Janina Ochojska

---

Życiorys

Janina Ochojska pochodzi z rodziny, w której matka pracowała jako maszynistka, a ojciec był górnikiem. Ma również młodszego brata o imieniu Grzegorz. W wieku sześciu miesięcy zachorowała na polio, co spowodowało paraliż, wpływający na jej sprawność fizyczną. Jak sama podkreśla, akceptacji swojej niepełnosprawności nauczyła się podczas pobytu w Zakładzie Leczniczo-Wychowawczym dla Dzieci Kalekich, kierowanym przez doktora Lecha Wierusza. W okresie młodzieńczym przeszła operację kręgosłupa, co również miało wpływ na jej dalsze życie.

Ochojska ukończyła I Liceum Ogólnokształcące w Zabrzu. W 1980 roku zdobyła tytuł absolwentki astronomii na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Do 1984 r. pracowała w Pracowni Astrofizyki w Centrum Astronomicznym im. Mikołaja Kopernika Polskiej Akademii Nauk, które mieści się w Toruniu. Jako studentka była aktywna w duszpasterstwie akademickim, które prowadziła jezuitów w Toruniu.

Od końca lat 70. związana była z opozycją demokratyczną i współpracowała z niezależną Biblioteką Społeczną Antoniego Stawikowskiego. Przystąpiła również do NSZZ „Solidarność”. Po wprowadzeniu stanu wojennego zaangażowała się w dystrybucję wydawnictw drugiego obiegu oraz w działania lokalnego komitetu, który udzielał pomocy osobom represjonowanym i ich rodzinom. W 1990 roku była współzałożycielką Unii Demokratycznej, z której wystąpiła w 1992 r.

W 1984 r. wyjechała do Francji na operację, gdzie pierwszy raz zetknęła się z ideą pomocy humanitarnej. Jako wolontariuszka pracowała dla organizacji „EquiLibre”, gdzie poszukiwała kontaktów i koordynowała pomoc dla Polski. W 1989 r. była jednym z twórców polskiego oddziału tej fundacji. W 1992 r. zorganizowała konwój pomocy humanitarnej dla mieszkańców Sarajewa, a w tym samym roku założyła Polską Akcję Humanitarną, gdzie objęła stanowisko prezesa. W 2024 r. przekazała kierownictwo PAH Maciejowi Bagińskiemu, pozostając jednocześnie członkinią rady fundacji.

W 1996 roku Ochojska wyszła za Michała Okońskiego, dziennikarza „Tygodnika Powszechnego”, jednak małżeństwo zakończyło się rozwodem. W 2000 r. na rynku książkowym ukazał się wywiad rzeka przeprowadzony przez Wojciecha Bonowicza, zatytułowany „Niebo to inni”, a w 2015 r. wywiad stworzony przez Marzenę Zdanowską pod tytułem „Świat według Janki”.

W kwietniu 2019 roku, podczas kampanii wyborczej do Parlamentu Europejskiego, ogłosiła publicznie, że zmaga się z rakiem piersi, jednak mimo to nie zamierzała rezygnować z kandydowania. W wyborach tego samego roku zdobyła mandat posłanki do PE IX kadencji, zajmując pierwsze miejsce na liście komitetu Koalicja Europejska (jako kandydatka bezpartyjna z rekomendacji Platformy Obywatelskiej) w okręgu nr 12 obejmującym województwo dolnośląskie oraz opolskie, uzyskując 307 227 głosów. W drugiej połowie 2020 roku poinformowała, że pokonała chorobę nowotworową.

W 2021 roku, w związku z kryzysem na granicy z Białorusią, ostro krytykowała działania polskiej Straży Granicznej, co spotkało się z opozycją, również w jej własnym środowisku politycznym. W 2024 roku zdecydowała się nie ubiegać o reelekcję w europejskich wyborach.

Odznaczenia i wyróżnienia

Janina Ochojska zdobyła szereg wyróżnień oraz odznaczeń za swoje niezwykłe osiągnięcia i działalność na rzecz społeczeństwa. W 2011 roku została uhonorowana Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, co docenia jej wybitne zasługi w pracy na rzecz budowania społeczności obywatelskiej oraz znakomite osiągnięcia w działalności zawodowej i społecznej. Wśród jej odznaczeń należy również wymienić:

• Odznakę Honorową „Bene Merito” (2009),
• Krzyż Kawalerski Orderu Legii Honorowej z Francji (2003),
• Kawalerski Order Gwiazdy Solidarności Włoskiej z Włoch (2006),
• Order Uśmiechu.

W ramach nagród i wyróżnień otrzymała tytuł „Kobiety Roku” według miesięcznika „Twój Styl” w 1994 roku. Dodatkowo, w tym samym roku przyznano jej tytuł „Kobiety Europy” przez Wspólnotę Europejską w Brukseli. Jej osiągnięcia zostały również uhonorowane medalem św. Jerzego przez „Tygodnik Powszechny” (1994) oraz Nagrodą Pax Christi International Peace Award (1995).

W kolejnych latach Janina Ochojska zdobyła wiele innych prestiżowych nagród, w tym:

• Atsushi Nakata Memorial (1996),
• Order Ecce Homo (1998),
• Nagrodę im. Jana Karskiego „Za Odwagę i Serce” (2002),
• Nagrodę im. księdza Józefa Tischnera (2006),
• Nagrodę PAU im. Erazma i Anny Jerzmanowskich (2009),
• Nagrodę Lecha Wałęsy (2010),
• Perłę Honorową Polskiej Gospodarki w kategorii krzewienie wartości społecznych (2010),
• Tytuł „Człowiek bez barier 15-lecia” (2017),
• Doktora honoris causa Śląskiego Uniwersytetu Medycznego (2017),
• Tytuł honorowego obywatela m.st. Warszawy (2018),
• Nagrodę Transatlantyk Glocal Hero (2018).

Jej niezwykła praca i oddanie sprawiły, że zasłużyła na tak wiele wyróżnień i odznaczeń, co potwierdza jej wpływ na społeczeństwo oraz działalność na rzecz innych.

---

Oceń: Janina Ochojska

---