Jan Piotr Łukaszewski, ur. 1 sierpnia 1949 roku w Gdańsku, to wybitny polski dyrygent, który zdobył uznanie jako pedagog oraz organizator życia muzycznego. Obecnie pełni funkcję dyrektora naczelnego i artystycznego Polskiego Chóru Kameralnego Schola Cantorum Gedanensis, gdzie przyczynia się do rozwoju muzyki choralnej w Polsce.
Łukaszewski jest również prężnym dyrektorem artystycznym oraz inicjatorem Międzynarodowego Festiwalu Mozartowskiego, znanego jako Mozartiana. Jego wkład w muzykę choralną trwa już niemal pięćdziesiąt lat, szczególnie jako kierownik Chóru Chłopięco-Męskiego Pueri Cantores Olivenses.
Poza tym, współpracuje jako dyrygent gościnny z różnorodnymi zespołami muzycznymi, w tym z Chórem Polskiego Radia w Krakowie, Chórem Filharmonii Krakowskiej, Chórem Filharmonii Śląskiej, Chórem Narodowego Forum Muzyki we Wrocławiu oraz Chórem Filharmonii Łódzkiej. Jego działalność wykracza poza granice kraju, co czyni go jednym z najbardziej wszechstronnych i szanowanych dyrygentów w Polsce i za granicą.
Wykształcenie
Jan Łukaszewski zdobył swoje wykształcenie muzyczne, kończąc Państwową Szkołę Muzyczną II stopnia w Gdańsku-Wrzeszczu w 1971 roku, gdzie uczył się śpiewu solowego. Następnie kontynuował swoją edukację na Uniwersytecie Gdańskim, zdobywając tam dyplom z pedagogiki w 1980 roku.
Jego pasja do muzyki została wzbogacona przez wiedzę oraz doświadczenia, które przekazali mu ojciec, Leon, oraz starszy brat, Ireneusz. W późniejszych latach uczestniczył w Podyplomowym Studium Dyrygenckim, które prowadzone było przez uznanych profesorów, prof. Jerzego Zabłockiego oraz prof. Stanisława Krukowskiego.
W 2014 roku, po obronie rozprawy pt. „Utwory sakralne Krzysztofa Pendereckiego na chór a cappella. Interpretacja i praktyka wykonawcza wybranych kompozycji”, uzyskał stopień doktora sztuk muzycznych na Akademii Muzycznej w Krakowie. Z kolei 15 września 2017 roku został uhonorowany tytułem Profesora przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Andrzeja Dudę.
Praca zawodowa
W 1983 roku Jan Łukaszewski objął kierownictwo Polskiego Chóru Kameralnego. Przed tym krokiem miał już za sobą kilkuletnią karierę w tym chórze jako śpiewak oraz asystent dyrygenta. Jan Łukaszewski jest również uznawanym interpretatorem muzyki oratoryjno-kantatowej. Jego bogate doświadczenie obejmuje współpracę z szerokim gronem znakomitych polskich oraz zagranicznych zespołów, takich jak m.in. Sinfonia Varsovia, Polska Filharmonia Kameralna Sopot, orkiestra Filharmonii Bałtyckiej, orkiestra Polskiej Filharmonii Sinfonia Baltica w Słupsku, a także Academy of Ancient Music z Cambridge.
Zespół Sans Souci działający w Berlinie oraz Orkiestra Barokowa Batzdorfer Hofkapelle z Drezna, niejednokrotnie z nim współpracowały. Jan Łukaszewski miał przyjemność występować na estradach niemal wszystkich krajów Europy, a także w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Chinach oraz Japonii. Dodatkowo, jest członkiem jury konkursów chóralnych, które odbywają się w takich krajach jak Japonia, Walia, Litwa, Włochy i Szwajcaria. Niezwykle angażuje się również w oceny konkursów kompozytorskich w Polsce, Anglii, Francji, Niemczech oraz Włoszech.
