Jerzy Owsiak

---

Życiorys

Pochodzenie i młodość

Jerzy Owsiak dorastał w rodzinie, w której ojciec był milicjantem, a matka księgową. Ciekawym facetem był również jego dziadek, który brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej, natomiast babcia działała w oddziałach gen. Józefa Hallera. Z czasem jego ojciec awansował na pułkownika i pracował w Komendzie Głównej Milicji Obywatelskiej.

W wieku ośmiu lat z rodziną przeniósł się z Gdańska do Warszawy, gdzie ukończył liceum ekonomiczne. Następnie próbował swoich sił, aby dostać się na warszawską Akademię Sztuk Pięknych oraz na kierunek psychologii. W latach 70. poszukiwał pracy za granicą, gdzie zdobywał doświadczenie jako obsługa hotelowa w Berlinie Zachodnim, a także pracował jako sorter w fabryce tulipanów oraz sprzątacz w pensjonacie w Holandii. W okresie młodości był częścią grupy mazowieckich hippisów, co miało wpływ na jego późniejsze zainteresowania.

Dziennikarstwo i organizatorstwo

Owsiak stał się częścią środowiska muzycznego dzięki znajomości z Wojciechem Waglewskim. W 1988 roku założył Towarzystwo Przyjaciół Chińskich Ręczników, a jego obecność na koncertach zespołu Voo Voo przyczyniła się do rozwoju jego kariery. Współpracował także z Rozgłośnią Harcerską, gdzie prowadził autorską audycję. Pracował dla tygodnika „Na Przełaj” i aktywnie organizował imprezy rockowe, które stały się jego znakiem rozpoznawczym.

Owsiak był także organizatorem serii koncertów-maratonów muzycznych, które charakteryzowały się jego niezwykłym sposobem prowadzenia, w tym „jękliwą” konferansjerką. W latach 1989 i 1991 zorganizował koncerty: „Letnia zadyma w środku zimy”, „Zadyma na Torwarze” oraz „50 Rock’n’rolli na I Maja”. Razem z Walterem Chełstowskim współorganizował festiwal w Jarocinie w latach 1991-1992.

Po współpracy z Rozgłośnią Harcerską w 1991 roku, Owsiak rozpoczął tworzenie copiątkowej audycji w radiowej Trójce pod nazwą Brum, która w 1994 roku zmieniła nazwę na Się kręci. W 1991 roku Maciej Domański zaproponował mu nowy program telewizyjny, który nosił tytuł Róbta, co chceta. Po 128 odcinkach program zniknął z anteny, lecz w 1994 roku zainaugurował program Dziura w koszu, skierowany do młodzieży. Owsiak promował również aktywność sportową, prowadząc audycję Kręcioła oraz organizując Finały WOŚP. Od 1995 roku prowadził pierwszy Przystanek Woodstock, który do dziś przyciąga rzesze uczestników, i od 2018 roku jest znany jako Pol’and’Rock Festival.

Owsiak współautor w 1999 roku książki Orkiestra Klubu Pomocnych Serc, gdzie zawarty jest wywiad-rzeka z Bartłomiejem Dobroczyńskim. Od 1999 roku prowadził audycję Programu I Polskiego Radia pod tytułem Kręcioła. Po odejściu z TVP w 2007 roku stworzył młodzieżowy kanał O.TV, a w 2011 roku zainicjował wideoblog owsiaknet.pl, który przekształcił się na kręcioła.tv.

Latem 2011 roku Owsiak wydał autobiograficzną książkę Róbta co chceta, opisującą historię Fundacji WOŚP. Prowadził audycję Się kręci w Programie III Polskiego Radia, a także często gościł w audycjach Jedynki. W czerwcu 2016 roku zakończył współpracę z Polskim Radiem, po czym zaczął prowadzić audycję Zaraz będzie ciemno w Antyradiu. Prowadzi także działalność jako prezes przedsiębiorstwa Złoty Melon Sp. z o.o. i dużo się angażuje w tworzenie witraży, w tym w Belwederze, który znajduje się w Warszawie, oraz w hotelu Rialto.

Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy

Owsiak był głównym organizatorem wielu zbiórek, zaczynając od spontanicznej akcji po apelu kardiochirurgów z Centrum Zdrowia Dziecka. W 1992 roku zapraszał lekarzy do swojego programu Brum, przypominając słuchaczom o możliwości wsparcia finansowego. Pierwszy Finał miał miejsce 3 stycznia 1993 roku, a dzięki pozytywnemu odzewowi społecznemu Owsiak postanowił nadać tej inicjatywie stałą formę. W marcu 1993 roku w wyniku współpracy z Walterem Chełstowskim powstała Fundacja WOŚP.

Od tego momentu Finał Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy odbywał się corocznie, a Owsiak pełnił rolę kluczowego organizatora. Do 2015 roku był także konferansjerem telewizyjnej relacji z Finału, który emitowany był w TVP2. Niezwykle poruszającym momentem były wydarzenia z 14 stycznia 2019 roku, kiedy to po tragicznej śmierci prezydenta Gdańska, Pawła Adamowicza, Owsiak zrezygnował z funkcji prezesa Fundacji WOŚP. Jednak dzięki silnym apelom społeczności oraz wpływowym wystąpieniom, podjął decyzję o powrocie i chęci intensyfikacji działań przeciwko nienawiści.

