Głaz Borkowskiego

Warto podkreślić, że Głaz Borkowskiego jest uznawany za pomnik przyrody nieożywionej, zarejestrowany pod numerem 808. Wykonany został z naturalnie oszlifowanego drobnokrystalicznego granitu i jest częściowo zagłębiony w ziemi. Co się wyróżnia, to jego imponujące wymiary: ma 9,5 metra obwodu, 3,1 metra długości, 2,5 metra szerokości oraz 1 metr wysokości. Na jego powierzchni znajduje się również wyryty napis, będący świadectwem dawnej miłości. Treść napisu brzmi: „Tu pogrzebana miłość I. Federskiej i Borkowskiego”.

Jednak warto zaznaczyć, że niektórzy ludzie błędnie cytują tę inskrypcję jako „Tu leży pochowana miłość Borkowskiego.” W rzeczywistości napis jest w dużej mierze nieczytelny, co jest efektem długotrwałej erozji, a fragment jego treści został celowo usunięty.

Legenda głosi, że Tadeusz Borkowski zakochał się w Irenie Federskiej, jednak jego uczucia zostały odrzucone. W konsekwencji postanowił upamiętnić swoje uczucia poprzez wyrycie powyższego napisu. Kiedy jednak bracia Federskiej dowiedzieli się o inskrypcji, postanowili usunąć nazwisko Ireny, a literę "I" zmieniono na "O", co jest dostrzegalne do dziś. W tej nieco nieudokumentowanej wersji historia wydarzeń miała miejsce w okresie międzywojennym, a w trakcie II wojny światowej, dwoje bohaterów zginęło, prawdopodobnie w obozie Stutthof.

Interesujące informacje na ten temat przedstawiła dziennikarka Polskiego Radia, Magdalena Świerczyńska-Dolot oraz Michał Zaręba w reportażu pod tytułem „Fantazją pisane”. Podali oni, że Irena Federska (z imienia Weronika) i Jerzy Borkowski stanowili parę, jednakże ich związek zakończył się. Jerzy Borkowski, na wyraźne życzenie ukochanej, usunął część napisów, które wykuł na głazie. Irena wyszła za mąż, a jej synem został Tomasz. W Gdańsku jest miejsce jej spoczynku, na cmentarzu "Srebrzysko", gdzie zmarła 8 listopada 2005 roku. Ostatni znany adres zameldowania Jerzego Borkowskiego to Białystok, gdzie zmarł 3 września 1998 roku.

Warto zaznaczyć, że pomnik ten pozostał symbolem ich niespełnionej miłości, której przeszkodziła różnica statusów społecznych: on był synem rolnika, a ona - córką kolejarza. Relacje wyjaśniają, że historia ta jest zapisem powojennych perypetii Bliskich Krewnych Federskiej oraz sąsiadów Borkowskiego.

Dojazd do Głazu Borkowskiego można zrealizować, podążając ze stron Strzyży, Niedźwiednika oraz VII Dworu. Najszybsza trasa prowadzi od Strzyży, gdzie można przejść do końca ulicy Ludowej, a następnie przejść przez Wiadukt Weisera nad torami Pomorskiej Kolei Metropolitalnej, a następnie wspiąć się zboczem Kamiennej Góry, gdzie różnica wysokości jest znacząca, co może utrudnić spacer. Alternatywnie, łatwiej dotrzeć do głazu od strony Alei Brzozowej, skręcając w lewo po stromym podejściu na początku Alei i kierując się na prostą przez kilkaset metrów. Choć ta trasa wydaje się dłuższa, jest znacznie mniej wyczerpująca.

Tuż obok głazu, po jego prawej stronie, rozciąga się długi, stromy żleb, który kończy się w okolicy Ogródków Działkowych Niedźwiednik. Należy jednak zachować ostrożność i unikać schodzenia w dół w kierunku Niedźwiednika, ponieważ tym szlakiem schodzi się zbyt stromo. Natomiast wąwóz prowadzący do kościoła na Strzyży jest dawnym torem saneczkowym, które warto zobaczyć.