Parafia Matki Boskiej Nieustającej Pomocy w Gdańsku

Zbory

Parafia Matki Boskiej Nieustającej Pomocy, która znajduje się w Gdańsku, jest ważną jednostką rzymskokatolicką w tej okolicy. Księża i wierni tej parafii angażują się w życie lokalnej społeczności. Położona jest w gdańskiej dzielnicy Brętowo, przy ulicy Słowackiego, co sprawia, że jest łatwo dostępna dla mieszkańców okolicy.

Parafia ta wchodzi w skład dekanatu Gdańsk Oliwa, który z kolei przynależy do archidiecezji gdańskiej. Oznacza to, że jej działalność jest zintegrowana z większą strukturą kościelną w regionie. Mieszkańcy Brętowa mogą korzystać z licznych wspólnot i działalności, które kościół oferuje, co sprzyja rozwijaniu życia duchowego oraz społecznych relacji w tej części Gdańska.

Historia

Początki

Historia parafii w Gdańsku Wrzeszczu rozpoczęła się w roku 1901, kiedy to utworzono nową jednostkę, w której to Brętowo zostało do niej przydzielone. Społeczność mieszkająca w tej okolicy składała się głównie z kaszubskich rolników, którzy intensywnie uprawiali swoje pola.

W 1904 roku parafia Najświętszego Serca Jezusowego nabyła działkę w Brętowie, którą przeznaczono na cmentarz parafialny, znany później jako Cmentarz Brętowski. Początek jego funkcjonowania odnotowano w 1906 roku. W 1910 roku udało się uzyskać od rządu pruskiego zezwolenie na budowę kaplicy pogrzebowej na tym cmentarzu.

W 1914 mieszkańcy Brętowa oraz górnej Strzyży wystąpili z prośbą do biskupa chełmińskiego o możliwość odprawiania codziennej mszy świętej w nowo powstałej kaplicy. Wynikało to z dużej odległości do parafii w Wrzeszczu oraz Oliwie, co powodowało trudności w regularnym uczestnictwie w Eucharystii. Biskup podjął decyzję, objawiając wsparcie dla tej prośby w 1920 roku, kiedy to kaplicę oficjalnie adoptowano do celów duszpasterskich.

Pierwszym duszpasterzem nowo powstałej wspólnoty parafialnej został ksiądz Jan Kamulski, który objął to stanowisko 1 maja 1921 roku, jednak same nabożeństwa zaczęto odprawiać już w kwietniu tego samego roku. Z kolei proboszcz parafii Najświętszego Serca Jezusa, ks. Walter Wienke, przekazał kaplicę gminie katolickiej w Brętowie.

Od lat dwudziestych XX wieku kaplica cmentarna zaczęła funkcjonować jako świątynia katolicka. W dniu 22 listopada 1922 roku, dekretem administratora apostolskiego, księdza Biskupa Edwarda O’Rourke, powołano w Brętowie kurację, która podlegała parafii oliwskiej. Jej pierwszym kuratorem został ksiądz Jan Kamulski, który miał swą rezydencję w Oliwie, gdzie pełnił tę funkcję do 1927 roku.

Następnie, przed powołaniem samodzielnej parafii w Brętowie w 1929 roku, kaplica poddana była wielokrotnym przebudowom. W rezultacie, w 1929 roku kuracja brętowska liczyła już 2600 katolików, co stanowiło solidne podstawy do utworzenia niezależnej jednostki duszpasterskiej.

Dzięki uzyskanej zgodzie senatu gdańskiego, dnia 20 lutego 1929 roku, ksiądz biskup Edward O’Rourke ustanowił nową parafię, włączając ją do dekanatu Gdańsk II. Erekcja parafii miała miejsce 1 kwietnia 1929 roku. Parafia zyskała wezwanie Matki Bożej Nieustającej Pomocy, co związane było z umiłowaniem tego wizerunku przez księdza Kamulskiego, który od rodziny otrzymał ikonę MBNP podczas swojej prymicji.

Kościół parafialny

Stary kościół

Katolicki kościół parafialny pod wezwaniem Matki Bożej Nieustającej Pomocy, znany z bogatej historii, został wzniesiony w latach 1912-1935. Rozpoczęcie budowy kaplicy cmentarnej miało miejsce w latach 1912-1913, a po jej rozbudowie stała się częścią zachodniego skrzydła całej świątyni. Uroczyste poświęcenie kościoła miało miejsce 29 października 1929 roku. Świątynia w Brętowie stanowiła doskonały przykład podmiejskiej architektury sakralnej, będącej owocem stylów historycznych.

