Hufiec ZHP Gdańsk-Śródmieście

---

Historia hufca

Hufce Harcerzy i Harcerek Gdańskich 1928-1948

Historia Hufca ZHP Gdańsk – Śródmieście jest nierozerwalnie związana z dziejami harcerstwa w Gdańsku. W roku 1928 zainicjowano powstanie Hufca Harcerzy, a trzy lata później, w 1931 roku, utworzono Hufiec Harcerek. Pierwszy powstał z działań hm. Michała Urbanka, natomiast drugi zainicjowała hm. Maria Ostrowska. Według źródeł historycznych dostępnych w Gedanopedii, przedwojenni komendanci I, II i III Hufca Harcerzy to m.in. Alfons Liczmański (w latach 1935-1937) oraz Alfons Żurek (1937-1939). Z dniem 15 grudnia 1946 roku powołany został Hufiec Harcerzy Gdańsk-Śródmieście, który zrzeszał drużyny męskie na mocy rozkazu Komendanta Chorągwi. Ta data to uznawana oficjalnie data utworzenia Hufca Gdańsk-Śródmieście.

W powojennych latach hufiec odnosił się do różnych inicjatyw. W 1948 roku harcerze angażowali się w odgruzowywanie Starówki i uczestniczyli w obozach w Żabim Rogu oraz Kretowicach w roku 1949.

II Konspiracja Harcerska 1949-1956

„[…] W 1949 roku zlikwidowano typowy system wychowawczy. W drużynach harcerskich odbierano harcerzom krzyże, lilijki oraz sprawności, a ich noszenie stało się zabronione. Żywe kolory chust zastąpiono czerwienią, wzorując się na wzorach radzieckich, a mundur został przekształcony w białą koszulę. Nowa Organizacja Harcerska została całkowicie podporządkowana Związkowi Młodzieży Polskiej. Wielu dotychczasowych instruktorów wstrzymało działalność wychowawczą, a niektórzy przeszli do politycznego podziemia[…]”

W odpowiedzi na tę sytuację, w 1949 roku na Politechnice Gdańskiej powstała organizacja „Szczerb”, której członkowie uczestniczyli w potajemnych spotkaniach oraz redagowali ulotki o antykomunistycznej treści, malując na murach symbole oporu. Działalność ta została określona jako „przygotowania do zmiany przemocą ustroju Państwa Polskiego poprzez uczestnictwo w nielegalnej organizacji.” W 1954 roku członkowie „Szczerbu” zostali skazani przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Gdańsku na kary więzienia. Wśród nich znaleźli się tacy instruktorzy jak Tadeusz Polak, Halina de Corde i Adam Langer. W roku 1956 po I Walnym Zjeździe ZHP w Łodzi, nastąpiła odbudowa harcerstwa oraz rehabilitacja systemu wychowawczego.

Do 1960 roku istniały osobne hufce męskie i żeńskie. Na przestrzeni lat 1957-1959 funkcję komendanta Hufca Gdańsk-Śródmieście pełnił hm. Tadeusz Polak. Komendantką Hufca Harcerek była w tym czasie Halina de Corde, a ich następcami zostali hm. Adam Langer (1958-1960) i hm. Maria Hrabowska (komendantka w latach 1959-1960).

Hufiec Gdańsk-Śródmieście 1960-1969

W 1960 roku doszło do zjednoczenia hufców harcerek i harcerzy. Hufiec zyskał sztormana, a na przestrzeni lat piędziesiątych hufiec aktywnie rozwijał drużyny wodne. W 1961 roku otrzymał budynek na Krakowcu, który stał się ośrodkiem żeglarskim, rekonstruowanym przez kolejne lata dla rozwoju wychowania morskiego. W 1962 roku ufundowano sztandar dla Hufca i zorganizowano uroczysty przemarsz ulicami miasta. W 1965 roku kronika hufcowa odnotowuje jeden z pierwszych obozów hufcowych k. Olpucha nad jeziorem Chądzie.

Tego samego roku odbył się Zlot Drużyn z okazji X Wieków Gdańska na Biskupiej Górce oraz III Rajd Pomorski. W 1965 roku przy hufcu utworzono Żeglarski Klub Młodzieżowy, który stał się podstawą kadrową dla Sztormanatu Hufca. Z kolei w 1985 roku organizacja ta przekształciła się w Żeglarski Krąg Instruktorski MESA.

