Dom Angielski w Gdańsku

---

Historia

W latach 1568-1570, na zlecenie kupca Dirka Lylge, powstał niezwykły budynek, znany jako Dom Angielski, zaprojektowany przez Hansa Kramera z Drezna. Jego architektura w stylu renesansowym przyciąga uwagę, a imponujące wymiary elewacji — o szerokości 15,5 m oraz wysokości 30 m, w połączeniu z ośmioma kondygnacjami, sprawiają, że jest to jeden z wyróżniających się obiektów Gdańska.

Fasada budynku jest bogato zdobiona rzeźbami, a pary pilastrów wyznaczają miejsca dla okien. Kondygnacje oddzielają wydatne gzymsy, które są ozdobione fryzami roślinnymi. W przeszłości, kamienne detale były pozłacane, a elewacja została pokryta kolorowymi sgraffitami. Cztery szczyty również nie były pozbawione dekoracji. Wejście do budynku charakteryzuje się majestatycznym portalem, przypominającym łuk triumfalny, z zdwojonymi pilastrami oraz kolumną w centralnej części.

Ciekawe jest, że portal posiada cechy wspólne z portalem „Georgentor” w Dreźnie, co sugeruje wpływ wcześniejszych projektów Kramera. Nad tympanonem portalu znajdowały się figury rycerzy trzymających herby Dirka Lylge oraz jego żony Elżbiety z Rosenbergów. Dawniej, budynek nazywano Domem Anielskim z uwagi na dekoracje, które go zdobiły.

Po bankructwie Dirka Lylge w 1586 roku, budynek przeszedł w ręce wierzycieli. W XVII wieku, podobnie jak „Dom Angielski” w Hamburgu, wielka sień budynku stała się miejscem do handlu oraz organizacji spotkań dla angielskich i szkockich kupców, co mogło być przyczyną nadania obecnej nazwy. Już w 1622 roku, w Gdańsku poszukiwano miejsca przez delegację Baltic Company of London.

Mimo że istnieją liczne zapisy dotyczące tego obiektu jako „Dom Angielski”, pojawiają się również wątpliwości co do pochodzenia nazwy. Niektórzy sugerują, że to tylko zniekształcenie pierwotnej formy „Dom Anielski”. W „Domu Angielskim” prowadził interesy m.in. kupiec Karl Gottfried Grischow, który zajmował się importem angielskich towarów, mebli i dzieł sztuki.

Od 1722 roku, kamienica funkcjonowała jako zajazd, a w 1832 roku została połączona z pobliskim budynkiem przy Długim Targu 30, aby służyć jako hotel. W 1921 roku, potwierdzono przy tym adresie obecność „Domu Angielskiego” w lokalnym przewodniku. Z końcem XIX wieku, w hotelu zatrzymała się młoda Jadwiga Łuszczewska (Deotyma), gdzie rozpoczęła szkicowanie powieści „Panienka z Okienka”, którą ukończyła w 1891 roku Jadwiga Łuszczewska (Deotyma).

W 1912 roku właściciel planował rozbiórkę budynku, co zapoczątkowało kampanię na rzecz jego zachowania, prowadzonej przez Stowarzyszenie na Rzecz Zachowania Zabytków Budownictwa i Sztuki Gdańska oraz włączone miasto. W tym samym roku wykonano inwentaryzację oraz zaprojektowano rekonstrukcję fasady. W kolejnych latach, w latach 1927–1928, zrealizowano konserwację, której wynikiem była wymiana około 40% dekoracji kamieniarskiej.

Niestety, w 1945 roku budynek został zniszczony, a ocalono jedynie fragmenty przedproża oraz cztery dolne kondygnacje fasady. W latach 1957-1959, budynek został odbudowany w stanie surowym, z zachowaniem ocalałych elementów, według projektu architekta Kazimierza Orłowskiego. W latach siedemdziesiątych XX wieku, fasada została zrekonstruowana, chociaż jej wnętrza pozostawiono w zaniedbanym stanie. W 2017 roku, za około 500 tys. zł, odtworzono pełną kolorystykę elewacji z retuszem pozłacanych detali architektonicznych.

Obecnie w „Domu Angielskim” znajduje się obiekt noclegowy Moon Apartments Gdańsk oraz Wydział Grafiki Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku.

---

Oceń: Dom Angielski w Gdańsku

---