Krzysztof Kolberger

---

Życiorys

Rodzina i edukacja

Krzysztof Kolberger, znany aktor i reżyser, przyszedł na świat w Gdańsku. W 1953 roku, w wyniku zmiany, jego nazwisko ojca, Antoniego Kolbergera, zostało przekształcone z pierwotnej formy Kohlberger. Matka Krzysztofa, Wanda Kolberger, nosiła z domu nazwisko Ostałowska, pracowała jako nauczycielka i prowadziła klub dziennikarzy w Domu Prasy. Jego ojciec wywodził się z Lwowa i był inżynierem telekomunikacji, pracując w Warszawie. Razem z siostrą Barbarą dorastał w malowniczej willi w Gdańsku-Wrzeszczu, przy ulicy Karłowicza. W młodości kolbergert był zapalonym sportowcem z zamiłowaniem do siatkówki, jednak jego plany dotyczące kariery sportowej zostały pokrzyżowane przez liczne kontuzje. Marzył także o zostaniu duchownym.

W młodzieńczych latach uczęszczał na zbiórki harcerskie i udzielał się w działalności charytatywnej wraz z kółkiem działającym przy kościele. Często występował na szkolnych akademiach, a także zdobywał nagrody w konkursach recytatorskich oraz tanecznych. W 1968 roku ukończył IX Liceum Ogólnokształcące w Gdańsku, gdzie miał okazję współtworzyć kabaret „Syfon”. Po zdaniu matury postanowił spróbować swoich sił na warszawskiej PWST, jednak nie został przyjęty, z uwagi na to, że komisja kwalifikacyjna uznała, iż ma martwy wzrok. Dopiero po dostarczeniu zaświadczenia od lekarza, przyjęto go na studia. W trakcie nauki miał zaszczyt studiować obok takich znakomitych artystów jak Ewa Dałkowska, Marek Kondrat, Jadwiga Jankowska-Cieślak oraz Jerzy Radziwiłowicz. Kształcenie aktorskie odbywało się pod okiem uznanych pedagogów, takich jak Ignacy Gogolewski oraz Adam Hanuszkiewicz.

Debiuotował jako reżyser w sztuce W małym dworku Stanisława Ignacego Witkiewicza, dyrektorował Jan Skotnicki. Natomiast w 1972 roku zagrał Pana Młodego i Władzia w dyplomowym przedstawieniu Akty, opartym na tekstach Stanisława Wyspiańskiego oraz Sławomira Mrożka, w reżyserii Jerzego Jarockiego.

Kariera sceniczna

Po zakończeniu nauki Krzysztof Kolberger rozpoczął pracę w Teatrze Śląskim w Katowicach, gdzie w 1972 roku zadebiutował w roli Kubusia w przedstawieniu Hyde Park Adama Kreczmara, w reżyserii Zbigniewa Bogdańskiego. Przeniósł się do Warszawy w 1973 roku, gdzie dostał angaż w Teatrze Narodowym w Warszawie, którego kierownikiem był Adam Hanuszkiewicz. W tamtym okresie częściej występował w klasycznych przedstawieniach polskiego repertuaru, co przyczyniło się do jego wizerunku jako romantycznego bohatera, co znalazło potwierdzenie także w filmach. Pracował w Teatrze Narodowym przez dziewięć lat, od 1973 do 1982 roku, zdobywając serca widzów dzięki rolom takich jak: Wacław / Poeta w Wacława dziejach według poematu Stefana Garczyńskiego, Jasiek w Weselu, Aleksiej Nikołajewicz Bielajew w Miesiącu na wsi Iwana Turgieniewa, czy Konrad w Dziadach.

