Waldemar Smaszcz

Nauka i edukacja

Waldemar Franciszek Smaszcz to postać niezwykle znacząca w polskiej kulturze literackiej. Urodził się 20 grudnia 1951 roku w Gdańsku, co niewątpliwie miało wpływ na jego późniejsze zainteresowania oraz działalność twórczą.

Jako historyk literatury, krytyk, eseista i tłumacz, Smaszcz wnosi wiele do zrozumienia polskiej literatury oraz jej kontekstów. Jego prace badawcze i eseistyczne przyczyniają się do głębszego poznania wielu ważnych dzieł i ich autorów.

Życiorys

Waldemar Smaszcz, znany polski poeta i krytyk literacki, podejmuje niezwykle interesującą karierę literacką, która rozpoczęła się w latach 70. XX wieku. Studiował filologię polską na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu w latach 1969-1974, zdobywając wiedzę pod okiem takich autorytetów jak prof. Konrad Górski oraz prof. Artur Hutnikiewicz. Debiutował w 1975 roku, publikując swoje teksty w piśmie „Kontrasty”. Przez lata swojego twórczego rozwoju współpracował z wieloma renomowanymi czasopismami, takimi jak „Inspiracje”, „Ład”, „Poezja”, „Literatura”, „Tygodnik Kulturalny”, „Kultura”, „Kierunki”, „Więź”, a także „Znad Wilii”.

Jako autor, Smaszcz stworzył kilkanaście książek oraz liczne wybory wierszy polskich poetów, w tym autorskie eseje, które wzbogacają jego twórczość o analizy i interpretacje. Jego badania obejmują poezję polską od czasów najdawniejszych, takich jak „Bogurodzica”, aż po współczesnych twórców. Publikacje Smaszcza często dotyczą wybitnych postaci polskiej prozy, w tym takich autorów jak ks. Jakub Wujek, Henryk Sienkiewicz, Bolesław Prus, Władysław Stanisław Reymont, Piotr Choynowski, Kazimierz Wierzyński, Zofia Kossak, a także Roman Brandstaetter.

Jego twórczość nie ogranicza się tylko do poezji – Smaszcz tłumaczył również utwory takich poetów jak Siergiej Jesienin, Walerij Briusow, Iosif Brodski, Stanisław Szewczenko oraz innych przedstawicieli współczesnej poezji ukraińskiej. W 2021 roku po raz pierwszy ukazały się opracowane przez niego antologie, w tym publikacje, które zyskały uznanie środowiska literackiego. Wraz ze Stanisławem Szewczenką wydał w lwowskim wydawnictwie „Kamieniar” cztery zbiory polskich poetów w wersji polsko-ukraińskiej, które wzbogacono literackim komentarzem. Do najbardziej znanych należą: „Dlatego, że są. Antologia współczesnej poezji polskiej”, „Wisława Szymborska”, „Pod jedną gwiazdką”, „Czesław Miłosz”, oraz prace poświęcone Karolowi Wojtyle, które poruszają tematykę człowieka, duszpasterza i poety.

W momencie obchodzenia jubileuszu siedemdziesięciolecia oraz 45-lecia pracy literackiej, jego wkład w polską kulturę literacką został doceniony poprzez wiele nagród. Jego wybór dzieł Wiersze ks. Jana Twardowskiego zdobył nagrodę Warszawskiej Premiery Literackiej w styczniu 1993 roku. Szczególne uznanie zyskały także Poezje zebrane Kazimierza Wierzyńskiego, które uhonorowano Nagrodą Złotej Sowy na Targach Dobrej Książki w Warszawie w 1994 roku. Kolejnym wyróżnieniem była antologia poezji eucharystycznej „Światło pszennego chleba”, która została nagrodzona na Targach Wydawców Katolickich w Warszawie w 1997 roku, a seria poetycka „Z listkiem” przyniosła mu główną nagrodę w 1998 roku. W tej serii znalazło się 20 przygotowanych przez Smaszcza tomów, w tym dzieła takich autorów jak Karol Wojtyła, Jan Twardowski, Kazimierz Wierzyński, Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, Jerzy Liebert, Ernest Bryll, Jan Lechoń, Krzysztof Kamil Baczyński, Stanisław Baliński, Zbigniew Jankowski, Tadeusz Gajcy oraz Julian Tuwim.

Odznaczenia i wyróżenienia

Waldemar Smaszcz zdobył uznanie w środowisku akademickim oraz literackim, co potwierdzają liczne nagrody, jakie otrzymał w trakcie swojej kariery. Jego osiągnięcia w badaniach naukowych zostały docenione dwukrotnie przez Uniwersytet Warszawski, który przyznał mu nagrodę rektora w latach 1981 oraz 1991. Smaszcz jest również wielokrotnym laureatem Warszawskiej Jesieni Poezji, gdzie zdobywał laury w konkursach na eseje.

Dwa razy uhonorowano go Nagrodą im. Włodzimierza Pietrzaka, co miało miejsce w 1984 roku, kiedy to odebrał Nagrodę Młodych oraz w 1997 roku, kiedy grono jurorskie przyznało mu Nagrodę Literacką.

