Selim Chazbijewicz

---

Życiorys

Selim Chazbijewicz jest postacią, której korzenie sięgają szlacheckiej rodziny Tatarów polsko-litewskich. Swoją edukację zakończył w I Liceum Ogólnokształcącym im. Mikołaja Kopernika w Gdańsku, a następnie w 1980 roku zrobił stopień licencjata na kierunku polonistyka na Uniwersytecie Gdańskim. W drugiej połowie lat 80. uzyskał stypendium Ligi Świata Arabskiego, co pozwoliło mu na naukę w Arabii Saudyjskiej. W roku 1990 aktywnie uczestniczył w VIII Kongresie Filozofii i Myśli Muzułmańskiej, który odbył się w Teheranie, a w kolejnym roku miał okazję brać udział w I Kongresie Odrodzenia Kultury Krymskotatarskiej w Symferopolu.

Rok 1991 przyniósł mu uzyskanie tytułu doktora nauk humanistycznych, zdobytego na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Jego rozprawa doktorska nosiła tytuł Ideologie muzułmanów polskich XX wieku, a promotorem był Jacek Sobczak. W 2002 roku uzyskał stopień doktora habilitowanego w zakresie nauk o polityce, bazując na pracy Awdet czyli powrót. Walka polityczna Tatarów krymskich o zachowanie tożsamości narodowej i niepodległość państwa po II wojnie światowej.

W kolejnych latach Chazbijewicz został profesorem nadzwyczajnym w Instytucie Nauk Politycznych Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Dodatkowo wykładał na Elbląskiej Uczelni Humanistyczno-Ekonomicznej. Został także powołany do Komitetu Nauk Orientalistycznych Polskiej Akademii Nauk.

Działalność literacka i kulturalna

W sferze literackiej Selim Chazbijewicz jest autorem kilku tomików poezji, w tym Hymnu do Sofii, który został opublikowany w 2005 roku. Jego wiersze można znaleźć w antologii Tatarów polskich pod tytułem Oto moje dziedzictwo (2010). Wiele jego prac dotyczy kultury i historii Tatarów polskich, litewskich oraz krymskich, między innymi książki Tatarzy Krymscy. Walka o naród i wolną ojczyznę (2001).

Chazbijewicz należy do Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. W latach 1974–1976 był członkiem grupy literackiej poetariat, która sprzeciwiała się poetyce Nowej Fali. W drugiej połowie lat 70. związany był z grupą literacką Wspólność. Od 1986 do 1991 roku pełnił funkcję redaktora naczelnego kwartalnika „Życie Muzułmańskie”, który służył polskim muzułmanom. W roku 1994 objął redakcję „Rocznika Tatarów Polskich”. W 2009 roku został przewodniczącym rady redakcyjnej kwartalnika „Przegląd Tatarski”, a w 2010 roku objął podobną funkcję w czasopiśmie „Muzułmanie Rzeczypospolitej”, które skupia się na życiu i problemach polskiej społeczności muzułmańskiej.

Działalność społeczna i polityczna

W 1999 roku Selim Chazbijewicz wspólnie z Mustafą Mucharskim wręczył Janowi Pawłowi II prezent, na którym znajdowało się podziękowanie: „Muzułmanie polscy dziękują kościołowi katolickiemu, który uosabia Jego Świątobliwość Jan Paweł II, za 600 lat tolerancji w stosunku do wyznawców islamu w kraju chrześcijańskim”.

Był współzałożycielem oraz prezesem zarządu centralnego Związku Tatarów Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1999-2007. Pełnił również rolę imama gminy muzułmańskiej w Gdańsku do roku 2003. W latach 1998–2008 działał jako współprzewodniczący Rady Wspólnej Katolików i Muzułmanów. Chciał również ubiegać się o mandat poselski w 1997 roku, kandydował z ramienia Ruchu Odbudowy Polski.

Później przystąpił do Prawa i Sprawiedliwości, gdzie startował bez sukcesu w wyborach do Senatu w 2011 oraz do Sejmu w 2015. Brał również udział w wyborach samorządowych do sejmiku warmińsko-mazurskiego w 2010 i 2014 roku. W 2010 roku członkował w Olsztyńskim Społecznym Komitecie Poparcia Jarosława Kaczyńskiego podczas przedterminowych wyborów prezydenckich. Pięć lat później został założycielem i pierwszym przewodniczącym Akademickiego Klubu Obywatelskiego im. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego w Olsztynie.

W 2016 roku Chazbijewicz opublikował na Facebooku „Odę do Jarosława Kaczyńskiego”, która wyraża szacunek dla prezesa Prawa i Sprawiedliwości, a początek jej zawiera słowa:

Niby zwycięski Chrobry wzmacniasz państwo nasze, Ty, który od nowa polską godność wskrzeszasz, Jak orzeł ponad skałą wzlatujesz i zawsze, To Ty masz rację, Ty na pomoc spieszysz. (…)

W maju 2017 roku otrzymał nominację na ambasadora RP w Kazachstanie z jednoczesną akredytacją w Kirgistanie, a nominację odebrał z rąk Witolda Waszczykowskiego. Listy uwierzytelniające złożył na ręce prezydentów obu krajów w październiku tego samego roku. Jego kadencja w roli ambasadora zakończyła się 15 listopada 2023, a Chazbijewicz był odznaczony Brązowym Krzyżem Zasługi w 2014 roku.

Życie prywatne

W roku 1982 związał się z polonistką Anną Boczkowską, z którą ma syna Olgierda, urodzonego w 1983 roku. Olgierd obecnie pełni funkcję przewodniczącego Muzułmańskiej Gminy Wyznaniowej w Gdańsku.

Publikacje

Oto wybór publikacji Selima Chazbijewicza, które stanowią istotny wkład w badania nad Tatarami krymskimi oraz ich kulturą.

Prace naukowe obejmują:

• Awdet czyli powrót. Walka polityczna Tatarów krymskich o zachowanie tożsamości narodowej i niepodległość państwa po II wojnie światowej, Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego 2000, ISBN 83-7299-097-2,
• Tatarzy krymscy: walka o naród i wolną ojczyznę, Poznań-Września: Likon 2001, ISBN 83-916144-1-7,
• Baśnie, podania i legendy polskich Tatarów, Białystok: Muzułmański Związek Religijny w Rzeczypospolitej Polskiej. Najwyższe Kolegium 2012,
• Tatarzy pod Grunwaldem (współautor ze Sławomirem Moćkunem), Grunwald-Stębark: Muzeum Bitwy pod Grunwaldem 2012.

W zakresie poezji, autorzy również zwracają uwagę na:

• Wejście w baśń, Olsztyn 1978,
• Czarodziejski róg chłopca, Gdańsk 1980, ISBN 83-215-9149-3,
• Sen od jabłek ciężki, Łódź 1981, ISBN 83-218-0156-0,
• Krym i Wilno, Gdańsk 1990,
• Mistyka tatarskich kresów, Białystok 1990,
• Poezja Wschodu i Zachodu, Warszawa 1992,
• Rubai’jjat albo czterowiersze, Gdańsk 1997, ISBN 83-907513-2-1,
• Hymn do Sofii, Olsztyn 2005, ISBN 83-919014-1-6.

Każda z tych publikacji przyczynia się do zrozumienia bogatego dziedzictwa kulturowego Tatarów krymskich oraz ich historycznych zmagań.

---

Oceń: Selim Chazbijewicz

---