W latach późniejszych dołączył do warszawskich teatrów, takich jak: Współczesny (1982–1987), gdzie wystąpił m.in. jako Lorenza de Medici w następującym Lorenzacciu Alfreda de Musseta, a także w Dramatycznym (1987–1988), Ateneum (1988–2000) oraz Komedia (1994–1995, 2002). Jego kolejnym ważnym osiągnięciem teatralnym było wystąpienie w Studio im. Stanisława Witkiewicza, gdzie to zagrał Kocha w Zachodnim wybrzeżu Bernarda-Marie Koltèsa oraz Trigorina w Mewie Antoniego Czechowa. Po długiej przerwie powrócił do Teatru Narodowego, gdzie w obszernym repertuarze zagrał Lucyfera w Wybrałem dziś zaduszne święto i Stańczyka w Weselu, a jego ostatnia rola teatralna dotyczyła Franciszka w komedii Shakespeare’a Wiele hałasu o nic, w reżyserii Macieja Prusa.

Kolberger miał także na swoim koncie wyreżyserowanie licznych spektakli, w tym Żołnierza królowej Madagaskaru w Operze Szczecińskiej w 1993 roku i Nędzę uszczęśliwioną w Teatrze Wielkim w Warszawie w 1994 roku. Miał również okazję reżyserować w Teatrze Wielkim w Poznaniu, Operze Wrocławskiej oraz Teatrze Komedia w Warszawie.

Kariera ekranowa

Oprócz pracy w teatrach, Kolberger zadebiutował również na małym ekranie, biorąc udział w realizacjach Teatru Telewizji, m.in. w Lucy Crown Irwina Shawa oraz w Don Carlosie Friedricha Schillera w reżyserii Macieja Zenona Bordowicza. Jego talent został na nowo odkryty, kiedy zagrał Romea w adaptacji Romeo i Julii w reż. Jerzego Gruzy. W 1974 roku zagrał główną rolę w dramacie telewizyjnym Ewy Kruk Koniec babiego lata. Przełomową rolą w jego karierze filmowej był Zbigniew w Mazepie Słowackiego, z 1975 roku, gdzie pojawił się jako syn Wojewody, grany przez Mieczysława Voita.

W serialu Najdłuższa wojna nowoczesna Europy, zagrał hrabiego Dezyderego Chłapowskiego, co również przyczyniło się do jego popularności. W średniej i młodej Polsce epoki Edwarda Gierka, stał się twarzą pokolenia. W 1975 roku znalazł się na okładce tygodnika „Film”. Jego wyjątkowa gra aktorska w produkcji Kontrakt z 1980 roku przyniosła mu wyróżnienie za najlepszą rolę męską na festiwalu koszalińskim „Młodzi i Film” w 1981 roku.

„Był człowiekiem bardzo prawym i uporządkowanym wewnętrznie. Posiadał głęboką duchowość i taką swoją – intymną, bo on tego publicznie nie demonstrował – filozofię życia, pełną harmonii, z dala od spraw tego świata” – wspominał aktora Kazimierz Kutz.

Kolberger jednak nie zatrzymał się na tylko jednej roli. Pojawił się również w filmach takich jak: dziennikarz w Hotelu klasy lux, Anonim w Epitafium dla Barbary Radziwiłłówny, psycholog w Jeśli się odnajdziemy, woźny w Na straży swej stać będę, czy nauczyciel w Ostatnim promie. W 1992 roku był partyjnym sekretarzem w Kuchni polskiej, a w 1999 zagrał Adama Mickiewicza w Panie Tadeuszu w reżyserii Andrzeja Wajdy.

Dubbing, radio i telewizja

Krzysztof Kolberger był również aktywny w dubbingu, pełniąc rolę lektora w filmach dokumentalnych. W 1973 roku w serialu telewizyjnym Wojciecha Solarza, Wielka miłość Balzaka, dubbingował rolę poety Lesińskiego. W późniejszym czasie użyczył głosu Rudy’emu Jordache w polskiej wersji Pogody dla bogaczy. W radiu był czynnym uczestnikiem słuchowisk oraz audycji poetyckich Teatru Polskiego Radia od 1976 roku, zdobywając uznanie za recytację wierszy w ramach cyklu Strofy dla ciebie, a także występując w Lecie z Radiem. Za swoje osiągnięcia otrzymał prestiżowe nagrody z rąk Polskiego Radia, w tym Złoty Mikrofon i Wielki Splendor w 2009 roku.