W 1966 roku zorganizowano wycieczkę instruktorską do Czechosłowacji. W 1967 roku harcerze brali udział w inauguracji pomnika w Westerplatte. W tym okresie organizowane obozy obejmowały m.in.: Zgrupowanie obozów żeglarskich w Rzucewie (1959 r.), Obóz w Sarnówku (1964 r.), a także obozy w Dwornikach w Bieszczadach, Jeruszkach i Kolonii zuchowej w Salinie.

Hufiec Gdańsk-Śródmieście 1970-1979

8 października 1969 roku miała miejsce inauguracja klubu „U słupa” na ul. Starganiarskiej, który stał się siedzibą komendy hufca, a później, 15 listopada 1970 roku, otworzono Dom Harcerza. 13 września 1970 roku hufiec został wyróżniony Harcerską Odznaką Honorową za zasługi dla ZHP. Od 1964 roku komendantem hufca był hm. Marian Knop, który skutecznie współorganizował kampanię „Alf”. Dzięki jego staraniom, 18 października 1970 roku nadano hufcowi imię Alfa Liczmańskiego (1904-1940), zasłużonego Komendanta Gdańskiego Hufca Harcerzy oraz komendanta Chorągwi Gdańskiej ZHP, który był więźniem obozu koncentracyjnego Stutthof i zginął podczas II wojny światowej w Granicznej Wsi.

Na początku lat 70. miały miejsce ciekawe wydarzenia, takie jak Pierwszy Festiwal Piosenki Zuchowej (1971) oraz Festiwal Piosenki Harcerskiej (1972). Oprócz tego obchodzony był Tydzień Hufca (1972), kiedy organizowano Festiwal Piosenki, Apel na Cmentarzu Ofiar Hitleryzmu na Zaspie oraz Apel w Granicznej Wsi, by upamiętnić rocznicę śmierci patrona hufca oraz Rajd Bezdroża.

Rok 1973 przyniósł zmiany na stanowisku komendanta, kiedy hm. Andrzej Nawrocki objął tę funkcję, pełniąc ją do 1991 roku. W kolejnych latach odbyło się wiele hufcowych wydarzeń, takich jak Konferencja instruktorska w Otominie (1975), pierwszy turniej o tytuł Drużyny Sztandarowej (1976), Rajd Górski Bieszczadzkie Ścieżki oraz Konferencja Hufca 1973, nie wspominając o Biegach na OSO (Odznaka Sprawności Obronnej).

W tym okresie dynamicznie rozwijał się również ruch starszoharcerski oraz drużyny specjalnościowe. Hufiec dysponował amatorską radiostacją, motocyklem WFM, samochodem terenowym (gazik) oraz modelarnią lotniczą. Posiadał także pracownię fotograficzną oraz Stanicę Żeglarską w Krakowcu.

Hufiec Gdańsk-Śródmieście 1980-1999

W 1981 roku odsłonięto tablicę pamiątkową „Pamięci harcerek i harcerzy Gdańskich poległych i pomordowanych w latach drugiej wojny światowej 1939-1945” na Domu Harcerza. Uroczystość ta towarzyszyła obchodom 70-lecia ZHP. W 1984 roku powstał Szczep Bór, który do dziś funkcjonuje pod przewodnictwem hm. Przemysława Sautycza, łącząc drużyny harcerskie w Gdańsku-Chełmie.

W 1987 roku, po raz pierwszy zorganizowano Rajd Śladami Polskości Gdańska, który następnie stał się coroczną tradycją hufca. Na dzień dzisiejszy, ma on charakter ogólnopolski. Również w 1991 roku ZHP zainaugurował akcję związaną ze Światłem Betlejemskim, w którą zaangażował się Hufiec Gdańsk-Śródmieście.

Początek lat 90. to czas pierwszych wymian harcerzy z krajami zachodnimi. Zorganizowano m.in. wymianę ze skautami z Danii, gdzie skauci odwiedzili Gdańsk, a harcerze z Gdańska odbyli rewizytę w Kopenhadze. W tym roku na stanowisko komendanta został powołany phm. Mieczysław Rogowski, a następnie hm. Beata Matyjaszczyk, która sprawowała tę funkcję do 2005 roku przez 13 lat.

