Teatr Wybrzeże

---

Historia

Historia Teatru Wybrzeże zaczyna się od powstania pierwotnego gmachu miejskiego w Gdańsku, który został zrealizowany w latach 1799–1801 dzięki projektowi Carla Samuela Helda. Znaczące zmiany nastąpiły w latach 1933–1935, kiedy to m.in. przeprowadzono przebudowę obiektu. Nieszczęśliwie, gmach zniszczono pod koniec II wojny światowej, co zakończyło jego pierwotną misję.

Teatr Wybrzeże, czyli instytucja, która kontynuuje tradycję teatralną miasta, został założony w 1946 roku. Początkowo występował pod nazwą „Miejski Teatr Wybrzeże”, mając siedzibę w Gdyni oraz sceny w Gdańsku i Sopocie. W roku 1960 teatr przeniósł się do dwóch scen, które znajdowały się w Gdańsku i Sopocie. W 1967 roku, po zakończeniu budowy nowego gmachu, Teatr Wybrzeże zyskał nową siedzibę w gdańskim Głównym Mieście, na Targu Węglowym, gdzie zrealizowano obiekt na miejscu zniszczonego Teatru Miejskiego. Projekt nowoczesnego budynku opracował zespół architektów, w którego skład weszli m.in. Lech Kadłubowski oraz Jakub Wujek i Daniel Olędzki. W latach 2002 oraz 2020-2023 przeprowadzono gruntowne modernizacje istniejącej siedziby teatru.

Na początku swojego istnienia Teatr Wybrzeże kojarzony był z tzw. „grupą krakowską” Iwo Galla, jednak z czasem do teatrów przywędrował socjalistyczny realizm, który był przejawem naturalizmu w epoce stalinowskiej. Po październikowej odwilży instytucja otworzyła się na nowe formy artystyczne. Teatr lat 60. i 70. wyróżniał się innowacyjnością oraz indywidualnym podejściem do sztuki, podejmując tematykę zaangażowania politycznego, moralnych dylematów oraz specyfiki polskiej rzeczywistości.

1 stycznia 2006 roku Teatr Wybrzeże zyskał status narodowy, co wiązało się ze zmianą nazwy na Państwowy Teatr Wybrzeże w Gdańsku. Niestety, status ten stracono 1 stycznia 2013 roku w wyniku nowelizacji ustawy o kulturze z sierpnia 2011 roku, a teatr powrócił do poprzedniej nazwy.

W dniu 18 października 2018 roku, po czterech latach renowacji, otwarto nową scenę teatru, mogącą pomieścić 150 widzów. Gmach ten, zbudowany w 1636 roku, tworzył część dawnych miejskich fortyfikacji, a jego nazwa odnosiła się do usytuowanych w nim kamiennych „pigułek”, z których produkowano kule armatnie oraz granaty. Do końca XVIII wieku mieściła się tam również prochownia; obiekt został zniszczony w 1945 roku, a po odbudowie przez wiele lat pełnił rolę magazynów teatralnych.

Dyrektorzy

W historii Teatru Wybrzeże występuje wielu znaczących dyrektorów, którzy przyczynili się do jego rozwoju i artystycznego kształtu. Oto lista dyrektorów, którzy pełnili tę funkcję w latach ubiegłych:

• Iwo Gall (1946–1949),
• Stanisław Kwaskowski (1949–1950),
• Tadeusz Rybowski (1950–1955),
• Antoni Biliczak (1955–1979),
• Andrzej Kudlik (1980–1987),
• Stanisław Michalski (1988–2000),
• Ewa Bonk-Woźniakiewicz (1993–2000),
• Krzysztof Nazar (1995–2000),
• Maciej Nowak (2000–2006),
• Adam Orzechowski (od 2006).

Kierownicy artystyczni

• Lidia Zamkow (1953–1954),
• Zygmunt Hübner (1956–1960),
• Jerzy Goliński (1960–1967),
• Tadeusz Minc (1967–1969),
• Marek Okopiński i Stanisław Hebanowski (1969–1980).

Osoby współpracujące z teatrem

W kontekście teatru, szczególnie ważnym zagadnieniem są jego współpracownicy oraz artyści, którzy tworzą jego niepowtarzalny klimat. Artyści Teatru Wybrzeże w Gdańsku odgrywają kluczową rolę, przyczyniając się do bogatej historii i wyjątkowych wydarzeń artystycznych związanych z tym miejscem.

Znaczące przedstawienia

Teatr Wybrzeże ma bogatą historię, sięgającą wielu znaczących propozycji teatralnych, które kształtowały jego tożsamość w ciągu lat. Poniżej przedstawiamy niektóre z nich:

• Homer i Orchidea (Gajcego) – 1946,
• Balladyna (Słowackiego) – 1947,
• Jak wam się podoba (Szekspira) – 1947,
• Maria Stuart (Słowackiego) – 1949,
• Wiśniowy sad (Czechowa) – 1949,
• Barbarzyńcy (Gorkiego) – 1953,
• Tragedia optymistyczna (Wsiewołoda Wiszniewskiego) – 1955,
• Pan Puntilla i jego sługa Matt (Brechta) – data nieznana,
• Zbrodnia i kara (Dostojewskiego) – 1958,
• Kapelusz pełen deszczu (Michaela Vinzenza Gazzy) – 1959,
• Smak miodu (Shelagh Delaney) – 1959,
• Zabawa jak nigdy (Saroyana) – 1960,
• Nosorożec (Ionesco) – 1960,
• Indyk (Mrożka) – 1961,
• Frank V. (Dürrenmatta) – 1962,
• Jan Maciej Karol Wścieklica (Witkacego) – 1966,
• Tragedia o bogaczu i łazarzu (Anonima Gdańskiego) – 1968,
• Ulisses (Słomczyńskiego) – 1970,
• Czekając na Godota (Becketta) – 1970,
• Termopile Polskie (Micińskiego) – 1970,
• Cmentarzysko samochodów (Arrabala) – 1972,
• Iwona księżniczka Burgunda (Gombrowicza) – 1977,
• Dziady (Mickiewicza) – 1980,
• Sprawa Dantona (Przybyszewskiej) – 1980,
• Ślub (Gombrowicza) – 1982,
• Vatzlav (Sławomira Mrożka) – 1982,
• Operetka (Gombrowicza) – 1984,
• Kordian (Słowackiego) – 1984,
• Pułapka (Różewicza) – 1984,
• Wiśniowy sad (Czechowa) – 1985,
• Historia (Gombrowicza) – 1990,
• Arkadia (Toma Stopparda) – 1994,
• Trzy siostry (Czechowa) – 1995,
• Beczka prochu (Dejana Dukovskiego) – 2002,
• Don Carlos (Schillera) – 2003,
• Noże w kurach (Davida Harrowera) – 2003,
• Sprawa miasta Ellmitt (Ingmara Villqista) – 2003,
• Grupa Laokoona – 2007,
• Blaszany Bębenek – 2008,
• Wesołe Kumoszki z Windsoru – 2015,
• Śmierć komiwojażera – 2019.

Współudział

– Festiwal Szekspirowski to coroczne wydarzenie letnie, które przyciąga miłośników teatru i kultury. Jego organizatorem jest Gdański Teatr Szekspirowski, który oferuje bogaty program artystyczny, wzbogacony o różnorodne spektakle oraz wydarzenia towarzyszące.

---

Oceń: Teatr Wybrzeże

---