Dodatkowo, Kolberger zajmował się również reżyserią albumów muzycznych, w tym Bajki Natalki, który jako pierwszy w historii polskiej fonografii zdobył status platynowej płyty. Udało mu się też wydać inne produkcje, jak Królewna Śnieżka oraz Karierę Nikodema Dyzmy Tadeusza Dołęgi-Mostowicza. W 2000 roku prowadził teleturniej Juliusz Słowacki w TVP1. Jego występ na pogrzebie Jana Pawła II, gdzie przeczytał testament papieża, uznawany był za jedno z najważniejszych zadań w jego karierze aktorskiej. Ponadto występował jako narrator w różnych koncertach i okolicznościowych gala, często towarzysząc takim artystom jak Krystyna Tkacz, Beata Rybotycka oraz Krzysztof Gosztyła w Mszy Polskiej H.F. Tabęckiego.

Działalność społeczna

W trudnym okresie stanu wojennego, Kolberger brał aktywny udział w działaniach wspierających Prymasowski Komitet Pomocy Osobom Pozbawionym Wolności oraz ich Rodzinom. Był również honorowym przewodniczącym Stowarzyszenia Chorych na Raka Nerki i członkiem Honorowego Komitetu Rozwoju Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej im. św. Jana z Dukli, angażując się w działania na rzecz osób potrzebujących.

Życie prywatne

Do wczesnych lat 80. Krzysztof Kolberger był żonaty z aktorką Anną Romantowską, z którą doczekał się córki, Julii. Aktor ujawnił, że był gejem i przez wiele lat żył w związku z innym mężczyzną. Informacje te potwierdziła jego córka w wywiadzie dla magazynu „Replika” w 2021 roku.

Krzysztof Kolberger zmagał się z rakiem nerki, który doprowadził go do dwóch operacji. Te trudne doświadczenia miały istotny wpływ na jego postrzeganie życia oraz karierę artystyczną. W szczególności przyczyniły się do jego decyzji o podjęciu reżyserii, co opisał w publikacji pt. „Przypadek nie-przypadek. Rozmowa między wierszami księdza Jana Twardowskiego” z 2007 roku.

Rayner zmarł 7 stycznia 2011 roku w wyniku niewydolności krążenia. Pogrzeb odbył się 13 stycznia 2011 roku, a jego ciało spoczęło na cmentarzu Powązkowskim w kwaterze 23 wprost-1-20.

Upamiętnienie

26 czerwca 2012 roku, w gdańskim rejonie Strzyża, miał miejsce zaszczytny moment, kiedy otwarto skwer poświęcony jego pamięci, usytuowany w pobliżu miejsca, gdzie mieszkał. To wydarzenie stanowiło symboliczną formę uznania jego wkładu w kulturę i sztukę.

Następnie, 21 stycznia 2015 roku, Krzysztof Kolberger został uhonorowany tytułem patrona IX Liceum Ogólnokształcącego w Gdańsku, instytucji, której był dumnym absolwentem. To wyróżnienie pokazuje, jak wielki wpływ miał na młode pokolenia artystów oraz uczniów.

Postać Kolbergera dostępna jest również w dokumentalnym filmie Tomasza Drozdowicza i Marii Nockowskiej Kolba, zatytułowanym „Na szczęście!” (2010), który ukazuje rys jego życia w wyjątkowy sposób. Warto również wspomnieć o książkach, takich jak „Przypadek nie-przypadek. Krzysztof Kolberger” autorstwa Aleksandry Iwanowskiej (2007) oraz o dziele Marzanny Graff-Oszczepalińskiej „Odnaleźć dobro / Siła codzienności” (2008), w której Kolberger dzieli się osobistymi refleksjami na temat spotkań z prawdziwym dobrem, jakie można odnaleźć w ludziach.

