Kościół św. Antoniego Padewskiego w Gdańsku

---

Historia

W okresie dynamicznego rozwoju rybackiej osady oraz popularnego kąpieliska w Brzeźnie, lokalna społeczność katolicka podjęła inicjatywę, aby zrealizować marzenie o własnym kościele.

Budowa

W 1912 roku, z inicjatywy katolickich mieszkańców, proboszcz z parafii św. Jadwigi, znajdującej się w Nowym Porcie, wystosował do kurii biskupiej w Pelplinie zapytanie dotyczące możliwości zakupu ziemi oraz budowy kościoła w Brzeźnie. W momencie podjęcia tych działań, społeczność ta liczyła około 2 000 katolików.

Na 13 maja 1913 roku zaplanowano powołanie Komitetu Budowy Kościoła, jednak formalna zgoda ze strony Kuri, pozwalająca na zakup gruntu, przyszła dopiero w 1914 roku. Dnia 1 kwietnia tegoż roku, dokonano zakupu nieruchomości w rejonie Danzigerstraße (dzisiejsza ulica Gdańska).

Po przerwie spowodowanej I wojną światową, Komitet Budowy wznowił swoje działania w 1920 roku, sprzedając wcześniejszą działkę i nabywając nową przy ul. Dworskiej 2 (wówczas Weißhöfer Straße), która okazała się ostatecznym miejscem budowy kościoła. Z dniem 18 lutego 1922 roku, ks. Paweł Schutz został mianowany kuratorem w Brzeźnie, a 19 czerwca tego samego roku rozpoczęto prace budowlane.

Kamień węgielny został uroczyście wmurowany przez biskupa O’Rourke 16 lipca 1922 roku. Już w październiku odprawiono pierwsze nieszpory, mimo że budynek był jeszcze w surowym stanie. W 1923 roku przyszła parafia liczyła 2 511 wiernych, a w czerwcu zorganizowano pierwszą mszę. W ich trakcie wykonano dodatkowe prace, w tym montaż okien oraz budowę dach, chóru i wieży, której dzwon pochodził z nieukończonego okrętu SMS Graf Spee.

31 października 1923 roku, Senat Wolnego Miasta Gdańska wydał zgodę na zbudowanie parafialnej nekropolii. Rok 1924 to czas otynkowania ścian, wykończenia stropów oraz wstawienia ław, a 26 października nastąpiło uroczyste poświęcenie kościoła. W 1925 roku społeczność parafialna liczyła 1 549 wiernych, a Theo Landmann wykonał pięć witraży ilustrujących sceny z życia św. Antoniego.

W latach 1928-1930 stworzono kolejne witraże autorstwa Theo Landmanna, ukazujące m.in. „Patronów stowarzyszeń parafialnych” i „Tajemnice Różańca Świętego”. W dniu 20 lutego 1929 roku Brzeźno zostało ustanowione parafią filialną przez biskupa gdańskiego.

Okres do 1945 roku

W roku 1930 parafia liczyła już 2 650 wiernych. Sytuacja rozwijała się, a w 1938 roku na proboszcza parafii został powołany Leon, brat Pawła Schütza, podczas gdy liczba wiernych wzrosła do 2 805.

W roku 1939 na stanowisko proboszcza powołano Bruno Binnebesela, który jednak w 1943 roku został aresztowany z powodu oskarżeń o słuchanie niezgodnych z ideologią narodowego socjalizmu stacji radiowych. Niestety, 13 listopada 1944 roku, Bruno Binnebesel został pomordowany.

Po jego śmierci, parafię tymczasowo administrował Leon Schlipe, a w lutym 1945 roku przejął ją Piotr Thiessen. Jednak sytuacja uległa dramatycznym zmianom, gdy w marcu tego samego roku, w wyniku działań wojennych, dach kościoła został zniszczony, popękały ściany, a wieża została usunięta. Zniszczeniu uległy także okna, witraże oraz część ławek, a liturgiczne naczynia były plądrowane.

W kwietniu 1945 roku, kościół i plebania zostały zajęte przez żołnierzy Armii Czerwonej. Świątynia służyła jako magazyn sprzętu wojskowego, a plebania jako kwatera dla oficerów radzieckich.

Okres powojenny

W dniu 30 lipca 1945 roku, Adam Szczepański został mianowany proboszczem. W sierpniu 1945 roku, Piotr Thiessen opuścił Polskę i udał się do Niemiec. Z kolei 31 marca 1946 roku oddano do użytku odbudowany kościół, co było dużym osiągnięciem w tamtych trudnych czasach. W następnym roku rozpoczęto budowę nowej wieży.

W 1952 roku proboszczem został Brunon Głombiowski. Z roku na rok parafia przyciągała coraz większą liczbę wiernych, osiągając 6 000 w 1962 roku. Z kolei w 1966 roku Zygmunt Pawłowicz przejął obowiązki po rezygnacji Głombiowskiego, a liczba wiernych wzrosła do 8 000 w 1969 roku.

Rok 1980 to czas rozbudowy i remontu kościoła, a dwa lata później zainaugurowano budowę domu katechetycznego, która trwała 2 lata. W 1985 roku, Zygmunt Pawłowicz otrzymał nominację na biskupa pomocniczego diecezji gdańskiej, a nowym proboszczem został Bernard Zieliński. W 2003 roku liczba wiernych wzrosła do 12 354.

Proboszczowie

Historia proboszczów, którzy kierowali Kościołem św. Antoniego Padewskiego w Gdańsku, przedstawia się następująco:

• Paweł Schütz, który pełnił tę funkcję od 1922 roku,
• Leon Schütz, zaczynający w 1938 roku,
• Bruno Binnebesel, proboszcz od 1939 roku,
• Leon Schlipe, który objął stanowisko w 1944 roku,
• Piotr Thiessen od 7 lutego 1945 roku,
• Adam Szczepański, pełniący funkcję od 30 lipca 1945 roku,
• Brunon Głombiowski od 1952 roku,
• Zygmunt Pawłowicz, który prowadził parafię od 1966 roku,
• Bernard Zieliński od 1985 roku,
• Jan Świstowicz, który rozpoczął swoje rządy w 2015 roku.

---

Oceń: Kościół św. Antoniego Padewskiego w Gdańsku

---