Nikodem Skotarczak

---

Życiorys

Nikodem Skotarczak urodził się i spędził swoje młodzieńcze lata w Gdańsku. W tym nadmorskim mieście znalazł również pierwsze zatrudnienie jako ochroniarz w nocnym klubie „Lucynka”. Choć z wykształcenia był ogrodnikiem, jego prawdziwa kariera rozpoczęła się w świecie przestępczym, gdzie w młodym wieku pracował jako ochroniarz u niezwykle wpływowego pasera z Trójmiasta, znanego jako „Mecenas”. Michał Antoniszyn, bo tak brzmi prawdziwe nazwisko Mecenasa, dostrzegł w Nikosiu potencjał oraz zdolności, zatem nawiązał z nim współpracę, która trwała przez wiele lat.

Nikoś wkrótce przeniósł się do Budapesztu, gdzie wraz z kolegami zajmowali się handlem walutą oraz różnymi towarami, które następnie importowali do Polski. W połowie lat 70. zaczął działać jako cinkciarz, a także utworzył swoją pierwszą zorganizowaną grupę przestępczą, która trudniła się przemytem kradzionych samochodów z Niemiec i Austrii do Polski. Z chwilą, gdy władze próbowały mu udowodnić paserstwo, oficjalnie przypisano mu zaledwie dwadzieścia kilka kradzionych aut.

Na początku lat 80. zaangażował się jako sponsor Lechii Gdańsk. Po sukcesach drużyny, zwłaszcza po zdobyciu Pucharu Polski w sezonie 1982/1983, otrzymał tytuł „Zasłużonego dla Gdańska” z rąk prezydenta miasta Kazimierza Rynkowskiego. W połowie lat 80. Skotarczak wyjechał do Niemiec Zachodnich, jednakże tam wciąż kierował swoją nielegalną działalnością przestępczą, a jego życie dopełniał związek z trzecią żoną oraz współpraca w firmach, takich jak „Skotex” oraz sklep z elektroniką w Hamburgu.

W listopadzie 1986 roku Nikodem został aresztowany w Berlinie, gdzie za kierowanie kradzionym Audi Coupé skazano go na 1 rok i 9 miesięcy wolności. W niecałe trzy miesiące po rozpoczęciu kary, podczas wizyty w zakładzie karnym, udało mu się uciec, zamieniając się ubraniami z bratem.

Na początku lat 90. nielegalnie wrócił do Polski przez Austrię. W drugiej połowie 1991 roku, w Krakowie, poznał swoją czwartą żonę – Edytę Mardyła. W tym okresie miał już ugruntowaną pozycję w przemyśle motoryzacyjnym, a samochody „sprowadzane” przez niego znajdowały chętnych nie tylko wśród zwykłych obywateli, ale również wśród elit społecznych, w tym członków PZPR, milicjantów, a także przedstawicieli kościoła. Nikodem miał liczne krajowe i międzynarodowe kontakty, co sprzyjało jego działalności. Pomimo oskarżeń o kierowanie zorganizowaną grupą przestępczą, operacja kryptonim „GRUDA”, której celem było rozpracowanie Nikosia, zakończyła się umorzeniem sprawy na wniosek późniejszego szefa gdańskiego CBŚ, majora Edmunda Muchy.

W tym czasie, pomimo poszukiwania go listem gończym przez niemiecką policję za ucieczkę z więzienia, Skotarczak normalnie żył, a także podejmował relacje biznesowe z osobami z liście 100 najbogatszych Polaków, utrzymując kontakty towarzyskie m.in. z artystami i sportowcami. W 1992 roku udało mu się wymknąć z policyjnej obławy w Krakowie, a następnie w lipcu ucieka z konwoju policyjnego w Warszawie. Po kilku miesiącach życia w ukryciu, zostaje zatrzymany w lutym 1993 roku na Żoliborzu pod zarzutem posługiwania się fałszywym paszportem.

Skotarczak w 1993 roku został skazany na dwa lata pozbawienia wolności, jednak opuścił zakład karny w lutym 1994 roku, oficjalnie za dobre sprawowanie, a w rzeczywistości dzięki łapówkom dla funkcjonariuszy. Po wyjściu z więzienia kontynuował rozwijanie swoich legalnych interesów, ale równocześnie był znany ze zwracania kradzionych pojazdów należących do znanych osób bez pobierania za to opłat. W październiku 1996 roku w Gdańsku rozpoczęła się sprawa sądowa dotycząca Nikodema, w kontekście działalności przestępczej związanej z kradzieżą samochodów.

Nikodem zawarł związek małżeński ze swoją czwartą żoną Edytą w 1994 roku w pałacu ślubów w Gdańsku, gdzie świadkami byli znani biznesmeni i przyjaciele. Miał pięcioro dzieci, w tym syna Piotra, córkę Natalię oraz dzieci z Edytą. W 1997 roku wystąpił w filmie Sztos, debiutanckim dziele Olafa Lubaszenki, zagrał w nim epizodyczną rolę. Żona Nikosia, w rozmowie po 24 latach od zabójstwa, wymieniła, że istnieją osoby, które próbowały kreować nieprawdziwy obraz jej męża, podczas gdy rzeczywistość przedstawia się bardziej złożenie.

