Anton Paschke, urodzony 9 października 1806 roku w Gdańsku, a zmarły 13 marca 1865 roku w Braniewie, był znaczącą postacią w polskim środowisku akademickim oraz religijnym. Jako ksiądz katolicki, dysponował licencjatem z teologii, co pozwoliło mu na rozwijanie swojej kariery w instytucjach kościelnych.
Paschke odznaczał się również umiejętnościami translatorskimi oraz głęboką znajomością języka polskiego. W 1851 roku uzyskał habilitację, co umożliwiło mu podjęcie pracy jako wykładowca w prestiżowym Liceum Hosianum w Braniewie. Jego działalność w tym miejscu pozostawiła trwały ślad wśród studentów oraz w kręgach naukowych.
Życiorys
Anton Paschke przyszedł na świat w pięknym Gdańsku. Swoim edukacyjnym krokiem rozpoczął w miejskim gimnazjum (pofranciszkańskim), a później kontynuował naukę w gimnazjum w Braniewie, gdzie w 1829 roku uzyskał maturę. W tym samym roku rozpoczął studia teologiczne w seminarium duchownym Liceum Hosianum, mieszczącym się w Braniewie. Po czterech latach intensywnej nauki, w dniu 30 czerwca 1833 roku, z rąk biskupa Hattena przyjął święcenia kapłańskie. Jego pierwsza posługa miała miejsce w Trygorczie, blisko Węgorzewa.
W 1839 roku Paschke został wikarym we Fromborku. W trakcie tego wikariatu, przez rok studiował na Uniwersytecie w Münster, co zaowocowało uzyskaniem w 1840 roku stopnia licencjata kościelnego, wyższego niż magister. Po krótkim powrocie do Fromborka, w 1842 roku, został skierowany do pracy duszpasterskiej wśród polskich katolików w Królewcu. Już na koniec 1842 roku uzyskał probostwo w parafii w Starym Targu, uznawanej za jedną z najbardziej polskich parafii w dekanacie sztumskim, gdzie pełnił swoje obowiązki do 1846 roku.
Jego pasja do wiedzy oraz chęć poszerzania horyzontów zmusiły go do przeniesienia się do Olsztyna. W 1847 roku starał się o uzyskanie posady profesora w Liceum Hosianum, jednak jego starania zakończyły się niepowodzeniem. W 1851 roku zrealizował swoje marzenia o byciu wykładowcą, zyskując habilitację i stając się docentem na Wydziale Teologicznym w Liceum Hosianum. Paschke z zapałem podejmował się wykładania różnych dyscyplin oraz pełnił funkcję cenzora ksiąg kościelnych.
Jednak jego gorliwość w pracy miała pewne negatywne konsekwencje zdrowotne. Na skutek tego po zakończeniu semestru letniego w 1856 roku poprosił o przeniesienie w stan spoczynku. Udał się do domu emeryta w Krośnie, gdzie prowadził bardzo skromne życie, spożywając jedynie jeden posiłek dziennie, a także rezygnując z kawy i alkoholu. Na trzy tygodnie przed śmiercią został przewieziony do niedawno otwartego Szpitala Mariackiego w Braniewie, gdzie 13 marca 1865 roku zmarł. Jego ciało spoczęło 18 marca w Krośnie.
Cały swój znaczny majątek, wynoszący 7 tysięcy talarów, ofiarował na rzecz Szpitala Mariackiego oraz dla chorych i ubogich. Paschke był biegły w języku polskim i niemieckim, a także znał francuski, angielski oraz włoski. Tłumaczył na język polski między innymi listy pasterskie biskupa Geritza z lat 1843–1854. Nadal brał udział w opracowywaniu polskiego śpiewnika dedykowanego Warmii. Dodatkowo, starał się o profesurę języka polskiego w Liceum Hosianum, jednak jego starania również okazały się bezowocne.
Przypisy
- Andrzej Kopiczko Krosno koło Ornety. Dzieje i mieszkańcy, Bernardinum, Pelplin 2020, s. 355
- I. HA Rep. 76 Kultusministerium 09 Universitäten und allgemeine Wissenschaft. Personalakten und Personalunterlagen 09.16 Buchstabe P [online], archivdatenbank.gsta.spk-berlin.de [dostęp 26.09.2022 r.]
- - Bayerische Staatsbibliothek [online], opacplus.bsb-muenchen.de [dostęp 28.09.2022 r.]
- Julian Wojtkowski Zasięg terytorialny języka polskiego w kazaniach na Warmii i Powiślu według akt wizytacyjnych diecezji warmińskiej z lat 1839-1858
- Zeitschrift für die Geschichte und Altertumskunde Ermlands, Beiheft 8, rok 1990, bearbeitet von Ernst Federau, str. 93
- Joseph Bender Geschichte der philosophischen und theologischen Studien in Ermland (1868), s. 172–173
- Tadeusz Oracki Słownik biograficzny Warmii, Mazur i Powiśla od połowy XV w. do 1945 roku, Warszawa 1963, s. 215
- Obłąk, Jan Wykaz polskich druków na Warmii za lata 1800-1939 Komunikaty Mazursko-Warmińskie nr 1, 50-61 1957
- Allgemeine Literatur-Zeitung vom Jahre 1840, Chronik, s. 428
- Pastoralblatt für die Diöcese Ermland herausgegeben von Professor Dr. F. Hipler, Regens des Priestseminars zu Braunsberg, Nr. 7 Juli 1876, Dekanat Stuhm, s. 80
- a b Wojciech Zawadzki Duchowieństwo katolickie z terenu obecnej diecezji elbląskiej w latach 1821–1945, Olsztyn 2000
Pozostali ludzie w kategorii "Duchowieństwo i religia":
Zygmunt Pawłowicz | Stanisław Kostka Rosołkiewicz | Wojciech Pikor | Michał Ignacy Wieczorkowski | Grzegorz Rafiński | Włodzimierz Bednarski (działacz religijny) | Tomasz Abramowicz | Franz Adolf Namszanowski | Stanisław Kolka | Elias Constantius von Trewen Schröder | Mirosław Adamczyk | Halina Radacz | Georgius Pauli | Albert Kapicki | Kazimierz Orzechowski (duchowny) | Maurycy Ferber (1471–1537) | Kaspar Velkener | Krzysztof Niedałtowski | Johannes Falkenberg | Michał Chaberek (dominikanin)Oceń: Anton Paschke