Dzięki sporej kubaturze wynoszącej 2284 m³, zbudowano parterowy obiekt z drewnianym, dwuspadowym dachem krytym charakterystyczną dachówką holenderską. Długość kościoła wynosiła 34,50 m, a jego szerokość 16,90 m. Kiedy zakończono rozbudowę, wnętrze wzbogacono o dedykowane ołtarze, główny poświęcony Matce Bożej Nieustającej Pomocy oraz boczne, które trafiły do św. Józefa, św. Antoniego i Serca Pana Jezusa.

Podczas II wojny światowej obiekt ucierpiał, szczególnie dach i ściany. Pierwszy powojenny remont przeprowadził ks. W. Sześciuk z pomocą parafian. W 1948 roku w głównym ołtarzu znajdowała się drewniana rzeźba Matki Bożej, otoczona dwoma aniołami, przez parafian nazywana „figurą Matki Bożej Nieustającej Pomocy”. Ta rzeźba, powstała w Bydgoszczy w 1932 roku, była nieodłącznym elementem świątyni.

W centrum ołtarza umieszczono również dębowe tabernakulum. W prawym bocznym ołtarzu umieszczono ikonę Matki Bożej Nieustającej Pomocy, znaną z czasów ks. J. Kamulskiego. W 1960 roku, po nawiedzeniu parafii przez kopię Obrazu Matki Bożej Częstochowskiej, ks. proboszcz nabył nowy wizerunek Pani Jasnogórskiej, namalowany przez Ludmiłę Grentowską z Oliwy.

W 1971 roku obraz ten został wzbogacony o koronę sukienki. Wielka uroczystość ku czci św. Antoniego z Padwy odbyła się 18 czerwca 1961 roku, co zaowocowało umiejscowieniem obrazu świętego po lewej stronie pod chórem. Obraz o wymiarach 2 m × 1 m przedstawia świętego trzymającego Boże Dzieciątko, a jego piękna oprawa została fundowana i wykonana przez Józefa Piastowskiego. W 1988 roku, w wyniku prac przy nowym kościele, stary obiekt został rozebrany.

Odzyskaną dachówkę przekazano budującemu się kościołowi w Straszynie, natomiast cegłę użyto do budowy ściany prezbiterium w nowej świątyni.

Budowa nowej świątyni

Wzrost liczby mieszkańców parafii Brętowo spowodował konieczność budowy nowego kościoła, gdyż stara świątynia mogła pomieścić jedynie siedemset osób, gdzie nowe warunki zakładały około 3 tysięcy miejsc. Decyzja o budowie nowego kościoła była niezbędna, a jego projektu podjął się inż. architekt Józef Jakubowski. Prace miały być realizowane przez społecznie pracujących parafian, nadzorowanych przez doświadczonego kierownika robót budowlanych.

26 września 1978 roku ks. proboszcz K. Krucz uzyskał zatwierdzenie planów i zgodę na budowę zarówno świątyni, jak i plebanii. Prace rozpoczęły się od wykopania fundamentów 27 lipca 1980 roku, a w wrześniu 1981 roku rozpoczęto wznoszenie dolnego kościoła. Kamień węgielny przywieziono w sierpniu 1981 roku z Jasnej Góry, a jego uroczyste wmurowanie miało miejsce 11 lipca 1983 roku, w obecności ordynariusza diecezji gdańskiej ks. biskupa dr Lecha Kaczmarka.

W marcu 1984 roku rozpoczęto budowę górnego kościoła, natomiast 25 grudnia 1984 roku, podczas pasterki, ks. biskup dr Tadeusz Gocłowski poświęcił dolną świątynię. Do września 1987 roku wykonano pokrycie dachu blachą oraz oszklenie górnego poziomu świątyni.

Nowa świątynia, wspaniale wkomponowana w otaczający krajobraz, składa się z górnego i dolnego kościoła oraz pomieszczeń zaplecza i dzwonnicy, która ma wysokość 73 metrów. Istotnym elementem jest otwarcie wnętrza kościoła na sąsiednią ścianę lasu, co udało się osiągnąć dzięki przeszklonym powierzchniom ścian od północy i wschodu.

