Osiek (Gdańsk)

---

Położenie

Miejscowość Osiek, znana od wieków, obejmuje tereny usytuowane pomiędzy ulicami Stolarską i Igielnicką. Obejmuje ona także Podwalem Staromiejskim, a także Kanałem Raduni, aż do ośrodka historycznego Zamczyska.

Osiek stanowi ważną podjednostkę w strukturze morfogenetycznej Starego Miasta. Obszar ten jest częścią historycznego okręgu Gdańska, bogatego w zabytki i nadzwyczajne skarby kultury. Jego wyjątkowe położenie sprawia, że jest to miejsce o dużym znaczeniu dla mieszkańców oraz turystów.

Historia

Osiek ma swoje korzenie w pierwszej ćwiartce XIV wieku, kiedy to stał się osadą podgrodzką, położoną na zachód od dawnego grodziska, znanego dzisiaj jako Zamczysko. Przez stulecia to miejsce zamieszkiwane było przez uboższe warstwy społeczne, w tym ludność polską, a konkretnie kaszubską oraz pruską. Mieszkańcy ci zajmowali się głównie rybołówstwem oraz zbieraniem bursztynów, a ich kultura uległa stopniowej germanizacji.

W Osieku znajdował się m.in. młyn zlokalizowany przy ulicy Tartacznej, który przez większość swego istnienia wykorzystywał siłę wody. Jest to jeden z najstarszych zakładów przemysłowych w Gdańsku, funkcjonujący przez niemal 800 lat.

W okresie między 1312 a 1454 rokiem, osada miała swój własny samorząd oraz ratusz, jednakże nie było w niej miejsca dla kościoła. Ludność skarżyła się na wyzysk, z jakim się spotykała, szczególnie ze strony sióstr brygidek. W dniu 5 sierpnia 1363 roku, podczas jarmarku dominikańskiego, rybacy z Osieka stanęli na czele buntu ubogich, co doprowadziło do krwawych starć z władzą. Ich postulaty polityczne ujawniały się w okrzyku, który wznosili podczas marszu, wołając: Kraków!

Ulica Panieńska (Jungferngasse), będąca głównym traktem Osieka, do dziś nosi ślady dawnej świetności, mimo że w obecnych czasach jest skromna i często zaniedbana, przecięta powojennymi blokami. W XVII wieku przy tej ulicy znajdował się polski ratusz.

W latach 1838-1844 zrealizowano projekt nowoczesnego pruskiego szpitala wojskowego, który został zbudowany po wyburzeniu wcześniejszych zabudowań. Z kolei w 1875 roku oddano do użytku neogotycki gmach szkoły męskiej przy ul. Osiek. Na początku XX wieku do owej szkoły dobudowano dodatkowe skrzydło, a także łaźnię, która znacząco polepszyła warunki sanitarno-epidemiologiczne w regionie. W latach trzydziestych XX wieku tylko 12% lokali mieszkalnych w Osieku miało dostęp do własnej łazienki, co sprawiło, że publiczna łaźnia cieszyła się dużą popularnością: korzystało z niej około 5000 osób miesięcznie.

Dostrzec można, że ul. Osiek jest obecnie dużo szersza niż pozostałe ulice, co jest wynikiem zasypania jednego z kanałów Raduni na początku XX wieku.

Po utworzeniu Wolnego Miasta Gdańska i demilitaryzacji miasta, szpital wojskowy został zamknięty, a w jego budynku ulokowano Pocztę Polską. W latach dwudziestych XX wieku wzdłuż ulicy Panieńskiej działało wiele domów publicznych.

Na początku II wojny światowej miała tutaj miejsce Obrona Poczty Polskiej. Budynek, który został broniony, przetrwał do dzisiaj, a obecnie jest siedzibą Urzędu Pocztowego Gdańsk 1. W 1979 roku na placu przed urzędem, który nosi nazwę placem Obrońców Poczty Polskiej, wzniesiono pomnik upamiętniający tamte dramatyczne wydarzenia.

Zabytki i obiekty historyczne

Osiek w Gdańsku to miejsce, które może poszczycić się bogatą historią oraz wieloma zabytkami. Warto zwrócić uwagę na kilka szczególnych obiektów, które podkreślają wyjątkowy charakter tej okolicy.

• Muzeum Poczty Polskiej w Gdańsku, które stanowi ważny element kultury i historii komunikacji w Polsce,
• dawny przytułek dla sierot i starców znajdujący się przy ul. Sierocej, datowany na koniec XVII wieku oraz eksploatowany od XVIII do XX wieku,
• historyczne kamienice, które zachwycają architekturą i świadczą o dawnych czasach,
• duży, poniemiecki schron przeciwlotniczy przy ul. Olejarnej, będący pozostałością z czasów II wojny światowej.

Każdy z tych obiektów opowiada swoją unikalną historię i przyciąga zarówno mieszkańców, jak i turystów, zainteresowanych odkrywaniem przeszłości tej ciekawej części Gdańska.

---

Oceń: Osiek (Gdańsk)

---