Dwór Uphagena


Dwór Uphagena to zabytkowy budynek pochodzący z XIX wieku, który znajduje się w Gdańsku-Wrzeszczu, w bezpośrednim sąsiedztwie alei Grunwaldzkiej 5. Obiekt ten został wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa, co podkreśla jego historyczne znaczenie oraz wartość architektoniczną.

Jako przykład architektury z minionej epoki, Dwór Uphagena przyciąga uwagę nie tylko turystów, lecz także miłośników historii. Położony w malowniczej dzielnicy, stanowi doskonały punkt wyjścia do dalszego zwiedzania Gdańska i jego okolic.

Zarys historyczny

Od 30 marca 1790 roku, ta wspaniała posiadłość znalazła się w rękach Johanna Uphagena. Niestety, nawet najpiękniejsze budowle nie są wolne od zniszczeń, co potwierdza incident z 1813 roku, kiedy to dwór uległ zniszczeniu podczas oblężenia Gdańska. Warto jednak zauważyć, że nowy klasycystyczny dwór został wzniesiony w 1814 roku przez bratanka Johanna, a mianowicie Johanna Carla Ernsta Uphagena, który był spadkobiercą oryginalnej posiadłości.

Budowla ta zbudowana została prawdopodobnie na pozostałościach poprzedniego dworu, który spłonął w wyniku wojen napoleońskich. Pomimo wielokrotnych przebudów, zachowała ona jednak swoją pierwotną bryłę oraz układ wnętrz. W 1897 roku Rada Miasta Gdańska zdecydowała się na wykupienie gruntów, wydając na ten cel 250 tysięcy marek niemieckich. Część obszaru została przeznaczona na siedzibę Technische Hochschule, natomiast pozostała część została rozparcelowana na działki, które trafiły do sprzedaży.

Po zakończeniu II wojny światowej, Dwór Uphagena pełnił funkcję siedziby konsulatu Szwecji. W 1973 roku budynek został wpisany do wojewódzkiego rejestru zabytków, co podkreśla jego historyczne znaczenie oraz wartość architektoniczną. Od 3 kwietnia 1976 roku do 19 maja 2001 roku, obiekt służył jako Pałac Ślubów, a pierwszą parą, która zawarła związek małżeński w jego wnętrzu, byli Beata Wesołowska oraz Leszek Tomaszewski, znany zawodnik Spójni Gdańsk.

Obecnie, od 5 sierpnia 2003 roku, Dwór Uphagena pełni rolę Regionalnego Centrum Informacji i Wspomagania Organizacji Pozarządowych, co sprawia, że nadal przyciąga uwagę i służy społeczności lokalnej.

Opis

Dwór Uphagena to zabytek o unikalnej architekturze, który przyciąga uwagę swoim dwukondygnacyjnym, jednobryłowym układem zrealizowanym na planie prostokąta. Dach konstrukcji jest czterospadowy, a na krótszych jego połaciach znajdują się lukarny, które dodają uroku całej bryle. Elewacja frontowa charakteryzuje się siedmioma osiami, a w centralnej części widoczny jest trzyosiowy ryzalit, zwieńczony półkoliście.

Po obu stronach ryzalitu umiejscowione są ćwierćkola zdobione liśćmi akantu, co dodaje klasycyzmu i elegancji tej budowli. Na parterze znajduje się weranda, a powyżej niej taras, który stanowi idealne miejsce do wypoczynku. Fryz z motywem roślinnym ozdabia przejście pomiędzy pierwszym piętrem a dachem, podkreślając bogatość detali architektonicznych.

Ruchliwe zmiany nie ominęły jednak tylnej elewacji, która została znacząco przebudowana i obecnie jest sześciosiowa. Nowe wejście usytuowane jest na osi, a nad nim znajduje się półokrągła nisza, typowa dla klasycyzmu, z zachowanymi schodami i ażurową balustradą zdobioną roślinnymi motywami.

W 2020 roku zakończono remont zabytku, który po raz pierwszy w ciągu ostatnich 70 lat przywrócił mu dawny blask. Uroczyste otwarcie zaplanowano na 18 sierpnia 2020 roku, a w ceremonii wzięli udział ważni goście, w tym europosłanka Magdalena Adamowicz, prezes Fundacji Regionalnego Centrum Informacji Jerzy Boczoń, przedstawiciele Ministerstwa Kultury oraz gdańscy radni. Aby uczcić tę chwilę, odbył się występ grupy artystycznej z Teatru Korkoro, która zaprezentowała swoje umiejętności w osiemnastowiecznych strojach.

Przypisy

  1. a b c d DWÓR UPHAGENA (Wrzeszcz) – Encyklopedia Gdańska [online], gdansk.gedanopedia.pl [dostęp 11.02.2022 r.]
  2. a b Autor FundacjaA.F. RC Autor FundacjaA.F., Remont dworu Mon Plaisir – Fundacja RC [online] [dostęp 02.04.2022 r.]
  3. Miejsce z historią, Al. Grunwaldzka 5, Gdansk (2022) [online], www.localgymsandfitness.com [dostęp 02.04.2022 r.]
  4. Co Jan Uphagen robił we Wrzeszczu? [online], trojmiasto.pl, 12.09.2012 r. [dostęp 02.04.2022 r.]
  5. Remont letniej rezydencji Uphagena [online], trojmiasto.pl, 31.10.2016 r. [dostęp 05.04.2022 r.]
  6. Redakcja, Gdańsk: Fundacja RC prezentuje odnowiony Dwór Uphagena. Prace w domu organizacji pozarządowych trwały 16 lat [online], Gdańsk Nasze Miasto, 18.08.2020 r. [dostęp 05.04.2022 r.]

Oceń: Dwór Uphagena

Średnia ocena:4.7 Liczba ocen:18