Strzelanina w agencji towarzyskiej w Gdyni

W tragicznym wydarzeniu, które miało miejsce 24 kwietnia 1998 roku, zginął Nikodem Skotarczak. Około południa, do znanej agencji towarzyskiej „Las Vegas”, zlokalizowanej przy ul. Chwarznieńskiej 170a w Gdyni, weszło dwóch zamaskowanych mężczyzn. W wyniku tego ataku, jeden z napastników oddał strzały z bliskiej odległości, co doprowadziło do śmierci Nikodema. Jego bliski przyjaciel oraz wspólnik, Wojciech K., znany również jako „Kura”, został ranny w wyniku rykoszetu.

W tym szczególnym dniu, Nikodem i Wojciech, wspólnie z żonami, celebrowali imieniny “Kury” w klubie Las Vegas. W tym samym czasie w lokalu przebywali również ich małżonkowie. Niestety, dochodzenie przeprowadzone przez prokuratorów z Prokuratury Okręgowej w Gdańsku, w tym Janusza Kaczmarka i Konrada Kornatowskiego, nie przyniosło żadnych rezultatów. Mimo intensywnych poszukiwań, sprawcy ani ich zleceniodawcy pozostali na wolności, co skutkowało umorzeniem postępowania.

Śmierć Nikodema Skotarczaka mogła mieć również związek z konfliktami z członkami grupy pruszkowskiej. Tezę tę potwierdzał w swoich zeznaniach świadek koronny, Jarosław Sokołowski, pseudonim „Masa”. Istnieją także spekulacje, według których zleceniodawcą mógł być gdańszczanin Daniel Zacharzewski, znany jako „Zachar”. W przypadku zlecenia zabójstwa Skotarczaka postawiono również zarzuty Krzysztofowi Jędrzejczakowi z łódzkiej grupy „ośmiornicy”. Niemniej jednak, postępowanie umorzono z powodu poważnych uchybień, a nowe procedury rozpoczęły się dopiero w 2010 roku.

Na zawsze pozostanie w pamięci, że „Nikoś” odszedł zbyt wcześnie. Jego miejsce spoczynku znajduje się na cmentarzu Srebrzysko w Gdańsku, w rejonie I, na polanie I.

Filmy

W 1996 roku powstał dokumentalny film telewizyjny pt. Kraina złudzeń, którego autorem jest reżyser Wojciech Szumowski. Dzieło to, ukazujące sylwetkę „Nikosia”, zdobyło główną nagrodę na Łódzkim Festiwalu Mediów ,,Człowiek w zagrożeniu”, odbywającym się w tym samym roku.

Następnie, w 2021 roku, zrealizowano fabularny film w reżyserii Macieja Kawulskiego, noszący tytuł Jak pokochałam gangstera. Reżyser podkreślał, że produkcja ta została zainspirowana biografią „Nikosia”, a jej premiera miała miejsce 5 stycznia 2022 roku na platformie streamingowej Netflix.

Film Macieja Kawulskiego wywołał wiele kontrowersji w społeczeństwie. Zgodnie z informacjami zamieszczonymi w tygodniku Angora, Piotr, najstarszy syn Nikodema Skotarczaka, wyraził swoje niezadowolenie z powodu przedstawienia ojca. Pomimo, iż pomagał w produkcji, poczuł się oszukany. Zaznaczył, że nigdy by się nie zgodził na uczestnictwo, gdyby wiedział, w jakim świetle zostanie zaprezentowany jego tata.

Ostatnia żona Nikodema, Edyta, również skrytykowała film. W wydanym oświadczeniu stwierdziła, że obraz ten jest ordynarną wizją reżysera, kłamiącą na temat jej męża oraz jego postaci. Jak pokochałam gangstera nie spotkał się z pozytywnym przyjęciem również wśród przyjaciół Nikodema. Dariusz Michalczewski, bliski znajomy Skotarczaka, zauważył, że w filmie przedstawiona postać nie odzwierciedla prawdziwego „Nikosia” i że jego charakter nie był tak negatywny, jak to pokazano w produkcji Dariusz Michalczewski.

Wśród krytyków filmowych, serwis Filmweb również wyraził swoje wątpliwości co do jakości produkcji. Jak pokochałam gangstera otrzymał niskie oceny, średnio 3.5/10, podczas gdy widzowie ocenili film jako przeciętny, przyznając mu 5.9/10 w skali do 10.

Książki

O Nikodemie Skotarczaku powstało wiele interesujących publikacji, które mogą stanowić cenne źródło informacji na temat jego życia oraz działalności. Wśród autorów, którzy zdecydowali się zaznaczyć jego postać w literaturze, znajduje się Rixdorf Werner, który napisał dzieło pod tytułem Das steinere Gesicht: der Pate von Danzig, Nikodem Skotarczak. Publikacja ta, znana również jako Kamienna Twarz: Ojciec Chrzestny z Gdańska, Nikodem Skotarczak, wnikliwie bada osobowość Skotarczaka oraz jego wpływ na regionalne życie społeczne.

Kolejne interesujące książki dotyczące tej postaci to dzieła Edyty Skotarczak. Wśród nich widnieją tytuły takie jak Nikodem Skotarczak „Nikoś” Ruletka życia oraz Nikodem Skotarczak „Nikoś” Ostatnia ruletka. Obie te książki stawiają niezatarte znaki w literaturze, ukazując różnorodne aspekty życia Nikodema oraz jego zawirowania.

---

Oceń: Nikodem Skotarczak

---