metrowego odcinka, który charakteryzuje się najwyższym natężeniem ruchu autobusów w całym mieście.

Na wysokości ul. Bastion św. Elżbiety, droga nagle skręca w prawo, przechodząc w Podwale Grodzkie. To przejście jest kluczowym punktem na trasie, łączącym różne części miasta i ułatwiając codzienne dojazdy.

Historia

Ulica Wały Jagiellońskie to rezultat połączenia dwóch odrębnych ulic, które powstały na przełomie XIX wieku. Charakterystyczne dla tej lokalizacji są szerokie arterie, otoczone imponującymi budynkami, które powstały według wizji niemieckiego architekta Jacoba Stübbena. Nazewnictwo ulic zyskało formę w 1897 roku, inspirowane nowoczesnymi, obronnymi wałami miejskimi, na miejscu których zostały one utworzone. Do roku 1945 północna część znana była jako Elisabethwall (Wały Elżbietańskie), co było związane z bliską obecnością bastionu św. Elżbiety oraz kościoła i szpitala św. Elżbiety. Natomiast ulica południowa nosiła nazwę Dominikswall (Wały Dominika) i pełniła rolę reprezentacyjnej alei.

W miarę jak fortifikacje znikały, pojawiały się nowe tereny inwestycyjne, zlokalizowane w pobliżu centrum Gdańska. Po obu ulicach poruszały się tramwaje elektryczne, co również wpłynęło na ich rozwój. Warto również wspomnieć, że pod adresem Dominikswall 3 mieścił się Konsulat Generalny Niemiec w latach 1927-1939, a pod Dominikswall 6 znajdował się od 1898 roku luksusowy hotel Danzigerhof.

W wyniku działań wojennych w marcu 1945 roku znaczna część zabudowy uległa zniszczeniu, a później została rozebrana. 27 listopada 1961 roku oddano do użytku budynek pod numerem 2/4, który początkowo pełnił rolę sklepu meblowego, a później stał się biurami LOT-u. Planowane wyburzenie tego obiektu w 2018 roku miało zostać zastąpione nowoczesnym budynkiem, jednak inwestycję wstrzymał wojewódzki konserwator zabytków w 2020 roku.

W 2021 roku rozpoczęto prace związane z budową przejścia dla pieszych w obrębie Bramy Wyżynnej, które zostało otwarte 15 kwietnia 2022. Ponadto, 15 dni później, nastąpiło wydłużenie buspasa w północnej części ulicy.

Zabytki i historyczne obiekty

• zespół kościoła św. Elżbiety (XIV-XIX wiek): kościół i szpital (znajdujący się przy ul. Elżbietańskiej, z dostępem z Wałów Jagiellońskich),
• Bastion św. Elżbiety z 1554 roku: otaczające go nasypy ziemne zlikwidowano pod koniec XIX wieku. Obecnie właściciele planują obudowanie obiektu oraz przekształcenie go w centrum konferencyjne oraz browar,
• portal i kamieniarka szczytu, ul. Wały Jagiellońskie 38 (z 1549 roku): detale kamienne elewacji,
• Nowy Ratusz (wzniesiony w latach 1898–1901), obecnie siedziba Rady Miasta Gdańska, dawniej m.in. siedziba Wysokiego Komisarza Ligi Narodów przy Wolnym Mieście oraz siedziba Klubu Studentów Wybrzeża „Żak”,
• budynek prokuratury okręgowej i apelacyjnej, niegdyś siedziba Komitetu Wojewódzkiego PZPR, pierwotnie zaprojektowany jako siedziba Zachodniopruskiego Towarzystwa Ubezpieczeń od Ognia, z czasów Wolnego Miasta Gdańska towarzystwa ubezpieczeń od ognia „Gdańsk” (Danziger Feuersocietät) z ok. 1915 roku. W międzywojniu budynek pełnił funkcję biurowca dla wielu instytucji i firm, w tym konsulatów Stanów Zjednoczonych (1922-1939) i Wielkiej Brytanii (1931-1939).

Przebudowa w latach 2006-07

W okresie od lipca 2006 do lipca 2007 miała miejsce kompleksowa przebudowa północnej części Wałów Jagiellońskich, obejmująca również northern section Podwala Grodzkiego, który jest istotnym odcinkiem komunikacyjnym Trójmiasta, sięgającym od skrzyżowania z Huciskiem do skrzyżowania z Wałami Piastowskimi.

Ta przebudowa obejmowała m.in. wymianę nawierzchni asfaltowej na drodze, modernizację mostu nad Kanałem Raduni, rewitalizację linii tramwajowej, remont przejścia podziemnego na wysokości przystanku tramwajowego Dworzec Główny, oraz budowę dodatkowego pasa ruchu, przeznaczonego wyłącznie dla autobusów.

---

Oceń: Wały Jagiellońskie w Gdańsku

---