Luise Adelgunde Victorie Gottsched

---

Życiorys

Luise Adelgunde Victorie Gottsched była wyjątkową postacią, której życie wypełnione było literacką pasją i intelektualnym zaangażowaniem. Urodziła się w Gdańsku jako córka Johanna Georga Kulmusa, doktora medycyny oraz Kathariny Dorothei ze Schwenków. Jej rodzice, żyjąc w postępowym środowisku, zadbali o to, aby ich córka miała dostęp do bogatej literatury i poezji. Już w wieku 14 lat zaczęła pisać własne wiersze, a jej talent zwrócił uwagę Johanna Christopha Gottscheda, który poznał ją w 1729 roku. Od tego momentu stał się jej korespondencyjnym nauczycielem i osobą, z którą nawiązała głęboką więź.

W miarę rozwoju ich relacji, Gottsched ubiegał się o jej rękę, jednak napotykał na sprzeciw matki Luise. Ostatecznie para pobrała się w 1735 roku w Gdańsku, nie doczekując się jednak potomstwa. Po ślubie Luise osiedliła się w Lipsku, gdzie stała się bliską współpracowniczką swojego męża.

Luise, wykorzystując przychylność męża, rozpoczęła naukę łaciny i brała udział w jego wykładach dotyczących retoryki oraz sztuki poetyckiej. W krótkim czasie zaangażowała się w intensywną działalność literacką, tworząc ody, wiersze okolicznościowe oraz artykuły do czasopism wydawanych przez Gottscheda. Dla redakcji „Deutsche Schaubühne” przetłumaczyła 11 dramatów oraz stworzyła pięć własnych sztuk teatralnych, w tym „Die ungleiche Heyrath” (1743) oraz „Die Hausfranzösin, oder die Mammsell” (1744). Jej twórczość obejmowała także tłumaczenia artykułów z języka angielskiego i francuskiego.

Współpracując z mężem przy reformie teatralnej, Luise pisała komedie oraz opracowywała przekłady sztuk. Zajmowała się także korespondencją oraz kopiowaniem tekstów dramatów jej męża. Większość jej prac publikowano pod nazwiskiem Gottscheda, co było standardem w owych czasach. W literackim świecie zasłynęła pod pseudonimem Gottschedin oraz jako „niemiecki Wolter”.

Jej prace poruszały szereg istotnych tematów społecznych i filozoficznych. Luise była ceniona za swoją ironię, dowcip oraz za zdolność krytykowania ówczesnej bigoterii i seksizmu, zwracając uwagę na podwójne standardy w traktowaniu kobiet i mężczyzn w niemieckim społeczeństwie.

Jednak to, co czyni ją szczególną, to fakt, że była pierwszą kobietą w Niemczech, która odważyła się pisać zarówno komedie, jak i tragedie. Jej najbardziej znana sztuka, oświeceniowa satyra „Die Pietisterey im Fischbein-Rocke”, odzwierciedlała jej ostrą krytykę społeczną. Dodatkowo, jej listy do bliskiej przyjaciółki Dorothei von Runckel stanowią przykład pierwszej opublikowanej korespondencji dwóch kobiet w niemieckiej literaturze, co podkreśla dynamikę i znaczenie jej twórczości w historii literackiej.

---

Oceń: Luise Adelgunde Victorie Gottsched

---