Stanisław Esden-Tempski

---

Życiorys

Stanisław Esden-Tempski pochodzi z rodziny szlacheckiej wywodzącej się z Kaszub. Jego ojcem był Antoni Tempski, urzędnik, natomiast matką Janina Okołotowicz, robotnica. W 1972 roku zakończył edukację w Technikum Tworzyw Sztucznych w Gdyni.

W 1973 roku rozpoczął studia z zakresu psychologii na Uniwersytecie Warszawskim, jednak po roku zdecydował się przenieść na studia polonistyczne na Uniwersytecie Gdańskim, które ukończył w 1980 roku.

Debiut literacki Stanisława Esden-Tempskiego miał miejsce w 1973 roku, kiedy to razem z Aleksandrem Jurewiczem, Antonim Pawlakiem oraz Markiem Bieńkowskim opublikował wiersze w „Literach”, które opatrzone były wspólnym tytułem Muzea samowiedzy oraz zbiorową deklaracją programową autorów. Jako dziennikarz Esden-Tempski współpracował z różnymi pismami, takimi jak „Ex Libris”, „Polityka”, „Midwest Review” oraz „Nowy Dziennik”.

W 1980 roku, w trakcie początku sierpniowego strajku, Stanisław Esden-Tempski pełnił rolę pierwszego protokolanta obrad Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego. Po latach intensywnej aktywności artystycznej i dziennikarskiej, w latach 1988–1992 przebywał na emigracji w Stanach Zjednoczonych, a następnie w Wielkiej Brytanii. Od roku 2000 osiedlił się ponownie w Polsce.

W lipcu 1983 roku został aresztowany przez patrolujący oddział ZOMO, co zainspirowało go do napisania książki Między Sierpniem a młotem w 1988 roku. W swej pracy autor przedstawił wiele wątków ze swojej własnej biografii. Książka ta stanowi literacką interpretację wydarzeń sprzed lat, na którą składają się osobiste refleksje, wspomnienia oraz fakty historyczne. Ciekawym aspektem tej publikacji jest fakt, że bohaterem książki jest postać fikcyjna, mimo że jej pierwsze wydanie ukazało się wówczas jeszcze w podziemiu.

Wybrana twórczość

Poezja

Twórczość Stanisława Esden-Tempskiego w obszarze poezji obejmuje szereg interesujących utworów wydanych w różnych latach, które odzwierciedlają jego unikalny styl oraz podejście do sztuki. Na szczególną uwagę zasługują poniższe tytuły:

• 1976 Ten stary przebój Beatlesów nigdy nie będzie kobietą,
• 1978 Wytrwale rozwijam swe złe skłonności,
• 1981 Wpędzony do raju,
• 1985 Szmaciane lata,
• 1988 A przecież umarłem.

Proza

Autor zaistniał również w literaturze prozatorskiej, gdzie eksplorował różnorodne tematy, często związane z absurdami codziennego życia i relacjami międzyludzkimi. Oto niektóre z jego znaczących dzieł:

• 1980 Człowiek, który udawał psa,
• 1988 Między Sierpniem a młotem,
• 1994 Łowca orchidei. Romans emigrancki,
• 1999 Kundel.

Nagrody

W roku 2010 Stanisław Esden-Tempski został wyróżniony Nagrodą Prezydenta Miasta Gdańska w dziedzinie kultury, co podkreśla jego znaczący wkład w rozwój kulturalny regionu.

---

Oceń: Stanisław Esden-Tempski

---