W 1998 roku, z inicjatywy hm. Artura Glebko, powstał Szczep Knieja, zrzeszający drużyny w dzielnicy Gdańsk-Orunia Górna. W 1999 roku z inicjatywy hm. Grzegorza Kozłowskiego powstała Harcerska Grupa Ratownicza. W latach 80. i 90. miało miejsce wiele wydarzeń hufców, m.in. zgrupowania obozów harcerskich w Chrzanowie (1981), wyjazdy instruktorskie do Warszawy (1981) oraz Krakowa (1983), zimowiska i obozy w różnych lokalizacjach, takich jak Olpuch, Toruń czy Otwock.

Hufiec miał również tradycyjne bazy w Sobieszewie, Kobysewie oraz Krakowiec.

Hufiec Gdańsk-Śródmieście 2000-2009

Na początku nowego stulecia Hufiec liczył około 60 drużyn oraz 1200 członków. W roku 2000 uczestniczył w Światowym Zlocie Polskiego Harcerstwa w Gnieźnie, świętując 90. rocznicę ZHP. W 2002 roku odsłonięto tablicę pamięci hm. Tadeusza Polaka. Hufiec zainicjował akcje zarobkowe, w których członkowie pakowali zakupy w hipermarketach, co w kolejnych latach dawało fundusze na organizację wydarzeń.

W 2003 roku w dzielnicy Jasień powstał Szczep Jasień, którego komendantką została hm. Joanna Majchrowicz. Z kolei w 2004 roku ustanowiono nagrodę Alfa im. Tadeusza Polaka dla aktywnych instruktorów hufca. W 2005 roku zmiany dotyczyły także funkcji komendanta hufca, kiedy nową komendantką została hm. Małgorzata Sinica, która w 2007 roku objęła stanowisko Naczelniczki ZHP, rezygnując z dalszego pełnienia obowiązków komendanta.

W 2006 roku z inicjatywy hm. Artura Sarnowskiego powstał Szczep Burza, zrzeszający drużyny z okolic Kokoszek. Kolejne lata przyniosły zmianę na stanowisku komendanta hufca, którym w 2007 roku został hm. Tomasz Michałowski.

Hufiec Gdańsk-Śródmieście 2010-2015

W 2011 roku nową komendantką hufca została hm. Zenobia Glac-Ściebura. Tego samego roku, przy XXIV Rajdzie Śladami Przeszłości Gdańska, zapoczątkowano trasę dla seniorów, co stało się nową tradycją hufcową. Hufiec rozpoczął również akcję HUP – Harcerzu Ubierz Psiaka, zbierając potrzebne rzeczy dla psów i kotów z trójmiejskich schronisk. W 2012 roku powstała Grupa Muzycznego Wsparcia, a w 2014 roku założono Harcerski Klub Lotniczy „Wzlot”. W 2015 roku, na decyzję zjazdu, komendantem hufca wybrano phm. Dawida Szymańskiego.

Hufiec Gdańsk-Śródmieście od 2016

W 2016 roku Komisja Stopni Instruktorskich hufca zamknęła 42 próby podharcmistrzowskie oraz 128 prób przewodnikowskich. Hufiec ZHP Gdańsk – Śródmieście, jako jednostka terenowa Chorągwi Gdańskiej ZHP, staje się integralną częścią lokalnych społeczności w gdańskich dzielnicach, takich jak Chełm, Jasień, Kokoszki i inne.

Zrzesza on prawie tysiąc zuchów, harcerzy oraz instruktorów w około 50 grupach organizacyjnych. W skład kadry hufca wchodzi ponad 100 instruktorów i wolontariuszy, w tym studenci oraz nauczyciele. Regularnie podnoszą swoje kwalifikacje podczas wewnętrznych oraz zewnętrznych szkoleń. Hufiec aktywnie uczestniczy w życiu społecznym i współpracuje z władzami lokalnymi, angażując się w różnorodne inicjatywy lokalnych społeczności.

Komendantki i komendanci hufca

Komendanci Gdańskich Hufców Harcerzy (I,II,II)

W historii Gdańska z kilku hufców harcerskich wyróżniają się postacie, które pełniły znaczące funkcje w ruchu harcerskim. Wśród nich warto wymienić:

• hm. Michał Urbanek – 1928,
• hm. Alfons Liczmański – 1934,
• hm. Alfons Żurek – sprawował swoją rolę w latach 1935-1937 oraz 1937-1939.