W roku 1989 doceniono jego twórczość, gdy otrzymał Nagrodę Twórczą Wojewody Białostockiego. Nie zabrakło również wyróżnień w późniejszych latach, w tym w 1999 roku, kiedy otrzymał Nagrodę Literacką Prezydenta Miasta Białegostoku im. Wiesława Kazaneckiego. Rok 2000 przyniósł mu zarówno Nagrodę Twórczą Wojewody Podlaskiego, jak i Ogólnopolską Nagrodę Literacką im. Franciszka Karpińskiego. W 2005 roku Smaszcz zdobył Nagrodę im. Witolda Hulewicza.

W roku 2000 otrzymał Złoty Krzyż Zasługi, a także odznaczenie Najczcigodniejszego Krzyża Pro Ecclesia et Pontifice, które przyznał mu w tym samym roku papież Jan Paweł II. Ostatnim z ważnych wyróżnień było uhonorowanie go w 2021 roku Nagrodą Marszałka Województwa Podlaskiego, która stanowiła uznanie za „wybitne osiągnięcia literackie o istotnym znaczeniu dla kultury kraju i województwa podlaskiego.”

Twórczość

Waldemar Smaszcz jest autorem wielu ważnych publikacji literackich, które przyczyniły się do zgłębiania twórczości poetów, szczególnie związanych z duchowością oraz polską kulturą. W jego dorobku literackim znajdują się znaczące pozycje, w tym:

  • Eksploracja poezji Karola Wojtyły jako współautor w roku 1991,
  • Książka „Jan Twardowski. Kapłan-poeta”, również z 1991 roku,
  • „Miłość bez jutra” z 1994 roku,
  • Szczegółowe opracowanie „Tarnów – domowa ojczyzna Romana Brandstaettera” z 1997 roku (ISBN 83-904551-0-2),
  • „Adam i Ewa. Rzymska miłość Mickiewicza”, wydana w 1998 roku (ISBN 83-904551-2-9),
  • „Słowo poetyckie Karola Wojtyły” z 1998 roku,
  • „Obsypany twymi dary”. Rzecz o Franciszku Karpińskim, wydana w roku 2000,
  • Książka „Ludzie, których spotkałem. Rozmowy z ks. Janem Twardowskim” z 2001 roku, w wersji II poszerzonej z 2002 roku,
  • „Ks. Jan Twardowski. Poeta nadziei” z 2003 roku (ISBN 83-8923100-X),
  • „Fotografie prawdziwe, bo już niepodobne”. Ksiądz Jan Twardowski w dziewięćdziesiąte urodziny, wydana w 2005 roku (ISBN 83-700949-2-9).

Wszystkie te pozycje pokazują nie tylko jego umiejętności literackie, ale także głębokie zrozumienie dla sztuki poetyckiej oraz problematyki duchowej, co czyni jego twórczość niezwykle cenną dla polskiego piśmiennictwa.

Opracowania edytorskie

W obszarze edytorstwa, Waldemar Smaszcz ma na swoim koncie liczne znaczące opracowania, które obejmują poezję i utwory wybitnych polskich poetów. Poniżej zamieszczono wykaz niektórych z nich:

  • Cyprian Norwid, Wiersze wybrane,
  • Jan Lechoń, Poezje,
  • Władysław Broniewski, Wiersze,
  • Władysław Broniewski, Kochałbym cię…,
  • Wiesław Kazanecki, Wiersze ostatnie,
  • Wiesław Kazanecki, Wiersze,
  • Jan Twardowski, Na osiołku,
  • Jan Twardowski, Wiersze o nadziei, miłości i wierze,
  • Jan Twardowski, Dom pod Dobrą Nowiną,
  • Jan Twardowski, Rozmowa z Matką Bożą,
  • Jan Twardowski, Wiersze największej nadziei,
  • Kasper Miaskowski, Na Kalwaryją Mikołaja Zebrzydowskiego.

Tłumaczenia

W zbiorze prac można znaleźć interesujące tłumaczenia, które mają na celu przybliżenie polskiemu czytelnikowi nie tylko twórczości współczesnych poetów, ale również ich kulturę i kontekst historyczny.

  • Sergeusz Jesienin, Anna Sniegina, Czarnobylski autograf. Antologia współczesnej poezji ukraińskiej (współautor: Stanisław Srokowski),
  • Stanisław Szewczenko, Letni deszcz.

Przypisy

  1. TadeuszT. Golecki TadeuszT., "Jest taka wdzięczność kiedy chcesz dziękować", ze stwierdzeniem "piórem Smaszcza się namaszcza", „Drogi Miłosierdzia”, nr 6(142), Archidiecezja Białostocka, 30.06.2022 r., s. 32.
  2. Waldemar Smaszcz z Nagrodą Marszałka Województwa Podlaskiego [online], Książnica Podlaska, 21.12.2021 r.
  3. WalentynaW. Szwed WalentynaW., „Piórem Smaszcza się namaszcza” – jubileusz siedemdziesięciolecia białostockiego krytyka, „epea”, nr 2/2021 (7), s. 93-95.
  4. M.P. z 2001 r. nr 4, poz. 75.

Oceń: Waldemar Smaszcz

★★★★★
Średnia ocena:4.49 Liczba ocen:24