Dolny kościół przedstawia wachlarzową halę, w której strop kasetonowy osadzony jest na dziesięciu filarach oraz przyporach. Wyposażona w ołtarz główny przedstawiający ikonę Matki Bożej Nieustającej Pomocy, dolna świątynia została konsekrowana w grudniu 1984 roku. Ołtarz to dębowy mebel zdobiony koroną oraz tabernakulum z pozłacanymi greckimi literami alfa i omega, pomiędzy którymi umieszczony jest krzyż.

Ikona Matki Bożej Nieustającej Pomocy, ufundowana przez rodzinę Zalewskich, została poświęcona 27 czerwca 1985 roku. Na początku 1984 roku ks. Polaniak — saletyn z diecezji krakowskiej wykonał ołtarz, który przedstawia płaskorzeźbę Chrystusa błogosławiącego chleb. Obok znajdują się konfesjonały oraz stacje drogi krzyżowej przeniesione ze starego kościoła.

W zachodnich drzwiach umieszczono prochy Antoniego Rompczyka, krzewiciela polskości, co oznaczone jest marmurową tablicą. W tym miejscu pochowane zostały wszystkie szczątki ludzkie wydobyte podczas wykopywania fundamentów nowego kościoła. Kościół górny pozostaje w stanie surowym, a tragiczne wydarzenia w dziejach parafii były skutkiem pożaru stropu, który wstrzymał dalszą budowę.

Pożar kościoła

2 września 1999 roku wybuchł pożar, który zniszczył poszycie dachu. Wierni, strażacy oraz żołnierze z trudem wynosili z kościoła wszystko, co mogło zostać zniszczone. Po 23 godzinach ogień został ugaszony, jednak dach świątyni całkowicie spłonął, podczas gdy wnętrze udało się uratować.

Obecnie

Dzięki hojności i ciężkiej pracy parafian świątynia została odbudowana po tragicznym pożarze. Architektoniczny kształt kościoła uległ zmianie; powstały nowe mury przykryte dachem, zbudowane schody prowadzące do górnego kościoła oraz przeprowadzona została przebudowa wieży. W ten sposób kontynuowana jest tradycja i historia parafii Matki Boskiej Nieustającej Pomocy w Gdańsku.

Proboszczowie

Historia proboszczów w parafii Matki Boskiej Nieustającej Pomocy w Gdańsku sięga głęboko w przeszłość, a każdy z nich przyczynił się do rozwoju wspólnoty lokalnej.

  • 1922–1927: ks. Jan Kamulski,
  • 1927–1932: ks. Maximilian Piechowski,
  • 1932–1936: ks. Johann Wranna,
  • 1936–1942: ks. Stefan Sikorski,
  • 1942–1943: ks. Peter Thiessen,
  • 1943: ks. Otto Gronau,
  • 1943–1944: ks. Hugo Kurkowski,
  • 1944–1945: ks. Paul Eiberle,
  • 1945: ks. Jan Grodde,
  • 1945: ks. Leopold Lipowski,
  • 1945–1946: ks. Zabrocki,
  • 1946–1948: ks. Walerian Sześciuk,
  • 1948–1949: ks. Jan Cymanowski,
  • 1949–1952: ks. Aleksander Kot,
  • 1952: ks. Leon Śliwiński CR,
  • 1952–1958: ks. Stefan Sikorski,
  • 1958–1960: ks. Franciszek Napieracz,
  • 1960–1989: ks. kan. Kazimierz Krucz,
  • 1989–2022: ks. Tadeusz Chajewski,
  • od 1 VII 2022: ks. kan. mgr Krzysztof Ławrukajtis,
  • archidiecezjalny Koordynator ds. Nowej Ewangelizacji od 30 XI 2013.

Powołania z terenu parafii

W obrębie parafii Matki Boskiej Nieustającej Pomocy w Gdańsku, można zauważyć kilka istotnych powołań. Wśród nich warto wymienić bp Zbigniewa Zielińskiego, który pełnił różnorodne funkcje w strukturach duchownych.

Oto krótki przegląd jego kariery:

  • biskup diecezjalny koszalińsko-kołobrzeski od 2023,
  • biskup koadiutor koszalińsko-kołobrzeski w latach 2022–2023,
  • biskup pomocniczy gdański w latach 2015–2022.

Dodatkowo, warto wspomnieć o o. Wiesławie Wiśniewskim TDŚ, który pełni rolę moderatora Zakonu Ducha Świętego.

Oceń: Parafia Matki Boskiej Nieustającej Pomocy w Gdańsku

★★★★★
Średnia ocena:4.96 Liczba ocen:12