Komendantki Gdańskiego Hufca Harcerek

W grupie harcerek również działali wybitni liderzy, w tym:

• hm. Maria Ostrowska – od 1931 roku,
• Halina de Corde – pełniła funkcję w latach 1957-1959,
• Teresa Fisikowska – aktywna w 1959 roku.

Komendanci Hufców Harcerek i Harcerzy Gdańsk-Śródmieście

Następnie, dla hufców harcerek i harcerzy Gdańsk-Śródmieście historia była pełna dynamicznych zmian:

• Hufiec Harcerzy Gdańsk-Śródmieście został powołany w 1946 roku,
• Komendant był nieznany – w latach 1946-1949,
• Likwidacja ZHP i Druga Konspiracja Harcerska miały miejsce w latach 1949-1956,
• hm. Wiesław Giersz – 1957,
• hm. Tadeusz Polak – 1957-1958,
• hm. Adam Langer – 1958-1960,
• hm. Maria Hrabowska – od 1959 do 1960 roku.

Komendanci Hufca Gdańsk-Śródmieście (po połączeniu Hufca Harcerek i Harcerzy)

Po połączeniu Hufca Harcerek i Harcerzy zrodziła się nowa formacja, która miała na celu zintegrowanie działań. Komendanci tej wspólnej struktury to:

• hm. Konrad Majewski – od 1960 do 1961,
• hm. Tadeusz Wójcik – 1961-1964,
• hm. Marian Knop – 1964-1973,
• hm. Andrzej Nawrocki – 1973-1991,
• phm. Mieczysław Rogowski – w 1991 roku,
• hm. Beata Matyjaszczyk – od 1991 do 2005,
• hm. Małgorzata Sinica – 2005-2007,
• hm. Tomasz Michałowski – 2007-2011,
• hm. Zenobia Glac- Ściebura – 2011-2015,
• hm. Dawid Szymański – w latach 2015-2019,
• phm. Mateusz Okła – od 2019 do 2023,
• phm. Mateusz Pogorzelski – obecnie od 2023 roku.

Władze Hufca

W wyniku odbywającego się 25 listopada 2023 roku Zjazdu Zwyczajnego Hufca, wyłoniono nowy skład komendy oraz komisji rewizyjnej, który będzie pełnić swoją funkcję przez najbliższe cztery lata. Zarząd hufca zyskał nową jakość i dynamikę w działaniach, co z pewnością wpłynie na rozwój organizacji.

Komenda

• phm. Mateusz Pogorzelski – komendant hufca,
• pwd. Martyna Miernicka – skarbniczka hufca,
• phm. Paweł Turowski – zastępca komendanta ds. programu,
• phm. Aleksandra Maciejowska – członkini komendy hufca ds. kształcenia,
• phm. Klaudia Klębowska – członkini komendy hufca ds. pracy z kadrą.

Komisja Rewizyjna

• phm. Dominik Kowalke – przewodniczący,
• phm. Joanna Baranowska – wiceprzewodnicząca,
• pwd. Aleksandra Comblik – sekretarz,
• phm. Mikołaj Badocha – członek komisji,
• phm. Marcin Latuszek – członek komisji.

Jednostki Hufca

W strukturze hufca, różnorodne jednostki harcerskie funkcjonują, obejmując zarówno gromady zuchowe, jak i drużyny harcerskie oraz wędrownicze. Każda z tych jednostek odgrywa istotną rolę w działalności i rozwoju harcerstwa w Gdańsku-Śródmieściu.

W gromadach zuchowych dzieci uczą się podstawowych wartości oraz umiejętności. Poniżej przedstawiamy listę gromad zuchowych, które działają w Hufcu:

• 3 Gdańska Gromada Zuchowa „Leśne Skrzaty”,
• 6 Gdańska Gromada Zuchowa „Hefalumpy”,
• 7 Gdańska Gromada Zuchowa „Misie Patysie”,
• 8 Gdańska Gromada Zuchowa „Wilczki Morskie”,
• 9 Gdańska Gromada Zuchowa „Przyjaciele Gumisiów”,
• 14 Gdańska Gromada Zuchowa „Złote Rybki”,
• 15 Gdańska Gromada Zuchowa „Nieustraszone Kraśnięta”,
• 16 Gdańska Gromada Zuchowa „Puszczańska Gromada”,
• 17 Gdańska Gromada Zuchowa „Poszukiwacze Przygód”,
• 41 Gromada Zuchowa „Hakuna Matata”,
• 84 próbna Gdańska Gromada Zuchowa „Zorza”,
• 91 Gdańska Gromada Zuchowa „Smerfna Kraina”,
• 95 Gdańska Gromada Zuchowa „Bystre Niedźwiadki”.

