Morski Oddział Straży Granicznej

---

Formowanie i zmiany organizacyjne

Morski Oddział Straży Granicznej został utworzony 1 sierpnia 1991 roku na fundamentach, które stanowiły części sił oraz środków zreformowanej Morskiej Brygady Okrętów Pogranicza. Wcześniej jednostka ta była częścią Marynarki Wojennej. Równocześnie, wiosną 1992 roku, zainicjowano tworzenie nadmorskich struktur Straży Granicznej. W ramach reorganizacji Morskiego Oddziału Straży Granicznej połączono go z siłami z rozformowanych oddziałów, w tym: Kaszubskiego w Gdańsku, Bałtyckiego w Kołobrzegu oraz części Pomorskiego w Szczecinie.

W 2004 roku jednostka zyskała zaszczytne imię pułkownika Karola Bacza, co podkreśliło jej znaczenie w strukturach państwowych. Następnie, 27 listopada 2006 roku, Morski Oddział Straży Granicznej otrzymał sztandar, który symbolizuje honor i tradycję tej formacji.

W wyniku zarządzenia nr 64 Komendanta Głównego Straży Granicznej z dnia 2 listopada 2010 roku, wprowadzono oznaczenia i symbolikę Morskiego Oddziału. Warto również zaznaczyć, że siedziba komendy Oddziału znajduje się w historycznych koszarach pochodzących z XIX wieku, ulokowanych w Nowym Porcie. Budowę tych obiektów realizowano w latach 1882-1885, a przed II wojną światową stacjonowały tu wojska artylerii. Obok koszar znajdują się budynki plebanii oraz kaplicy. Po wojnie miejsca te zajmowali żołnierze Sił Zbrojnych PRL oraz Wojsk Ochrony Pogranicza, które były poprzednikiem obecnej Straży Granicznej.

Zadania Morskiego OSG

W skład kluczowych obowiązków Morskiego Oddziału Straży Granicznej wchodzi szereg istotnych zadań, które zapewniają bezpieczeństwo oraz porządek na wodach morskich i w strefach granicznych. Do najważniejszych z nich można zaliczyć:

• zabezpieczanie granicy morskiej przed nielegalną migracją,
• organizowanie i nadzorowanie kontroli ruchu granicznego w przejściach, co umożliwia sprawną odprawę oraz płynność ruchu granicznego,
• wykrywanie przestępstw i wykroczeń związanych z granicami oraz ściganie ich sprawców,
• zwalczanie zorganizowanego przemytu oraz przeciwdziałanie nielegalnemu tranzytowi narkotyków, broni i substancji radioaktywnych przez przejścia graniczne, a także z otwartego morza,
• ochrona kluczowych szlaków komunikacyjnych,
• zapewnienie porządku publicznego i bezpieczeństwa w miejscach takich jak przejścia graniczne, komunikacja lotnicza oraz na polskich obszarach morskich i w strefach nadgranicznych,
• ochrona interesów ekonomicznych Rzeczypospolitej Polskiej, zwłaszcza na polskich obszarach morskich,
• wykrywanie zanieczyszczeń w środowisku morskim oraz ustalanie odpowiedzialnych za te czyny,
• uczestniczenie w akcjach poszukiwawczo-ratowniczych na morzu.

Zasięg terytorialny

Długość odcinka granicy państwowej w granicach działania Morskiego Oddziału Straży Granicznej wynosi 639,87 km. Z kolei długość granicy morskiej oszacowano na 439,74 km, w tym skład na:

• długość granicy państwowej na morzu (zewnętrzna granica morza terytorialnego) – 395,31 km,
• długość odcinka rozgraniczającego morze terytorialne RP i RFN – 22,22 km,
• długość odcinka rozgraniczającego morze terytorialne RP i FR – 22,21 km.

Zaś długość granicy w obszarze morskich wód wewnętrznych wynosi:

• Zalew Wiślany – 10,21 km,
• Jezioro Nowowarpieńskie oraz Zalew Szczeciński – 20,16 km.

Od 1 lipca 2013 roku, obszar działalności obejmuje województwo pomorskie oraz zachodniopomorskie, dodatkowo w skład województwa warmińsko-mazurskiego wchodzą powiat elbląski, miasto na prawach powiatu Elbląg oraz z powiatu braniewskiego gmina Frombork. W zakresie znajduje się również polskie obszary morskie określone w odrębnych przepisach.

Warto zaznaczyć, że od 1 kwietnia 2011 roku zasięg terytorialny oddziału rozciągał się na województwo pomorskie. W województwie zachodniopomorskim obejmował powiaty białogardzki, gryficki, kamieński, kołobrzeski, koszaliński, sławieński oraz miasta na prawach powiatu: Koszalin i Świnoujście. Zasięg ten obejmował też województwo warmińsko-mazurskie, powiat elbląski, miasto na prawach powiatu Elbląg oraz gminę Frombork z powiatu braniewskiego, jak również polskie obszary morskie według przepisów, z wyłączeniem morskich wód wewnętrznych na Odrze, na północ od granicy portu morskiego Szczecin do linii prostej łączącej brzegi Zalewu Szczecińskiego, przez boję „TN-C” północnego toru podejściowego do portu morskiego Trzebież i stawę „N” na wyspie Chełminek.

