Konstanty Andrzej Kulka

---

Życiorys

Konstanty Andrzej Kulka przyszedł na świat w Gdańsku, co jest często mylnie podawane przez różne źródła, które zamiast tego wskazują na Wolbrom, skąd wywodziła się jego rodzina. Jego ojciec był utalentowanym śpiewakiem, który występował w Operze Bałtyckiej, natomiast matka pracowała jako pianistka-korepetytorka dla solistów w tymże teatrze.

Trudno powiedzieć czy od dziecka marzyłem o wielkiej karierze skrzypka. Rodzice byli muzykami w związku z tym wypadało, żebym i ja zaczął się uczyć. Nastąpiło to stosunkowo późno, bo początki nauki w szkole muzycznej przypadły na moment mojego uczęszczania do III klasy szkoły podstawowej. Miałem 8 i pół roku jak zacząłem grać, ale uznano mnie za utalentowanego, więc tak już zostało.

Konstanty rozpoczął naukę gry na skrzypcach w wieku ośmiu lat, ucząc się pod okiem Ludwika Gbiorczyka, w czasie gdy był uczniem III klasy Szkoły Podstawowej nr 14 w Gdańsku na Siedlcach. Po raz pierwszy stanął na scenie publicznie, mając zaledwie 12 lat – 15 listopada 1959 roku. Jego pierwszy recital odbył się w sali średniej szkoły muzycznej w Gdańsku-Wrzeszczu, gdzie wykonał kompozycje Mozarta, Młynarskiego oraz Corellego. Cały dochód z tego wydarzenia został przeznaczony na budowę tysiąca szkół.

Uznany za utalentowanego ucznia pierwszy raz w życiu w szkolnych, konkursowych szrankach wystąpiłem podczas Ogólnopolskich Przesłuchań Szkół Muzycznych we Wrocławiu w roku 1958 i swój występ zakończyłem miejscem w czwartej dziesiątce. Dwa lata później na podobnej imprezie w Bydgoszczy byłem siedemnasty. W 1962 podczas III Ogólnopolskich Przesłuchań uczniów sekcji skrzypiec Szkół Muzycznych II stopnia w Krakowie grałem m.in. J.Haydna Koncert C-dur cz.I, Sonatę g-moll Bacha i zająłem miejsce trzecie. Czyli było coraz lepiej choć nie byłem tak zwanym cudownym dzieckiem.

Jako aktywny uczestnik przesłuchań szkolnych, młody muzyk szybko zdobył uznanie, w tym również od Tadeusza Wrońskiego, który był pod wrażeniem jego występu:

tak zagranego „Moto perpetuo” Paganiniego nie usłyszymy przez następne pięćdziesiąt lat.

Tadeusz Wroński docenił jego talent, co przyczyniło się do dalszego rozwoju muzycznej kariery Kulkę. Kontynuował edukację w Państwowym Liceum Muzycznym, gdzie był uczniem jednego z najwybitniejszych polskich pedagogów wiolinistyki, Stefana Hermana. Następnie studiował w jego klasie na Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Gdańsku. Już jako 17-letni student, miał zaszczyt wystąpić po raz pierwszy z orkiestrą symfoniczną, uzyskując dyplom z wyróżnieniem specjalnym na Międzynarodowym Konkursie Skrzypcowym im. Niccolò Paganiniego w Genui.

Przełomowym momentem w jego karierze było zwycięstwo w 1966 roku, w Międzynarodowym Konkursie Radia Niemieckiego ARD, który odbył się w Monachium. Od tego czasu koncertował na obu półkulach, występując w wielu krajach Europy, jak również w USA, Ameryce Południowej, Japonii oraz Australii. Współpracował z Jerzym Marchwińskim, z którym występował w duecie, a także zajmował się kameralistyką jako członek Kwartetu Polskiego Radia i Telewizji, razem z Stefanem Kamasą i Romanem Jabłońskim. 26 marca 1971 roku zdobył dyplom ukończenia studiów wyższych, uzyskując wynik bardzo dobry z najwyższym wyróżnieniem.

Od roku 1994 prowadzi Katedrę Instrumentów Smyczkowych na Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina w Warszawie, gdzie pełni także funkcję wykładowcy kursów mistrzowskich. Działalność pedagogiczna obejmuje również gdańską Akademię Muzyczną, gdzie jest profesorem wizytującym.

Jego doświadczenie w jury wielu prestiżowych konkursów skrzypcowych jest nieocenione. W 2006 roku zajmował miejsce w jury Międzynarodowego Konkursu Skrzypcowego im. Josepha Joachima. Wiele razy pełnił też rolę przewodniczącego oraz członka jury w Międzynarodowym Konkursie Młodych Skrzypków im. Karola Lipińskiego i Henryka Wieniawskiego w Lublinie oraz Międzynarodowego Konkursu Skrzypcowego im. Henryka Wieniawskiego w Poznaniu.