Drużyny harcerskie zapewniają młodzieży możliwość rozwijania swoich umiejętności w przyjaznej atmosferze. Oto lista tych drużyn:

• 1 Przywidzka Drużyna Harcerska,
• 13 Gdańska Drużyna Harcerska im. mjr. Mieczysława Słabego,
• 16 Gdańska Drużyna Harcerska „Cichociemni” im. ppłk. Adama Borysa,
• 48 Drużyna Harcerska „Incognito” im. Harcerskiej Poczty Polowej,
• 73 Gdańska Drużyna Harcerska „Białe Orły”,
• 74 Gdańska Drużyna Harcerska „Kotwice” im. Stefana Wawrzyńca-Miraua,
• 78 Gdańska Drużyna Harcerska „Dianthus” im. Jana Bytnara „Rudego”,
• 79 Gdańska Drużyna Harcerska „Tajga”,
• 91 Gdańska Drużyna Harcerska „Źródło”,
• 92 Gdańska Drużyna Harcerska „Czarne Klony” im. Józefa Grzesiaka „Czarnego”,
• 97 Gdańska Drużyna Harcerek+2 „Związek Koniczyn”,
• 304 Gdańska Drużyna Harcerek „Orion” im. Tadeusza Polaka.

W ramach drużyn starszoharcerskich, młodzież może uczestniczyć w różnych formach aktywności, a oto ich lista:

• 40 Drużyna Harcerska „Szturm”,
• 76 Gdańska Gdańska Drużyna Starszoharcerska „Silva”,
• 94 Gdańska Drużyna Starszoharcerska „Venga Vamos!”,
• 98 Gdańska Drużyna Starszoharcerska „Płomienne Zorze”,
• 141 Gdańska Drużyna Starszoharcerska „Nebula”.

W skład drużyn wielopoziomowych wchodzą:

• 4 (próbna) Wielopoziomowa Drużyna Harcerska „Żywioły”,
• 7 Gdańska Integracyjna Drużyna Harcerska „Keja”,
• 11 Trąbkowska Drużyna Harcerska ,,Cegły” im. Anny Burdówny,
• 14 Gdańska Drużyna Harcerska „Gryf” im. Danuty Siedzikówny „Inki”,
• 17 Oliwska Drużyna Harcerska im. Arenda Dickmanna,
• 18 Gdańska Drużyna Harcerska „Czarni” im. Zawiszy Czarnego z Garbowa,
• 33 Gdańska Drużyna Harcerska UMa „Ursa Major”,
• 33 Wielopoziomowa Drużyna Harcerska im. Harcerskiego Batalionu Ochrony Sztabu „BASZTA”,
• 65 Gdańska Drużyna Harcerska +1 im. Alfa Liczmańskiego „Pszczółki”,
• 71 Gdańska Drużyna Harcerek „Leśny Szlak” im. Olgi Drahonowskiej,
• 72 Drużyna Harcerska im. Spadochroniarzy Cichociemnych,
• 77 Gdańska Drużyna Harcerska „Wataha” im. Aleksandra Kamińskiego,
• 77 Wielopoziomowa Drużyna Harcerska im. Harcerskiego Batalionu Szturmowego „ZOŚKA”,
• 90 próbna Gdańska Drużyna Harcerska „Brzask”.

Ostatnią kategorią są drużyny wędrownicze, które skierowane są do młodzieży:

• 44 Drużyna Wędrownicza „Ŝtuparo”,
• 99 Gdańska Drużyna Wędrownicza „Leniwce”,
• 113 Gdańska Drużyna Wędrownicza „Aurea Dicta”,
• 178 Gdańska Drużyna Wędrownicza „Transcendentni”.

Warto również zauważyć, że w przeszłości funkcjonowało wiele innych jednostek, takich jak:

• 1 Przywidzka Gromada Zuchowa,
• 13 Gdańska Gromada Zuchowa „Uśmiechnięta Arka”,
• 21 Gdańska Drużyna Harcerska „Strzelcy” im. Józefa Piłsudskiego,
• 69 Gdańska Gromada Zuchowa,
• 74 Gromada Zuchowa „Wodne Gumisie”,
• 76 Gdańska Gromada Zuchowa „Dzielne Wilczki”,
• 93 Gdańska Drużyna Harcerska „Top Secret”,
• 94 Gdańska Drużyna Starszoharcerska „Czarne Sosny”,
• 317 Gdańska Drużyna Wędrownicza „Antysobkostwo”.

