Hans Schmauch

---

Życiorys

Hans Schmauch, jako syn urzędnika kolei, spędził swoje dzieciństwo w Prusach Zachodnich, w małej miejscowości zwanej Człuchów. Ukończył gimnazjum w Pile, gdzie w 1906 roku zdał egzamin dojrzałości. Wkrótce po tym rozpoczął studia z zakresu teologii katolickiej w seminarium duchownym w Pelplinie, podczas których zaangażował się w badania nad historią Kościoła w Europie Wschodniej. Kontynuował edukację na Uniwersytecie Wrocławskim oraz na Uniwersytecie Albrechta w Królewcu. W 1916 roku zdał egzaminy państwowe, co otworzyło mu drogę do kariery nauczycielskiej.

Schmauch rozpoczął swoją pracę jako nauczyciel w szkole męskiej w Ornecie, a także w gimnazjach w Bartoszycach i Reszlu. Swoje naukowe aspiracje zrealizował, zdobywając stopień doktora filozofii w lipcu 1918 roku, po obronie rozprawy doktorskiej pod kierunkiem prof. Alberta Brackmanna na Uniwersytecie w Królewcu. Wkrótce po tym, w październiku 1918 roku, został mianowany nauczycielem w Ornecie. Po czternastu latach spędzonych w tej instytucji przeniósł się do liceum w Malborku, a po wysiedleniu w 1945 roku kontynuował wykłady w Oberrealschule w Kaufbeuren, aż przeszedł na emeryturę w 1952 roku. Zmarł w przeddzień swoich 79. urodzin w Sankt Augustin koło Siegburga.

Badacz historii Warmii

W lipcu 1932 roku Hans Schmauch uzyskał habilitację w Państwowej Akademii w Braniewie, gdzie jako nieetatowy docent prowadził wykłady od semestru zimowego 1932/1933 do 1944/45. Jego kandydatura na stanowisko profesora nadzwyczajnego była zgłaszana przez radę wydziału w latach 1939 i 1943, jednak obie te nominacje zostały zablokowane przez władze NSDAP. W tym okresie prowadził badania dotyczące historii Warmii oraz działalności Mikołaja Kopernika. Po przejściu na emeryturę w 1954 roku założył Instytut Historii Kultury i Kościoła Wschodnioeurpejskiego (Institut für ostdeutsche Kirchen- und Kulturgeschichte) w Königstein im Taunus. Przeniósł instytut do Ingelheim am Rhein w 1956 roku, a następnie połączył go z Uniwersytetem w Bonn w lipcu 1961 roku. W tym samym czasie rozpoczął prowadzenie wykładów w wyższej szkole w Königstein. Uniwersytet Gutenberga w Moguncji zaprosił go również jako profesora honorowego na wydział wschodnioeuropejskiej historii kultury i Kościoła w roku 1956.

W skład zarządu Warmińskiego Towarzystwa Historycznego wstąpił w 1926 roku, a od 1937 prowadził jego działalność jako przewodniczący. Dzięki jego staraniom w 1954 roku stowarzyszenie zostało reaktywowane. Od wiosny 1956 roku wznowił publikowanie czasopisma Zeitschrift für Geschichte und Altertumskunde des Ermlandes. Aż do swojej śmierci zasiadał w zarządzie Komisji Historycznej do Badań nad Wschodnimi i Zachodnimi Prusami (Historische Kommission für Ost- und Westpreußische Landesforschung). W 1961 roku stał się pierwszym prezesem nowo utworzonej Copernicus-Vereinigung.

Działalność samorządowa

Hans Schmauch był aktywnie zaangażowany w lokalną politykę w Prusach Wschodnich. W latach 1920-1925 zasiadał w radzie powiatu braniewskiego (Kreistag). W Ornecie pełnił funkcję radnego miejskiego przez dwanaście lat, a w latach 1927-1931 był przewodniczącym rady miasta. Po II wojnie światowej, od 1947 do 1956 roku, pełnił funkcję radnego miejskiego w Kaufbeuren, a przez cztery lata był zastępcą burmistrza, co pokazuje jego zaangażowanie w rozwój lokalnych społeczności.

---

Oceń: Hans Schmauch

---