Jan Łukaszewski jest znakomitym propagatorem muzyki chóralnej. Jego repertuar obejmuje utwory wielu uznawanych kompozytorów, w tym Arnolda Schönberga, Oliviera Messiaena, Iannisa Xenakisa, Vinko Globokara, Tōru Takemitsu, R. Straussa, Ernsta Peppinga, Tippetta, Charlesa Ivesa, Heinricha Poosa, Samuela Barbera, Krzysztofa Pendereckiego, Henryka Mikołaja Góreckiego, Wojciecha Kilara, Andrzeja Koszewskiego, Edwarda Pałłasza, Romualda Twardowskiego, Józefa Świdera oraz Juliusza Łuciuka.
Jako pierwsza osoba w historii, dyrygował nagraniem kompletnego dorobku Krzysztofa Pendereckiego na chór a cappella. Ta praca przyniosła mu prestiżowe nagrody Orphee D’or, które otrzymał w latach 2010 oraz 2014 od Academie du Disque Lyrique. W 2013 roku prowadził nagranie 55 motetów Andrzeja Hakenbergera (1574–1627) w wykonaniu Polskiego Chóru Kameralnego oraz szwajcarskiego zespołu instrumentalnego Musica Fiorita.
Jan Łukaszewski był również autorem licznych nagrań dla Polskiego Radia i TVP, w tym 68 ofertoriów G.P. Palestriny. Pracował z wieloma niemieckimi stacjami radiowymi i telewizyjnymi, a jego osiągnięcia obejmują zarejestrowanie ponad 80 płyt CD.
Nagrania prowadzone przez Jana Łukaszewskiego były często doceniane, zdobywając nawet 22 nominacje do prestiżowej Nagrody Muzycznej Fryderyk, z czego pięciokrotnie nagroda ta została mu przyznana. Ostatnią nagrodę otrzymał w 2014 roku za płytę „Marian Borkowski Choral Works” w kategorii Najwybitniejsze Nagranie Muzyki Polskiej.
Zainicjował również szereg ważnych wydarzeń, takich jak Międzynarodowe Sympozja Muzyki Chóralnej, Dni Bachowskie, Festiwal Chopin w Gdańsku oraz kolejne edycje Międzynarodowego Festiwalu Mozartowskiego Mozartiana.
Działalność pedagogiczna
Jan Łukaszewski od dłuższego czasu organizuje kursy mistrzowskie, które koncentrują się na interpretacji i są dostępne dla dyrygentów chóralnych zarówno w kraju, jak i za granicą. Swoje doświadczenie pedagogiczne doskonalił m.in. na Bydgoskiej Akademii Muzycznej, gdzie prowadził zajęcia na podyplomowych studiach dyrygenckich.
Jan Łukaszewski miał również przyjemność wykładać na Międzynarodowym Sympozjum Muzyki Chóralnej w Gdańsku oraz odbyć wykłady w Japonii, gdzie dwukrotnie gościł w Tokio, a także w Nagano, Karuizawie i Morioka. Dodatkowo, w Reggio di Calabria (Włochy) zyskał dużą popularność jako nauczyciel. Współpracował z E. Ericsonem, biorąc udział w Frankońskich Dniach Muzycznych w Niemczech.
W 1999 roku Jan Łukaszewski wystąpił jako wykładowca na World Symposium on Choral Music w Rotterdamie, wydarzeniu, które przyciągnęło około 5000 dyrygentów z różnych zakątków świata. Jego doświadczenie obejmuje również dyrektorowanie Międzynarodowemu Festiwalowi Chóralnemu Singing Together w Chieti (Włochy).
Jest osobą o wszechstronnych osiągnięciach, wielokrotnie zasiadająca w jury międzynarodowych konkursów chóralnych, które miały miejsce m.in. w Japonii (Takarazuka, Karuizawa, Tokio, Morioka), w Walii, na Litwie, we Włoszech oraz w Szwajcarii. Dodatkowo, Stanowi stały element kapituły Nagrody im. Jerzego Kurczewskiego i jest również członkiem jury oraz współorganizatorem Międzynarodowego Konkursu Kompozytorskiego Musica Sacra Nova.
Ordery i odznaczenia
Jan Łukaszewski otrzymał wiele znaczących wyróżnień, które podkreślają jego wkład w kulturę i społeczeństwo. Poniżej przedstawiamy listę jego odznaczeń:
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany 12 września 2018 roku,
- Złoty Krzyż Zasługi, nadany w 2003 roku,
- Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, przyznany 16 czerwca 2023 roku,
- Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, otrzymany 19 sierpnia 2008 roku.