Natomiast od 15 stycznia 2002 roku zasięg terytorialny oddziału obejmował:

• województwo pomorskie z powiatami białogardzkim, gryfickim, kamieńskim, kołobrzeskim, koszalińskim, sławieńskim, miastem na prawach powiatu Koszalin oraz polskie obszary morskie według przepisów z wyłączeniem morskich wód wewnętrznych na Odrze, na północ od granicy morskiego portu handlowego Szczecin do linii prostej łączącej brzegi Zalewu Szczecińskiego, przez boję „TN-C” północnego toru podejściowego do portu morskiego Trzebież i stawę „N” na wyspie Chełminek,
• województwo kujawsko-pomorskie — w kontekście lotniczych przejść granicznych według przepisów.

W obrębie działania oddziału, terenowymi organami Straży Granicznej są komendant oddziału, komendanci strażnic oraz granicznych placówek kontrolnych i dywizjonów Straży Granicznej. Po reorganizacji i ujednoliceniu struktur w 2005 roku funkcję tę pełnią: komendant oddziału, komendanci placówek oraz dywizjonów Straży Granicznej.

Struktura organizacyjna

Od 2003 roku Morski Oddział Straży Granicznej działa zgodnie z regulacjami określonymi w Zarządzeniu nr 32 Komendanta Głównego Straży Granicznej, wydanym 17 września 2003 roku. To zarządzenie dotyczyło nadania regulaminu organizacyjnego dla Komendy Morskiego Oddziału Straży Granicznej imienia płk. Karola Bacza w Gdańsku. W międzyczasie dokument ten został zaktualizowany przez zarządzenia nr 63 z 28 sierpnia 2008 roku i nr 84 z 16 listopada 2009 roku.

W wyniku restrukturyzacji, 24 sierpnia 2005 roku, dokonano zmiany w organizacji dotychczas funkcjonujących strażnic oraz granicznych placówek kontrolnych, które przekształcono w placówki Straży Granicznej. Wszyscy funkcjonariusze i pracownicy zatrudnieni w tych placówkach automatycznie stali się członkami nowo utworzonych jednostek.

Graniczne jednostki organizacyjne Morskiego OSG (do 28 lutego 2015 roku)

• Placówka Straży Granicznej w Krynicy Morskiej,
• Placówka Straży Granicznej w Międzyzdrojach do 31 marca 2010 r.,
• Placówka Straży Granicznej w Gdańsku do 28 lutego 2015 r.,
• Placówka Straży Granicznej w Gdańsku-Rębiechowie do 28 lutego 2015 r.,
• Placówka Straży Granicznej w Gdyni,
• Placówka Straży Granicznej we Władysławowie,
• Placówka Straży Granicznej w Ustce,
• Placówka Straży Granicznej w Kołobrzegu,
• Placówka Straży Granicznej w Darłowie do 28 lutego 2015 r.,
• Placówka Straży Granicznej w Łebie do 28 lutego 2015 r.,
• Placówka Straży Granicznej w Świnoujściu,
• Placówka Straży Granicznej w Elblągu,
• Placówka Straży Granicznej w Rewalu do 28 lutego 2015 r.,
• Placówka Straży Granicznej w Szczecinie od 1 listopada 2013 r.,
• Pomorski Dywizjon Straży Granicznej w Świnoujściu,
• Kaszubski Dywizjon Straży Granicznej w Gdańsku-Westerplatte.

Od 1 maja 2014 roku, regulacje dotyczące funkcjonowania Morskiego Oddziału Straży Granicznej zmieniły się dzięki Zarządzeniu nr 53 Komendanta Głównego Straży Granicznej z dnia 18 kwietnia 2014 roku, które określa nowe zasady organizacyjne. Komendą Oddziału kieruje komendant, wspierany przez zastępców oraz głównego księgowego, a także kierowników poszczególnych komórek organizacyjnych.

W skład komendy wchodzą różne komórki, a także Zespół Stanowisk Samodzielnych, który obejmuje radcę prawnego oraz kapelana, a jego działalność nadzorowana jest bezpośrednio przez komendanta. Wymienione komórki organizacyjne to:

• Wydział Graniczno-Morski,
• Wydział Operacyjno-Śledczy,
• Wydział do Spraw Cudzoziemców,
• Wydział Koordynacji Działań,
• Wydział Łączności i Informatyki,
• Wydział Kadr i Szkolenia,
• Pion Głównego Księgowego,
• Wydział Techniki i Zaopatrzenia,
• Wydział Techniki Morskiej,
• Wydział Zabezpieczenia Działań,
• Wydział Ochrony Informacji,
• Wydział Kontroli i Audytu Wewnętrznego,
• Wydział Analiz, Informacji i Współpracy Międzynarodowej,
• Służba Zdrowia Morskiego Oddziału Straży Granicznej z siedzibą w Gdańsku.