Hufiec zrzesza różnorodne szczepy, takie jak Bór, Burza, Jasień, Knieja i Szturwał, co znacząco wzbogaca jego działalność. Dodatkowo, w hufcu funkcjonują kluby specjalnościowe, takie jak Harcerska Grupa Ratownicza „ALFA”, Harcerski Klub Lotniczy „Wzlot” oraz Grupa Muzycznego Wsparcia. Warto podkreślić, że instruktorzy mają możliwość zrzeszania się w Kręgach Instruktorskich takich jak KI „Arboretum”, KI „Baszta” oraz KI „Cisza (przed Burzą)”, co sprzyja wymianie doświadczeń i pomysłów.

Wydarzenia organizowane przez hufiec

Hufiec ZHP Gdańsk-Śródmieście ma w swojej ofercie wiele wyjątkowych wydarzeń, które przyciągają uwagę zarówno harcerzy, jak i lokalnej społeczności. Jednym z najbardziej znanych wydarzeń jest rajd odbywający się na terenie Gdańska, który łączy w sobie elementy edukacji o historycznym dziedzictwie regionu oraz upamiętnienia odzyskania niepodległości przez Polskę w 1918 roku.

Pierwsza edycja tego przedsięwzięcia, znana jako Rajd Śladami Polskości Gdańska, miała miejsce w 1988 roku. Od 1994 roku impreza ta została przemianowana na Rajd Śladami Przeszłości Gdańska, co podkreśla jej długą tradycję oraz ciągły rozwój. Hufiec aktywnie wspiera różnorodne działania dla swoich członków.

W kalendarzu wydarzeń znajdują się także coroczne spotkania, które mają miejsce w określonych terminach, takich jak jesienna Koncentracja Drużyn Hufca. Data tych wydarzeń nie jest przypadkowa, gdyż przypada w okolicy urodzin Alfa Liczmańskiego, który jest ważną postacią w historii hufca.

Również organizowany jest wiosenny Tydzień Hufca, na który składają się różnorodne aktywności, w tym Przegląd Kulturalny Hufca, Rajd Bezdroża, Rajd Drogowskazy oraz obchody rocznicy zamordowania naszego bohatera. Te wydarzenia łączą w sobie elementy sportowe, artystyczne oraz edukacyjne.

Harcerskie miejsca pamięci w Gdańsku

W Gdańsku istnieje wiele miejsc, które upamiętniają bohaterskie czyny harcerzy. Oto niektóre z nich:

• tablica pamiątkowa znajdująca się na kamienicy przy ul. Długiej 20/21, dedykowana hm. Stefanowi Wawrzyńcowi Mirau,
• pomnik Harcerek i Harcerzy Miasta Gdańska, upamiętniający tych, którzy zginęli podczas II Wojny Światowej, usytuowany u zbiegu ulic Hucisko i Wały Jagiellońskie, w pobliżu Nowego Ratusza,
• tablica na Domu Harcerza poświęcona pamięci harcerek i harcerzy z Gdańska, którzy polegli lub zostali zamordowani w latach 1939-1945,
• tablica poświęcona współtwórcy harcerstwa w Wolnym Mieście Gdańsku, Alfowi Liczmańskiemu, umieszczona na jego domu w Oliwie,
• ulica nosząca imię Alfa Liczmańskiego w Oliwie,
• tablica upamiętniająca poległych harcerzy, w tym hm. Bernarda Myśliwka ps. „Konrad”, komendanta Pomorskiej Chorągwi Szarych Szeregów, który został zamordowany przez Gestapo 1 października 1942 r. w Śródmieściu, na cmentarzu garnizonowym przy ul. gen. Antoniego Giełguda,
• kamień upamiętniający żołnierzy oraz harcerzy antykomunistycznych organizacji niepodległościowych (WIN, NSZ), którzy polegli w walce oraz zostali zamordowani w Związku Sowieckim i w Polsce w latach 1944–1956, w Śródmieściu, na cmentarzu garnizonowym przy ul. gen. Antoniego Giełguda.

---

Oceń: Hufiec ZHP Gdańsk-Śródmieście

---