Brama Złota w Gdańsku

---

Historia

Początkowo w tej lokalizacji znajdowała się gotycka Brama Długouliczna, która na przestrzeni lat została zniszczona, aby ustąpić miejsca jej współczesnej wersji. Nowa budowla, znana jako Brama Złota, została zrealizowana w 1612 roku według koncepcji architekta Abrahama van den Blockego. Swoim stylem nawiązuje do manierystycznej architektury z elementami klasycznymi, charakteryzując się kształtem przypominającym łuk triumfalny oraz kolumnami w porządku jońskim i kompozytowym.

Nad bramą, w szczycie, umieszczono w 1648 roku wspaniałe rzeźby, które dodają budowli wyjątkowego charakteru. Przez długi czas, nawet do końca XVIII wieku, obiekt ten posiadał zamykane wrót. W XIX wieku Brama Złota miał także inne przeznaczenie, stając się siedzibą Królewskiej Szkoły Sztuk Pięknych, co świadczy o jej wielokrotnym dostosowywaniu do potrzeb czasów.

Jednak w 1945 roku budowla została poważnie uszkodzona, a jej odbudowa miała miejsce w 1957 roku. Obecna nazwa bramy, choć szeroko używana, nie jest zgodna z historycznymi realiami, jako że została wprowadzona dopiero po zakończeniu II wojny światowej. Obecnie zarząd nad tym obiektem sprawuje Oddział Wybrzeże Stowarzyszenia Architektów Polskich.

Warto również zaznaczyć, że w pobliżu bramy znajduje się Dwór Bractwa św. Jerzego, co czyni tę lokalizację jeszcze bardziej interesującą z perspektywy historycznej oraz turystycznej.

Detale architektoniczne

Figury

Wspaniała Brama Złota w Gdańsku charakteryzuje się dwoma imponującymi fasadami, które są zwieńczone eleganckimi attykami. Na tych architektonicznych ozdobach umieszczono osiem rzeźb alegorycznych, po cztery z każdej strony. Te zachwycające figury są rekonstrukcją posągów z 1878 roku, które stanowią kopię oryginalnych rzeźb autorstwa Piotra Ringeringa, wykonanych w 1648 roku na podstawie projektu Jeremiasza Falcka. Od strony zachodniej możemy podziwiać figury, które symbolizują podstawowe dążenia mieszczan: Pax (czyli „Pokój”), Libertas („Wolność”), Fortuna („Szczęście”) oraz Fama („Sława”). Natomiast od wschodu, widoczne z ulicy Długiej, przedstawiają cnoty obywatelskie: Concordia („Zgoda”), Iustitia („Sprawiedliwość”), Pietas („Pobożność”) oraz Prudentia („Rozwaga”).

Inskrypcja

Na fryzie, znajdującym się na ścianie frontowej, umieszczony jest cytat z Psalmu 122, który brzmi: ES MVSSE WOLGEHEN DENEN DIE / DICH LIEBEN ES MVSSE FRIEDE SEIN INWENDIG IN DEINE MAVREN VND / GLVCK IN DEINEN PALASTEN PSA – 122. W tłumaczeniu to zdanie oznacza: „Niech zażywają pokoju ci, którzy ciebie miłują. Niech pokój będzie w twoich murach, a bezpieczeństwo w twych pałacach!” Dodatkowo, na bramie od strony ulicy Długiej widnieje łaciński napis: Concordia res publicæ parvæ crescunt – discordia magnæ concidunt, co oznacza: „Zgodą małe republiki rosną – niezgodą wielkie upadają”. To wszystko sprawia, że Brama Złota nie tylko stanowi cud architektury, ale również przekazuje ważne przesłania moralne i kulturowe.

---

Oceń: Brama Złota w Gdańsku

---