Maryla Płońska

---

Życiorys

Maryla Płońska przyszła na świat 19 sierpnia 1957 roku w Gdańsku, w rodzinie, która miała korzenie na Podlasiu. Jej ojcem był Jerzy, pracownik milicji, który zmarł w 1976 roku, a matka Władysława pracowała jako sekretarka na Politechnice Gdańskiej. W latach dzieciństwa, do 1968 roku, mieszkała u dziadków w Jurowcach, co miało znaczący wpływ na jej późniejsze życie.

Płońska zakończyła naukę w Technikum Mechaniczno-Elektrycznym w Gdańsku w 1978 roku. W kolejnych latach, od 1979 do 1980, studiowała na Wydziale Chemii, koncentrując się na chemii organicznej. Jej losy akademickie zostały jednak przerwane w wyniku jej zaangażowania w działalność opozycyjną.

Od końca lat 70. aktywnie uczestniczyła w Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela oraz działała w Wolnym Związku Zawodowym Wybrzeża. Maryla była jednym z twórców pisma „Robotnik Wybrzeża”, odpowiadając za jego redakcję techniczną oraz pisząc teksty poruszające ważne kwestie społeczne. Organizowała również obchody 9. rocznicy Grudnia 1970 w Gdańsku, gdzie wygłaszała przemówienia w imieniu wolnych związków pod Bramą nr 2Stoczni Gdańskiej im. Lenina.

Jednym z istotnych momentów w jej życiu było żądanie wyjaśnienia okoliczności śmierci Tadeusza Szczepańskiego w marcu 1980 roku. To działanie skutkowało jej zatrzymaniem przez funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa i relegowaniem ze studiów z powodu aktywności opozycyjnej.

W sierpniu 1980 roku Maryla Płońska wzięła udział w strajku w Stoczni Gdańskiej. Dnia 7 sierpnia wspólnie z Bogdanem Borusewiczem, Joanną, Andrzejem Gwiazdami, Janem Karandziejem oraz Aliną Pienkowską, a także Lechem Wałęsą, przygotowała odezwę, która zachęcała stoczniowców do wsparcia Anny Walentynowicz, zwolnionej z pracy na pięć miesięcy przed osiągnięciem wieku emerytalnego.

Od sierpnia Płońska brała aktywny udział w pracach Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego, a jako sekretarz przyczyniła się do sformułowania 21 postulatów. Niektóre źródła podają, że to ona, obok Aliny Pienkowskiej i Anny Walentynowicz, namawiała stoczniowców do kontynuowania protestu 16 sierpnia 1980 roku. Później odpowiadała za zorganizowanie biura tłumaczeń dla zagranicznych dziennikarzy. Gdy dziennikarz zapytał ją o cel strajku, stanowczo odparła, że „celem strajku jest obalenie systemu komunistycznego!”.

Maryla Płońska była również zaangażowana w organizację gdańskich struktur NSZZ „Solidarność”, jednak z czasem, zniechęcona wewnętrznymi sporami w związku, wycofała się z aktywności związkowej. W latach 1984-1987 zatrudniona była jako bibliotekarka na Uniwersytecie Gdańskim, a od 1988 roku pracowała w Wojewódzkim Ośrodku Informatyki w Gdańsku.

Niestety, zdrowie Maryli uległo pogorszeniu z powodu choroby neurologicznej, co zmusiło ją do pobierania renty od 1989 roku.

Życie prywatne

Maryla Płońska mieszkała w tym samym bloku przy ul. Jakuba Wejhera 3, na tym samym piętrze co znana para Joanna i Andrzej Gwiazdowie. W wychowaniu swojego syna Konrada wspierała się pomocą swojej matki.

Niestety, 30 listopada 2011 roku, Maryla zmarła w wyniku ciężkiej choroby nowotworowej. Jej ostatnie miejsce spoczynku znajduje się na cmentarzu Oliwskim w Gdańsku.

Upamiętnienie

Wypowiedzi Maryli Płońskiej znalazły swoje miejsce w filmie dokumentalnym „Solidarność według kobiet”, który miał premierę w 2014 roku i został wyreżyserowany przez Martę Dzido oraz Piotra Śliwowskiego.

Maryla Płońska stała się jedną z kluczowych postaci w gdańskim projekcie historycznym „Metropolitanka”. Projekt ten ma na celu ukazanie historii kobiet związanych z „Solidarnością” i został zrealizowany przez Instytut Kultury Miejskiej.

Jej zasługi zostały docenione przez prezydenta Andrzeja Dudę, który w dniu 13 marca 2018 roku przyznał jej pośmiertnie Krzyż Wolności i Solidarności.

Płońska jest również uhonorowana na muralu „Kobiety Wolności”, który został odsłonięty w 2019 roku na stacji PKM Strzyża w Gdańsku, gdzie jej wizerunek został umieszczony jako część upamiętnienia kobiet związanych z ruchem.

---

Oceń: Maryla Płońska

---