Jan "Jaś" Mela, urodzony 30 grudnia 1988 roku w Gdańsku, to nie tylko polski podróżnik, ale także wpływowy działacz społeczny. Jego osiągnięcia w świecie podróżniczym są naprawdę niezwykłe.
W wieku zaledwie 15 lat, stał się najmłodszym człowiekiem w historii, który zdobył jednocześnie oba bieguny w tym samym roku. Co więcej, był to również pierwszy przypadek, kiedy osobie z niepełnosprawnością udało się osiągnąć ten niezwykły cel.
Życiorys
W 1998 roku Jan Mela doświadczył ogromnej tragedii, kiedy to jego młodszy brat, Piotr, utonął w jeziorze. Ta sytuacja miała znaczący wpływ na jego życie. Następnie, 24 lipca 2002 roku, Mela doznał poważnych obrażeń, gdy w trakcie deszczu wszedł do niezabezpieczonej stacji transformatorowej na placu zabaw w Malborku, gdzie został porażony prądem. Po utracie przytomności, niezwłocznie przewieziono go do szpitala w Gdańsku, gdzie poddano go leczeniu przez trzy miesiące. Ostatecznie lekarze podjęli decyzję o amputacji lewego podudzia oraz prawego przedramienia.
Rodzice Jana Meli walczyli o zadośćuczynienie oraz pokrycie kosztów leczenia, które wyniosły 300 tys. zł, kierując swoje roszczenia przeciwko Koncernowi Energetycznemu Energa. Sąd, na podstawie opinii biegłych, stwierdził, że do wypadku doszło nie tylko wskutek wejścia Meli do budynku, lecz głównie w wyniku dotknięcia przewodów elektrycznych. Sąd uznał również, że 13-letni chłopiec powinien był mieć podstawową wiedzę na temat zasad bezpieczeństwa związanych z urządzeniami pod napięciem. Jan Mela został uznany winnym w 25%, a sąd przyznał mu odszkodowanie w wysokości ponad 230 tys. zł oraz miesięczną rentę. Odpowiedzialnością za zaniedbania w zakresie zabezpieczeń obarczono natomiast koncern Energa.
Jan Mela jest nie tylko osobą, która zdołała pokonać przeciwności losu, ale także aktywnym działaczem społecznym. Jest założycielem i prezesem fundacji „Poza Horyzonty”, której celem jest pomoc osobom z niepełnosprawnościami. Ponadto, był jednym z twórców programu podróżniczego Między biegunami, który emitowane jest na antenie Radia Kraków oraz zasiadał w Radzie Programowej internetowego Radia IN. W 2009 roku z powodzeniem ukończył nowojorski maraton.
W 2013 roku premierę miał film fabularny Mój biegun, oparty na jego życiorysie, co jeszcze bardziej przyczyniło się do szerokiego zainteresowania jego osobą. Jan Mela wziął również udział w drugiej edycji popularnego programu Dancing with the Stars: Taniec z gwiazdami. Razem z Magdaleną Soszyńską dotarł do ósmego odcinka, gdzie odpadli, zajmując piąte miejsce.
W 2016 roku odgrywał rolę ambasadora Światowych Dni Młodzieży, które odbyły się w Krakowie. Jan Mela jest ojcem syna z wcześniejszego związku oraz ma córkę Jadwigę (ur. 2020) i syna Kazimierza (ur. 2021) z obecną partnerką, Magdą. W 2023 roku został udekorowany Złotym Krzyżem Zasługi, co stanowi ukoronowanie jego działań oraz zaangażowania w pomoc innym.
Wyprawy
Jan Mela, znany z niezwykłej determinacji i ducha przygody, w swoim życiu zrealizował szereg imponujących wypraw, które zapisały się na kartach historii. Jego pierwsza znacząca wyprawa miała miejsce w 2004 roku.
W tej wyprawie zatytułowanej „Razem na Biegun”, Jan miał okazję współpracować z Markiem Kamińskim. Wspólnymi siłami i z pomocą Natalii Ostrowskiej, żony Wojciecha Ostrowskiego, oraz rodziców, zrealizował ambitny plan dotarcia do obu biegunów Ziemi w ciągu jednego roku. Do celu dotarli razem z Wojciechem Ostrowskim oraz Wojciechem Moskalem, zdobywając biegun północny.
Kolejną znaczącą przygodą była wyprawa na Kilimandżaro w 2008 roku. Szczyt ten, będący najwyższą górą Afryki, stanowi nie lada wyzwanie, które Mela podjął z pełnym zaangażowaniem.