Funkcjonariusze Morskiego OSG współpracują z niemiecką Policją Federalną w zakresie wspólnej placówki zlokalizowanej w Pomellen, lecz nie jest ona administracyjnie wydzielona.

Graniczne jednostki organizacyjne Morskiego OSG od 1 marca 2015 roku

• Placówka Straży Granicznej w Szczecinie,
• Placówka Straży Granicznej w Świnoujściu:
• – Grupa Zamiejscowa w Rewalu,
• Placówka Straży Granicznej w Kołobrzegu:
• – Grupa Zamiejscowa w Darłowie,
• Placówka Straży Granicznej w Ustce,
• Placówka Straży Granicznej we Władysławowie:
• – Grupa Zamiejscowa w Łebie,
• Placówka Straży Granicznej w Gdyni,
• Placówka Straży Granicznej w Gdańsku (utworzona 1 marca 2015 r.),
• Placówka Straży Granicznej w Krynicy Morskiej,
• Placówka Straży Granicznej w Elblągu,
• Pomorski Dywizjon Straży Granicznej w Świnoujściu,
• Kaszubski Dywizjon Straży Granicznej w Gdańsku.

Wyposażenie Morskiego OSG

Morski Oddział Straży Granicznej dysponuje znaczną ilością zasobów niezbędnych do wykonywania zadań na morzu. W jego składzie znajduje się łącznie 56 jednostek pływających o różnych projektach, a także sprzęt lotniczy, który obejmuje samoloty patrolowe oraz śmigłowiec. Do jednostek powietrznych należą: 1 PZL M28, 2 Let L-410 oraz 1 śmigłowiec W3 AM „Anakonda” z I Wydziału Lotniczego Zarządu Granicznego KG SG.

W ramach floty morskiej znajdują się różnorodne jednostki pływające:

Rodzaj	Jednostki	Obrazek	Cel
OPV 70	„Generał Józef Haller” (SG-301)	_	patrolowe
SKS-40	„Kaper-1” (SG-311) „Kaper-2” (SG-312)	_	patrolowe
Patrol 240 Baltic	„Patrol 1” (SG-111) „Patrol 2” (SG-112)	_	patrolowe
SAR-1500	„Strażnik-1” (SG-211) „Strażnik-2” (SG-212)	_	interwencyjno-pościgowe
Griffon 2000TD	„SG-411” „SG-412”	_	poduszkowiec
IC 16 M III	„Strażnik-3” (SG-213) „Strażnik-4” (SG-214) „Strażnik-5” (SG-215) „Strażnik-6” (SG-216)	_	interwencyjno-pościgowe
Parker 900 Baltic	4	_	interwencyjno-pościgowe

W przeszłości, w skład Morskiego Oddziału Straży Granicznej wchodziły również m.in. 5 okrętów patrolowych projektu 912 oraz 3 okręty patrolowe projektu 205, wśród których wyróżniają się „Gdynia”, „Elbląg” i „Szczecin”.

Nadto, MORSK posiada kilka dodatkowych jednostek, na które składają się:

• 2 jachty,
• 30 łodzi hybrydowych (pontonów) o różnorodnych rozmiarach, w tym m.in. typów TM-1025 2IB CABIN, TM-923 OB oraz TM-623 OB CABIN TECHNO MARINE.

W sierpniu 2019 roku ogłoszono przetarg na dostawę nowoczesnej, pełnomorskiej jednostki patrolowej. Oczekiwano, że będzie miała długość od 60 do 66 metrów, szerokość minimum 10,5 metra, zanurzenie około 3,5 metra oraz wyporność na poziomie około 1000 ton. Jednostka taka miała być przystosowana do transportowania stałej 20-osobowej załogi oraz dodatkowych 14 osób. Mogła ona operować na pełnym morzu bez przerwy przez okres dwóch tygodni. Oferentami były tylko gdyńskie stocznie Nauta oraz Stocznia Wojenna, lecz ich oferta, wynosząca ponad 147,6 mln zł, znacząco przewyższała pierwotnie wyznaczoną przez Straż Graniczną kwotę 111,4 mln zł, z której jedynie 100 mln zł miało pochodzić z Funduszu Bezpieczeństwa Wewnętrznego na lata 2014-2020.

W powtórzonym przetargu zadanie zrealizowała firma Socarenam z Francji, która nawiązała współpracę z firmą Baltic Operator z Gdańska jako swoim podwykonawcą. W drugiej połowie 2019 roku odbył się trzeci przetarg, w wyniku którego udało się wyłonić wykonawcę 20-metrowej łodzi patrolowej dla Kaszubskiego Dywizjonu Straży Granicznej. Jej dostarczenie zaplanowano na 30 października 2020 roku, a wykonawcą została prywatna firma z Malborka. Koszt realizacji zamówienia, szacowany na 8 mln zł, został dwukrotnie przekroczony przez oferty złożone przez państwowe stocznie, które również starały się o to zlecenie.

---

Oceń: Morski Oddział Straży Granicznej

---