Filmografia

Seriale telewizyjne

Krzysztof Kolberger jako aktor miał przyjemność wystawić w wielu znanych produkcjach. W 1974 roku pojawił się w serialu Ile jest życia, gdzie zagrał rolę Kacpra Janasa, syna Jerzego. Tego samego roku wystąpił w S.O.S., odgrywając postać Marka, chłopaka Elżbiety Kostroń. W latach 1979 do 1981 zagrał Dezyderego Chłapowskiego w serialu Najdłuższa wojna nowoczesnej Europy.

W 1985 roku użyczył swojego głosu jako narrator w Przyłbice i kaptury, a trzy lata później w Komediantce wcielił się w postać Henryka Zaleskiego. W 1990 roku w serialu Modrzejewska grał Karola Chłapowskiego. Kolejne znaczące rolę to Jerzy Bergman w Kuchni polskiej z 1993 roku oraz powracający Jerzy, szef UOP w trzech odsłonach serii Ekstradycja, które ukazały się w latach 1995-1999.

W 2002 roku zobaczyć go mogliśmy w serialu W pustyni i w puszczy, gdzie zagrał Linde. Mimo że stanowił tylko reżysera w Twarze i maski w 2000 roku, jego rola jako kapitana Ignacego Boernera w Marszałku Piłsudskim przyniosła mu uznanie. W ostatnich latach swojej kariery powrócił do roli Ryszarda Starewicza w Fałszerze – powrót Sfory w 2006 roku.

Filmy

Krzysztof Kolberger pojawił się w licznych filmach przez całą swoją karierę. W 1974 roku zadebiutował w roli Józka w filmie Koniec babiego lata. Dwa lata później wystąpił jako Zbigniew w Mazepie. W 1977 roku zagrał młodego człowieka w Palace Hotel oraz powstańca w Żołnierzach wolności.

W roku 1980 odegrał role Radziejowicza w W bialy dzień oraz Piotra w Kontrakcie. Przez lata jego filmografia wzbogaciła się o wiele istotnych ról, w tym Andrzeja Korwina w Cieniu i Macieja w Jeśli się odnajdziemy. Wśród jego ostatnich produkcji znajduje się Katyń z 2007 roku oraz Popiełuszko. Wolność jest w nas z 2009 roku, gdzie zagrał księdza kanclerza.

Jednym z bardziej chwytliwych filmów, w których wystąpił, był zrealizowany w 1999 roku Pan Tadeusz jako Adam Mickiewicz. Kolberger pojawił się także w *1968. Szczęśliwego Nowego Roku*, a w 2013 roku grał profesora Szapiro w Sierpniowe niebo. 63 dni chwały.

Jako lektor

Poza aktorstwem, Kolberger z powodzeniem pełnił także rolę lektora. W 1987 roku zarejestrował swój głos w Drogach mogiłami znaczona oraz w 1989 roku w Nim słońce wejdzie…. W ciągu swojej kariery zajmował się również recytacją, m.in. w 1998 roku, kiedy to prowadził Adama… tajemnice. W tym samym roku był także lektorem w dziele Życie pośmiertne Adama Mickiewicza.

Krzysztof Kolberger sprawdził się również w telewizyjnych spektaklach, takich jak Herbatka u Stalina, gdzie zagrał Maksima Litwinowa w 2001 roku. Jego praca w różnych formach artystycznych, łącznie z lektorowaniem, podkreśla bogatą gamę talentów i wszechstronność tej postaci.

Dubbing

W dziele dubbingu, Krzysztof Kolberger zrealizował szereg niezapomnianych ról, które przyczyniły się do jego ogromnej popularności w polskim świecie filmowym i telewizyjnym. Jego talent aktorski można było dostrzec już w 1973 roku w filmie „Wielka miłość Balzaka”, gdzie wcielił się w postać poety Lesińskiego, podczas gdy ustawił się w historycznym salonie Hańskich w Wiedniu.