W 2010 roku wydana została książka, powstała pod patronatem Prezydenta Gdańska Pawła Adamowicza, z serii wywiadów z znanymi gdańszczanami, autorstwa Barbary Kanold, o tytule Spłacam dług. Jest to zapis rozmowy publicystki Gazety Wyborczej Trójmiasto z Konstantym Andrzejem Kulką, której międzynarodowa kariera skrzypka zapiera dech w piersiach.

Osobiście Kulka związany jest z Julitą Czerkies-Kulką, również skrzypaczką. Mają dwie córki: Gabriela i Anna.

Dorobek

Konstanty Andrzej Kulka jest postacią o niezwykłym dorobku artystycznym, który obejmuje ponad 2000 recitali i koncertów z towarzyszeniem orkiestry, odbywających się na całym świecie. Jego talent zaowocował współpracą z renomowanymi orkiestrami, a także obecnością na prestiżowych festiwalach w takich miejscowościach jak Lucerna, Bordeaux, Berlin, Brighton czy Barcelona. Kulka nie ogranicza się jedynie do występów, ale także do realizacji licznych nagrań, które mają miejsce w radio i telewizji.

Artysta uprawia również kameralistykę, aktywnie uczestnicząc w wykonaniach oraz nagraniach polskiej muzyki współczesnej. Jego bogate doświadczenie obejmuje również liczne tournée zagraniczne, które odbywał z polskimi orkiestrami. Pomimo jego licznych podróży, wciąż jest mocno związany z Filharmonią Narodową.

W swoim repertuarze Konstanty Andrzej Kulka posiada utwory z różnych epok muzycznych – od baroku po romantyzm. Jego interpretacje obejmują dzieła tak znanych kompozytorów jak Antonio Vivaldi, a także Witold Lutosławski, Krzysztof Penderecki (jego I Koncert skrzypcowy) oraz Henryk Hubertus Jabłoński.

Artysta zanotował także występ gościnny w albumie Hat, Rabbit, który nagrała jego córka Gabriela. W 2014 roku Konstanty Andrzej Kulka świętował jubileusz 50-lecia swojej twórczej kariery, co jest świadectwem jego długotrwałego i owocnego zaangażowania w świat muzyki.

Nagrania

Płyty LP

W roku 1969 na rynku pojawiła się płyta, której współautorem był Konstanty Andrzej Kulka, zawierająca Sonaty na skrzypce solo, prezentująca dzieła Bacha. Ponadto, wchodząc w skład kwintetu, Kulka zarejestrował utwory, w tym Kwintet w A-dur op. 26, gdzie w składzie znaleźli się również: Kamasa Stefan na altówce, Jabłoński Roman na wiolonczeli, a fortepianowej partii podjął się Marchwiński Jerzy. Nagranie pochodzi z Polskich Nagrań Muza.

Kolejnym wyróżniającym się dziełem była interpretacja Symfonii hiszpańskiej Op. 21 oraz Wprowadzenie i rondo capriccioso Op. 28, które zarejestrowano z Wielką Orkiestrą Symfoniczną Polskiego Radia pod dyrekcją Kazimierza Korda.

Płyty CD

W repertuarze CD, Kulka zrealizował między innymi Bach, Koncerty skrzypcowe, BWV, oraz Vivaldiego – Koncert na dwoje skrzypiec RV 522, które ukazały się nakładem CD Accord. W 1988 roku wydany został Koncert skrzypcowy A-dur op. 8 Karłowicza przez Olympia. Z kolei 1989 przyniosło dwa wydania, w tym Pendereckiego oraz Wieniawskiego, obydwa z Polskich Nagrań.

W tym samym roku, ukazały się także Lutosławski: Partita na skrzypce i fortepian oraz Koncert skrzypcowy D-dur op. 16 Emil Młynarskiego. Warto również nadmienić Szymanowskiego, Koncerty skrzypcowe 1&2, które ukazały się w 1996 roku nakładem Naxos.

Inne istotne projekty nagraniowe z 1999 roku zawierają Vivaldi: Cztery pory roku oraz Karłowicz: Koncert skrzypcowy A-dur op. 8, wydane przez Polskie Nagrania. Kulka współpracował także z Kwartetem Prima Vista, w skład którego wchodzili: Jurek Dybał oraz Władysław Kłosiewicz. Ten album zdobył miano platynowej płyty.

W kolejnych latach, wydano wiele tytułów, w tym Karłowicz: Koncert skrzypcowy A-dur przez CD Accord w 2001 roku, oraz Chopin: Muzyka Kameralna w 2006 roku, gdzie wystąpił również Hirasawa Maki i Wróbel Andrzej.

Dodatkowo, należy zaznaczyć, że w 2007 roku, koncertował w Chopin: The Pearls of Polish Music. W roku 2012 zarejestrowano Czajkowskiego: Koncert skrzypcowy w D-dur, w którym również wystąpił Kulka.

Znaczącym kawałkiem tej dyskografii pozostają także projekty, które dotyczyły Lutosławskiego, Paderewskiego oraz Bacewicza, w wykonaniu m.in. Bacewicz Grażyna oraz Agnieszka Duczmal, w których brał udział Kulka, co potwierdza jego wszechstronność artystyczną.

