Janek Kos

Inne

Jan Kos, znany również jako Janek, jest fascynującą postacią literacką pochodzącą z dzieła Janusza Przymanowskiego pt. „Czterej pancerni i pies”. Dzieło to, które zdobyło serca wielu Polaków, zostało również zaadaptowane jako popularny serial telewizyjny, emitowany w latach 1966–1970.

Postać Janka odgrywa istotną rolę w przedstawieniu realiów II wojny światowej, ukazując przy tym przyjaźń i odwagę w trudnych okolicznościach.

Życiorys

Janek Kos jest postacią pełną odwagi i determinacji. To strzelec-radiotelegrafista, który po tragicznej śmierci swojego dowódcy Olgierda, przejął dowództwo nad czołgiem „Rudy”. Pochodzi z Gdańska i jest najmłodszym członkiem swojej załogi. Jego ojciec brał udział w heroicznej obronie Westerplatte, co jeszcze bardziej podkreśla jego rodzinne korzenie związane z historią Polski.

Po inwazji Polski przez III Rzeszę i ZSRR, w zagadkowy sposób Janek znalazł się na Syberii. Tam, zamiast poddać się rozpaczy, zajął się myślistwem oraz pracą przy wyrębie lasów. W tym trudnym okresie przypadkowo odkrył strzępy gazet, które informowały o formowaniu się na terenie ZSRR Ludowego Wojska Polskiego, co dało mu nową nadzieję.

Wysokie umiejętności strzeleckie Janka zostały udowodnione w wielu sytuacjach, w tym w jednej ze scen pierwszego odcinka serialu „Załoga”, gdzie pokazano jego talent do celnego strzelania. Jego największym pragnieniem w tym trudnym czasie jest odszukanie ojca, który zaginął w chaosie wojennym. Wątek miłości między Jankiem a Marusią także stanowi ważny element tej opowieści, dodając emocjonalnego bagażu do jego historii.

Na polu bitwy i w codziennych zmaganiach, Janka wspiera jego wierny pies Szarik, który staje się symbolem lojalności i przyjaźni w najciemniejszych chwilach. Po zakończeniu wojny Janek zdobył stopień podporucznika, co było zwieńczeniem jego heroicznych czynów.

W serialu Janka zagrał utalentowany aktor Janusz Gajos, którego interpretacja tej postaci z pewnością przyczyniła się do jej popularności wśród widzów.

Odznaczenia (chronologicznie)

Janek Kos, zasłużony bohater, otrzymał liczne odznaczenia za swoje heroiczne czyny na polu walki. Oto chronologia jego wyróżnień:

  • Krzyż Walecznych – przyznany za bohaterskie działania w konfrontacji z niemieckim najeźdźcą, dokumentowane w odcinku 5 „Rudy”, Miód i Krzyże,
  • Odznaka za Rany i Kontuzje – Janek, będąc w trakcie walk w Warszawie, został poważnie ranny po zderzeniu swojego czołgu, które miało miejsce w odcinku 6. Odznaka ta towarzyszy mu w odcinkach 6. oraz 7.,
  • Srebrny Medal „Zasłużonym na Polu Chwały” – otrzymał go za zniszczenie amunicji nieprzyjaciela w pierwszej linii frontu, co miało miejsce w odcinku 13 „Zakład o śmierć”. Medal ten przyznany został de facto za pełnienie roli dowódcy czołgu, gdyż podczas gdy jego załoga strzelała do wrogów na drugim brzegu Odry, Janek zdołał odwiedzić Marusię.

Stopnie wojskowe

Wojskowe stopnie, które przeszedł Janek Kos, są znaczącą częścią jego kariery wojskowej. Poniżej przedstawiona jest ich kolejność:

  • szeregowiec – po zaciągnięciu się do armii – odcinek 1,
  • starszy szeregowiec – w czasie szkolenia – odcinek 2,
  • kapral – w lipcu 1944 po wyruszeniu na front – odcinki 2–6,
  • plutonowy – w grudniu 1944 za walki w szeregach 1. BPanc – odcinki 6–9,
  • sierżant – w kwietniu 1945 za walki na pomorzu – odcinki 9–20,
  • podporucznik (z pominięciem stopnia starszego sierżanta i chorążego) – 2 maja 1945 – odcinki 20 i 21.

Pierwowzory historyczne

Wśród historycznych postaci, które miały wpływ na losy wojenne, znajdują się także mniej znani, ale niezwykle ważni żołnierze. Oto kilku z nich, którzy zasługują na szczególną uwagę:

  • Stanisław Rzeszutek – był szesnastoletnim strzelcem-radiotelegrafistą w czołgu 228. Wyróżniał się jako najmłodszy żołnierz w brygadzie i niestety poległ na warszawskiej Pradze,
  • Stanisław Zieliński – pełnił podobną rolę jak Janek, również jako strzelec-radiotelegrafista w czołgu 217. Po leczeniu ran, jakie odniósł w Bydgoszczy, objął dowództwo nad tym czołgiem w kwietniu 1945. Swoje działania wojenne zakończył nad Łabą, a swoje życie zakończył w stopniu pułkownika w 2014 roku,
  • Stanisław Magdyj – członek załogi czołgu historycznego nr 102, z uwagi na młody wiek, dodał sobie rok do metryki,
  • Michał Wieliczko – pełnił funkcję ładowniczego w czołgu 110, w dniach walk pod Studziankami, 9 sierpnia, wraz z dowódcą, kapitanem Tiufakowem, zdołał przebić się do rozbitego niemieckiego czołgu, skąd ostrzeliwali pozycje przeciwnika. Niestety, zaginął w trakcie walk na Wale Pomorskim.

Przypisy

  1. Śladami załogi czołgu „Rudy” (1) [online], sedina.pl [dostęp 24.11.2017 r.] (pol.).
  2. a b c d Kacper Śledziński, Tankiści. Prawdziwa historia Czterech pancernych.
  3. JanuszJ. Przymanowski JanuszJ., Czterej pancerni i pies, Poznań: Wyd. Vesper, 2007 r. ISBN 978-83-60159-45-3.
  4. W odcinku pierwszy, w rozmowie z Grigorijem, Janek mówi, że ma 17 lat. Saakaszwili cytuje Jefima Siemionowicza, który powiedział mu, że Kos ma lat 16. Akcja tej sceny dzieje się najprawdopodobniej na początku 1943.
  5. PolskieRadio.pl.

Oceń: Janek Kos

★★★★★
Średnia ocena:4.7 Liczba ocen:25