Następnie w 1976 roku użyczył swojego głosu Rudemu Jordache w filmie „Pogoda dla bogaczy”, co umożliwiło mu dotarcie do szerszej publiczności. Dwa lata później, w 1977 roku, zagrał hrabiego Aleksy Wrońskiego w adaptacji „Anny Kareniny”. Jednak prawdziwy przełom nastąpił w 1986 roku, kiedy to zrealizował rolę Piotra I w serialu „Piotr Wielki”.

W 1987 roku Kolberger wcielił się w postać Tomasza w filmie „Na srebrnym globie”, a także został lektorem w produkcji „Dawni kronikarze zapisali…”. W kolejnych latach wystąpił w różnych produkcjach, w tym w 1995 roku, gdzie zagrał Amerykanina w „Akwarium, czyli samotność szpiega”. Z kolei w 1998 roku udzielił swojego głosu królowi Arturowi w „Magiczny miecz – Legenda Camelotu”.

W 2000 roku zagrał Jon Irenicusa w „Baldur’s Gate II: Cienie Amn”, a dwa lata później był Platonem w „Psie serce”. Jego praca jako lektora także obejmowała powroty w 2003 roku, gdzie pełnił funkcję narratora w „August Kardynał Hlond” oraz „Nawiedzony dwór”, w roli Mastera Edwarda Gracey.

W 2005 roku zrealizował istotną rolę, gdyż w filmie „Jan Paweł II” oddał głos Karolowi Wojtyle/Janowi Pawłowi II. W tym samym roku Kolberger również pełnił funkcję lektora w „Siostry Lilpop i ich miłości”. Jego niesłabnąca pasja prowadziła go do narracji w trzech filmach z 2006 roku: „Zniewolony teatr”, „Boskie oblicze” oraz „Tryptyk rzymski”.

W 2008 roku użyczył swojego głosu prezydentowi Johnowi Henry Edenowi w „Fallout 3”. Na zakończenie, w 2009 roku, wcielił się w narratora w „Królewnie Śnieżce i siedmiu krasnoludkach”, co pokazuje jego wszechstronność oraz nieoceniony wkład w polski dubbing.

Dyskografia

Dyskografia Krzysztofa Kolbergera obejmuje kilka znaczących albumów, które wniosły wiele do polskiej muzyki.

• 1988: Bajki Natalki (wyd. Polskie Nagrania „Muza”),
• 2011: Strofy życia (wyd. Soliton).

Odznaczenia i nagrody

Krzysztof Kolberger, znany polski aktor, został wielokrotnie uhonorowany za swoje osiągnięcia artystyczne oraz wkład w kulturę narodową. Oto jego istotne odznaczenia i nagrody przyznane na przestrzeni lat:

• 1976: Nagroda im. Leona Schillera przyznawana przez SPATiF dla młodego aktora,
• 1977: Srebrny Krzyż Zasługi,
• 1981: nagroda aktorska na KSF „Młodzi i Film” w Koszalinie za film „Kontrakt”,
• 1997: Odznaka Zasłużony Działacz Kultury,
• 2005: Złoty Mikrofon – „za wielkie radiowe kreacje w utworach klasyki polskiej i światowej”,
• 2005: Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski – „za wybitne zasługi w pracy artystycznej”,
• 2006: Super Wiktor Specjalny,
• 2006: laureat w konkursie „Mistrz Mowy Polskiej”,
• 2007: Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski – „za wybitne zasługi w działalności na rzecz przemian demokratycznych w Polsce, za zaangażowanie w walkę o wolność słowa i wolne media, za osiągnięcia w podejmowanej z pożytkiem dla kraju pracy zawodowej i społecznej”,
• 2008: Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”,
• 2009: Nagroda „Totus” przyznawana z okazji Dnia Papieskiego przez Fundację „Dzieło nowego Tysiąclecia” – w kategorii „Osiągnięcia w dziedzinie kultury chrześcijańskiej”,
• 2009: Wielki Splendor,
• 2011: Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (pośmiertnie).

---

Oceń: Krzysztof Kolberger

---