W 2009 roku Jan wyruszył na wyprawę na Elbrus, najwyższy szczyt Kaukazu. Ważnym aspektem tej wyprawy był udział Łukasza Żelechowskiego, który od urodzenia jest niewidomy, oraz Piotra Pogon, od 20 lat zmagającego się z chorobą nowotworową, który przeszedł resekcję płuca. Ich wspólna determinacja była inspiracją dla wielu.
Rok później, w 2010 roku, Jan Mela wziął udział w wspinaczkowej wyprawie na El Capitan, liczącą ponad 1000 metrów ścianę skalną w Kalifornii. W tej wymagającej, wysokogórskiej przygodzie uczestniczył Andrzej Szczęsny, paraolimpijczyk i narciarz zjazdowy, który przeszedł amputację nogi, co pokazuje niezwykłą siłę ducha i niezłomność.
Historia Jana Meli jest przykładem tego, jak można pokonywać wszelkie ograniczenia i realizować swoje marzenia, niezależnie od przeciwności losu.
Nagrody
Jan Mela, znany z niezwykłych osiągnięć, otrzymał szereg prestiżowych nagród w ciągu swojej kariery. Niezależnie od swoich ograniczeń, jego determinacja i siła ducha przyniosły mu liczne wyróżnienia. Oto niektóre z nich:
- Człowiek bez barier (2004),
- Kolos w kategorii Wyczyn roku, za zdobycie w jednym roku, w wieku 15 lat, obu biegunów Ziemi (2004),
- Fenomen „Przekroju” (2005),
- Nagroda 5, 10 i dalej im. Marcina Kołodyńskiego (2005),
- Statuetka „Kryształków Zwierciadła” za działania na rzecz innych niepełnosprawnych w ramach fundacji „Poza Horyzonty” (2009).
Przyznane mu wyróżnienia nie tylko odzwierciedlają jego osobiste osiągnięcia, ale również inspirują innych do pokonywania trudności i dążenia do swoich marzeń.
Przypisy
- Jan Mela: w życiu ważne jest, by mieć dokąd wracać - Czwórka - polskieradio.pl [dostęp 23.04.2024 r.]
- Tak wyglądają dzieci i żona Jana Meli. „Marzyłem, żeby być ojcem i założyć rodzinę” [online], Viva.pl [dostęp 12.01.2022 r.]
- Ambasadorzy. krakow2016.com. [dostęp 23.06.2017 r.]
- Zdobyliśmy Kilimandżaro! [online], kilimandzaro.mimowszystko.org [dostęp 01.06.2012 r.]
- Mela z kolegami idą na Elbrus. tvn24.pl. [zarchiwizowane z 11.03.2018 r.], portal tvn24.pl z 25.07.2009 r.
- Jan Mela. Historia wypadku, śmierć brata, żona, dzieci – Życiorys [online] [dostęp 18.03.2023 r.]
- Polarnik Janek Mela zdobył nagrodę „Kryształki Zwierciadła” [online], stylownik.com [dostęp 10.03.2018 r.]
- Koterski, Zawadzka i Mela w drugiej edycji „Tańca z gwiazdami”.
- Mój biegun w bazie Filmweb.
- Mój biegun w bazie filmpolski.pl.
- Oficjalna strona internetowa fundacji „Poza Horyzonty” [online] [dostęp 31.01.2010 r.]
- Sąd: Janek Mela w 25 proc. winny tragedii [online], wiadomosci.gazeta.pl [dostęp 31.01.2010 r.]
- a b HelenaH. Sienkiewicz HelenaH., Jan Mela [online], Portal niepelnosprawni.pl [dostęp 31.01.2010 r.]
- GrzegorzG. Szaro GrzegorzG., Janek Mela pozwał Energę [online], trojmiasto.gazeta.pl [dostęp 31.01.2010 r.]
- MarekM. Kamiński MarekM., JanJ. Mela JanJ., Razem na biegun, WojciechW. Ostrowski, Gdańsk: Fundacja Marka Kamińskiego, 2005, ISBN 83-911009-0-1, OCLC 749691608.
Pozostali ludzie w kategorii "Inne":
Paweł Petkow | Gustav Radde | Krzysztof Rudziński | Hans-Lothar Fauth | Marek Kamiński (podróżnik) | Józef Tusk | Erwina Barzychowska | Krzysztof Pawłowski (podróżnik) | Marianna Selonke | Kinga Choszcz | Wojciech Dąbrowski (podróżnik) | Karl Friedrich von Conradi | Antoni Browarczyk | Janek KosOceń: Jan Mela