Muzyka filmowa

W obszarze muzyki filmowej, rozpoczął karierę w 1968 roku, biorąc udział w filmie dokumentalno-muzycznym Franciszka Fuchsa, przedstawiającym jego grę na skrzypcach. Rok później, zdecydował się na współpracę przy filmie Dzieje grzechu, wykonując koncert skrzypcowy e-moll op. 64. W kolejnym roku 1976, pracował nad muzyką do filmu Podejrzany.

W 1977 roku, jego talent został doceniony w filmie dokumentalnym Martwa Natura, gdzie także odegrał kluczową rolę muzyczną. Dokumentalny film Konstanty Andrzej Kulka z 1979 roku stanowił istotny punkt referencyjny dotyczący jego działalności artystycznej.

W latach późniejszych, takich jak 1989 i 1993, jego muzyka znalazła się w projektach Sztuka kochania oraz Uprowadzenie Agaty, gdzie ponownie wykonał fragmenty z Czterech pór roku.

Jego wkład w film Katyń z 2007 roku podkreśla nieustające zaangażowanie w sztukę. Każde z tych nagrań stanowi dowód na jego artystyczną niezwykłość i nieprzeciętne umiejętności wykonawcze.

Ordery i odznaczenia

Andrzej Kulka, znany ze swoich licznych osiągnięć, otrzymał wiele prestiżowych odznaczeń, które świadczą o jego wkładzie w kulturę i sztukę. Poniżej przedstawiamy listę jego odznaczeń:

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany 17 października 2001 roku,
• Złoty Krzyż Zasługi, otrzymany w 1974 roku,
• Order Ecce Homo, przyznany w 2014 roku,
• Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, nadany 4 lutego 2010 roku,
• Medal św. Wojciecha, otrzymany w 2011 roku,
• Odznaka honorowa „Zasłużonym Ziemi Gdańskiej”, przyznana w 1970 roku.

Nagrody i wyróżnienia

W ciągu swojej bogatej kariery artystycznej, Konstanty Andrzej Kulka zdobył wiele prestiżowych nagród i wyróżnień, które odzwierciedlają jego talent i osiągnięcia w świecie muzyki.

• 1964 – wyróżnienie na Międzynarodowym Konkursie im. Nicolo Paganiniego w Genui,
• 1966 – I nagroda na Międzynarodowym Konkursie Radiowym w Monachium,
• 1969 – Nagroda Ministra Kultury i Sztuki III stopnia,
• 1973 – Nagroda Ministra Kultury i Sztuki II stopnia za osiągnięcia wirtuozowskie w grze skrzypcowej,
• 1976 – Nagroda Ministra Spraw Zagranicznych za wybitne zasługi w propagowaniu kultury polskiej za granicą,
• 1981 – „Grand Prix du Disque” – wyróżnienie za nagranie dwóch koncertów skrzypcowych Karola Szymanowskiego dla Wytwórni EMI,
• 1999 – Nagroda Muzyczna Fryderyk w kategorii: Muzyka dawna, za album „Antonio Vivaldi – Cztery pory roku” (Konstanty Andrzej Kulka – skrzypce, Kwartet Prima Vista, Jerzy Dybał – kontrabas, Władysław Kłosiewicz – klawesyn), DUX,
• 2001 – Nagroda Muzyczna Fryderyk w kategorii: Muzyka orkiestrowa, za płytę „Mieczysław Karłowicz – Koncert skrzypcowy, Odwieczne pieśni op. 10”,
• 2002 – Honorowy Obywatel miasta Wolbromia,
• 2002 – Nagroda Muzyczna Fryderyk w kategorii: Muzyka kameralna, za album „Ignacy Jan Paderewski – Utwory na skrzypce i fortepian” (Konstanty Andrzej Kulka – skrzypce, Waldemar Malicki – fortepian), DUX,
• 2007 – Nagroda Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury za całokształt pracy artystycznej i promocję Gdańska zarówno w kraju, jak i za granicą,
• 2011 – Pomorska Nagroda Artystyczna za całokształt twórczości,
• 2012 – Nagroda Prezydenta Miasta Gdańska „Neptuny”,
• 2012 – „Radiowa Osobowość Roku 2012” Radia Gdańsk,
• 2014 – Złoty Fryderyk – nagroda za całokształt osiągnięć muzycznych oraz wkład w rozwój polskiej muzyki,
• 2017 – doktor honoris causa Akademii Muzycznej w Gdańsku,
• 2019 – Nagroda Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury z okazji 60-lecia pierwszego koncertu,
• 2021 – Doroczna Nagroda Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu w kategorii: Muzyka,
• 2022 – Nagroda Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury w rocznicę 75. urodzin.

Upamiętnienie

W dniu 3 grudnia 2022, w wyjątkowym miejscu przy ul. Zakopiańskiej 24, na gdańskich Siedlcach, miała miejsce uroczystość odsłonięcia tablicy pamiątkowej. Tablica ta upamiętnia wybitną postać, jaką był prof. Konstanty Andrzej Kulka, który mieszkał w tym budynku w latach 1947–1970.

---

Oceń: Konstanty Andrzej Kulka

---