Nagrody i wyróżnienia
Jan Łukaszewski został uhonorowany licznymi nagrodami, które świadczą o jego znaczącym wkładzie w dziedzinę sztuki i kultury. Oto najważniejsze wyróżnienia, jakie otrzymał w swojej karierze:
- Nagroda Artystyczna Gdańskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuki przyznana w 1991 roku,
- Nagroda Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury „Splendor Gedanensis” z 1994 roku,
- Nagroda im. Jerzego Kurczewskiego, przyznawana przez kapitułę złożoną z polskich autorytetów muzycznych pod patronatem Krzysztofa Pendereckiego w 1999 roku,
- Pomorska Nagroda Artystyczna za rok 1999 w kategorii Całokształt Twórczości, która miała miejsce w 2000 roku,
- Nagroda Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury z okazji jubileuszu 30-lecia działalności chóru chłopięco-męskiego Pueri Cantores Olivenses w 2002 roku,
- Nagroda Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury za całokształt pracy artystycznej w 2003 roku,
- Nagroda Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury z okazji jubileuszu 30-lecia Polskiego Chóru Kameralnego Schola Cantorum Gedanensis w 2008 roku,
- Nagrody Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury „Splendor Gedanensis” za wykreowanie marki Międzynarodowego Festiwalu Mozartowskiego „Mozartiana” w Gdańsku, przyznana w 2008 roku,
- Nagroda Honorowa Gdańskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuki, otrzymana w 2017 roku,
- Nagroda Zarządu Stowarzyszenia Autorów ZAiKS za Propagowanie Polskiej Muzyki Współczesnej w 2020 roku,
- „Złoty Fryderyk”, przyznany za całokształt osiągnięć artystycznych w 2021 roku.
Te liczne wyróżnienia podkreślają uznanie, jakim cieszy się Jan Łukaszewski w środowisku artystycznym oraz jego znaczący wpływ na kulturę regionalną i krajową.
Przypisy
- a b c ŁUKASZEWSKI JAN, dyrygent – Encyklopedia Gdańska [online], gdansk.gedanopedia.pl [dostęp 30.10.2024 r.]
- a b Lista laureatów Medalu Zasłużony Kulturze Gloria Artis [online], Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego [dostęp 30.10.2024 r.]
- a b Laureaci Nagrody Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury „Splendor Gedanensis” [online], bip.gdansk.pl [dostęp 30.10.2024 r.]
- a b c Laureaci Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury [online], Gdańsk - oficjalny portal miasta [dostęp 30.10.2024 r.]
- Prof. Jan Łukaszewski odznaczony Złotym Medalem „Gloria Artis”. gov.pl/web/kultura, 25.08.2023 r. [dostęp 26.08.2023 r.]
- Prof. Jan Łukaszewski odznaczony Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. gdansk.pl, 25.08.2023 r. [dostęp 26.08.2023 r.]
- Absolwenci ZSM SM II st. w Gdańsku-Wrzeszczu - śpiew solowy [online], www.zsm-gdansk.edu.pl [dostęp 28.09.2020 r.]
- Polski Chór Kameralny - Nagroda ZAiKS dla Jana Łukaszewskiego [online], www.polskichorkameralny.pl [dostęp 28.09.2020 r.]
- M.P. z 2018 r. poz. 1130 „za wybitne zasługi w pracy artystycznej”.
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Wojciech Misiuro | Tomasz Motyl (reżyser) | Anna Sobolewska (eseistka) | Janusz Mackiewicz | Brunon Zwarra | Mikołaj Trzaska | Richard Genée | Teresa Klaman | Mariusz Kułakowski | Daria Widawska | Katarzyna Wasilkowska | Paweł Huelle | Dominik Lejman | Janusz Strobel | Sławomir Witkowski | Stefan Chwin | Katarzyna Szyngiera | Michał Zaborowski | Patryk Chyliński | Zawodnik (raper)Oceń: Jan Łukaszewski