Jan Bogumił Jacobi

Kultura i sztuka

Jan Bogumił Jacobi, znany również jako Joannes Deogratus oraz Johan Gottlieb, to postać kluczowa w historii malarstwa toruńskiego. Urodził się około 1743 roku w Oliwie, w pobliżu Gdańska, a zmarł 13 grudnia 1829 roku w Toruniu. Jako malarz, Jacobi był protoplastą rodziny artystycznej, która pozostawiła znaczący ślad w dziedzinie malarstwa w tym mieście.

W rodzinie Jacobi znajduje się aż trzynastu członków, którzy zajmowali się malarstwem. Warto jednak zauważyć, że większość z nich to nie artyści, lecz cechowi rzemieślnicy, co stawia Jana Bogumiła w wyjątkowej pozycji w tej linii artystycznej. Tylko on, a także jego syn Karol Dominik oraz wnuk Teodor Napoleon, są znani z tego, że stworzyli prace, które dziś zachwycają miłośników sztuki.

Jan Bogumił Jacobi i jego rodzina stanowią przykłady, jak sztuka może przechodzić z pokolenia na pokolenie, a ich osiągnięcia pozostają ważnym elementem dziedzictwa kulturowego Torunia.

Życiorys

Jan Bogumił Jacobi przybył do Torunia w młodzieńczych latach, co zapoczątkowało jego artystyczną karierę. W dokumentach toruńskiego cechu datowanych na 1759 rok znajduje się informacja o jego statusie ucznia malarza Carla Jacoba Hoffersa. Po produkcie udostępnionym podczas egzaminu czeladniczego, w dniu 6 maja 1765, gdzie pokazał rysunek z aktem mężczyzny grającego na flecie, uzyskał wyzwolenie na czeladnika.

W sierpniu 1777 roku, Jacobi otrzymał temat pracy mistrzowskiej, który obejmował olejne obrazy przedstawiające Chrystusa płaczącego na Górze Oliwnej oraz alegoryczny obraz zatytułowany Lato. Jego formalne uznanie jako mistrza malarskiego miało miejsce 22 października 1778 roku. W swoim warsztacie, który prowadził aż do kwietnia 1811 roku, kształcił młodych artystów, w tym swoich synów oraz Karola Wolframa Polsnera, profesora rysunku z Wrocławia, który zyskał tytuł czeladnika toruńskiego, co umożliwiło mu podjęcie pracy w mieście.

W dorobku malarskim Jana Bogumiła Jacobiego warto wymienić jego prace w kościołach Chełmna z 1781 roku oraz 'roboty olejne’ w pałacu Kruszyńskich w Nawrze koło Torunia z 1804 roku. Dla rodziny Kruszyńskich stworzył także pięć portretów, które miały być użyte do epitafium w kościele w Nawrze w 1815 roku; w tym przypadku portrety przedstawiały Bernarda, Jana, Waleriana, Antoniego oraz Ludwikę (z Kochanowskich) Kruszyńskich. Walerian i Antoni Kruszyńscy mieli portrety kopiowane z oryginałów znajdujących się w pałacu w Nawrze, natomiast pozostałe portrety prawdopodobnie stanowiły w pełni autorską twórczość artysty.

Charakterystyczne dla portretów rodziny Kruszyńskich są sarmackie wpływy, jednak dążenie Jacobiego do idealizacji modeli wskazuje na neoklasycystyczne inspiracje. Jednym z jego znanych dzieł, chociaż o charakterze odtwórczym, była seria portretów polskich monarchów piastowskich, które podarował Radzie Miasta Torunia w 1828 roku. Portrety przedstawiały postacie Bolesława Chrobrego, Kazimierza Odnowiciela, Bolesława Krzywoustego, Władysława Łokietka oraz Kazimierza Wielkiego. Były one dopełnieniem galerii królów polskich w ratuszu toruńskim, a wzorem dla Jacobiego były prace Jana Bogumiła Plerscha znajdujące się w pałacu w Lubostroniu, w pobliżu Bydgoszczy.

W latach 1806–1816 Jan Bogumił Jacobi zasiadał w miejskich władzach Torunia. Był żonaty z Ewą Michałowską, a jego życie zakończyło się w podeszłym wieku dnia 13 grudnia 1829 roku.

Rodzina

Rodzina Jana Bogumiła Jacobiego składała się z utalentowanych artystów malarzy, w tym jego synów. Jego potomkami byli Jerzy Wojciech (znany również jako Georg Adalbert, Georg Albrecht) oraz Karol Dominik (1779-1842).

Jerzy Wojciech, urodzony 19 kwietnia 1777 roku w Toruniu, zmarł 11 czerwca 1843 roku. Swoją karierę rozpoczął jako uczeń w warsztacie swojego ojca w lipcu 1783 roku. 1 lipca 1794 roku złożył w cechu pracę czeladniczą, która była rysunkiem przedstawiającym postać z mitologii antycznej. Praca ta została zachowana w zasobach Archiwum Państwowego w Toruniu, podczas gdy prace mistrzowskie Jerzego Wojciecha Jacobiego – obrazy o tytułach Cypria i Adonim oraz Sulgencjusz – niestety nie przetrwały.

Jerzy Wojciech był żonaty z Albertyną Getke (Gertke) i prowadził własny warsztat malarski w Toruniu. Miał trzech synów, którzy również zostali malarzami: Jan Bogumił młodszy, urodzony 27 maja 1806 roku w Toruniu (zm. 12 grudnia 1884 roku), Teodor Napoleon, który żył w latach 1807-1867, oraz Juliusz Aleksander, urodzony 17 lutego 1813 roku w Toruniu, którego data śmierci nie jest znana.

Wśród innych członków rodziny, którzy również zajmowali się malarstwem, można wymienić Antoniego (ur. 16 lipca 1838 roku, zm. 26 sierpnia 1872 roku w Ciechocinku, syn Jana Bogumiła młodszego), Feliksa Antoniego (ur. 2 czerwca 1812 roku w Toruniu, data śmierci nieznana, syn Karola Dominika), Gustawa (ur. 1835 roku w Grudziądzu, zm. 31 grudnia 1913, syn Teodora Napoleona), oraz Hermana (ur. 9 marca 1876 roku w Toruniu, data śmierci nieznana, syn Gustawa).

Dokładne pokrewieństwo często nie jest znane w przypadku kilku innych malarzy noszących nazwisko Jacobi: Szymona (uczeń Jana Bogumiła starszego w pierwszych latach XIX wieku), Walentego (urodzonego ok. 1792 roku w Tupadłach, data śmierci nieznana, uczeń Karola Dominika i Jerzego Wojciecha) oraz Dionizego (urodzonego ok. 1825 roku w Płocku, data śmierci nieznana, uczeń Jana Bogumiła młodszego).

Niektórzy z wyżej wymienionych artystów są znani z przedstawionych prac czeladniczych (Jan Bogumił młodszy, Szymon, Walenty), natomiast Jan Bogumił młodszy i Gustaw prowadzili własne warsztaty malarskie. Niestety, dla pozostałych rodzinnych artystów zachowały się jedynie skąpe dane. Ostatnim znanym przedstawicielem tej rodziny w zawodzie był Herman Jacobi (ur. 1876), praprawnuk Jana Bogumiła starszego, który wyemigrował do Ameryki w październiku 1910 roku.

Oceń: Jan Bogumił Jacobi

★★★★★
Średnia ocena:4.97 Liczba ocen:11