Życie prywatne

Jerzy Owsiak jest mężem Lidią Niedźwiedzką-Owsiak, która należy do zarządu Fundacji Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy. Para ma dwie córki, które noszą imiona Aleksandra, urodzona w 1979 roku, oraz Ewa, która przyszła na świat w 1989 roku.

Krytyka

Działalność Jerzego Owsiaka spotyka się z krytyką ze strony różnych środowisk, w tym zarówno prawicowych, jak i niektórych lewicowych. Prawica ma kilka zastrzeżeń do jego postawy i działań, w tym:

• promocję hasła „róbta, co chceta”, które jest kojarzone z programem telewizyjnym prowadzonym przez Owsiaka; krytycy interpretują to jako zachętę do hedonizmu oraz relatywizmu moralnego,
• zezwolenie na obecność niektórych związków religijnych podczas Przystanku Woodstock, które niektórzy uznają za zagrożenie dla młodzieży, w tym Międzynarodowe Towarzystwo Świadomości Kryszny,
• stwierdzenie, że należy zainicjować publiczną dyskusję na temat eutanazji, chociaż sam Owsiak zadeklarował, że nie jest jej zwolennikiem. W wywiadzie dla portalu dziennik.pl określił eutanazję jako „pomocą starszym w cierpieniach”,
• nieprzychylne traktowanie dziennikarzy, którzy krytycznie odnoszą się do WOŚP. Przykładem może być konferencja prasowa zorganizowana 8 stycznia 2014 roku, z której siłowo usunięto Michała Rachonia, dziennikarza Telewizji Republika. Swoje obawy w tej sprawie wyraziło środowisko dziennikarskie oraz Helsińska Fundacja Praw Człowieka, a swoje dezaprobatu wyraziło również Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich.

Sprawy sądowe

Jerzy Owsiak, znany działacz społeczny, ma za sobą liczne zawirowania prawne, które kształtowały jego publiczny wizerunek. W trakcie swojej kariery był kilkukrotnie pozwany oraz trzykrotnie skazany, a także sam złożył pozew.

W 2003 roku, Owsiak został skazany przez sąd za zniszczenie stoisk prywatnych w Żarach. To wydarzenie zbudziło wiele kontrowersji i stało się częścią jego historii.

W 2017 roku postanowił pozwać znanego blogera, Piotra Wielguckiego, za zniesławienie. W swoim działaniu bloger, piszący pod pseudonimem Matka Kurka, zarzucił Owsiakowi nieprawidłowości w finansowaniu Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy oraz Złotego Melona. Określił go w publikacjach mianem „hieny cmentarnej”. Sąd nakazał Wielguckiemu usunięcie obraźliwych treści i przeproszenie Owsiaka, a po drugim przegranym procesie bloger został zobowiązany do wpłaty 5000 zł na rzecz WOŚP oraz pokrycia kosztów procesu.

7 marca 2017 roku Sąd Okręgowy w Legnicy wydał prawomocny wyrok, sygnatura akt IV Ka 52/17, w którym uznał Owsiaka za winnego zniesławienia Piotra Wielguckiego, sugerując, że jest on „nierobem utrzymywanym przez żonę”. Następnie, 12 czerwca 2019 roku, Owsiak przegrał z Wielguckim proces cywilny. Sąd Apelacyjny w Warszawie zobowiązał go do zamieszczenia przeprosin na swoim videoblogu, sygn. akt I ACa 13/19.

W 2018 roku, anonimowy internauta złożył przeciwko Owsiakowi pozew, zarzucając mu używanie wulgarnych słów w miejscu publicznym, jednak sprawa ta została umorzona.

Kolejne problemy prawne dotyczyły wydarzeń z 2019 roku, kiedy to Owsiak został pozwany do sądu w Słubicach. W tym przypadku chodziło o sprostowanie wulgarnych wypowiedzi skierowanych w stronę polityków Prawa i Sprawiedliwości podczas Festiwalu Pol’and’Rock.

30 stycznia 2020 roku, Sąd Okręgowy w Warszawie prawomocnie uznał Owsiaka za winnego znieważenia Krystyny Pawłowicz. Odniósł się wulgarnie do jej życia prywatnego w trakcie wystąpienia na Przystanku Woodstock. 6 sierpnia 2020 roku, po przegranym procesie cywilnym, Sąd Apelacyjny w Warszawie zobowiązał Jerzego Owsiaka do zamieszczenia przeprosin za naruszenie dóbr osobistych powódki.

Humor

Jerzy Owsiak zyskał miano bohatera popularnej copypasty, w której to narracja rozgrywa się w dość nietypowej scenerii. To dzieje się na pogrzebie znanej osobistości, gdzie jeden z uczestników postanawia zadać mu kontrowersyjne pytanie dotyczące sprzedaży uranu Czeczenom. Takie sytuacje w sposób humorystyczny oddają, jak absurdalne mogą być niektóre z sytuacji, w których uczestniczą publiczne postacie.

Interesującym jest fakt, że później sam Jerzy Owsiak odniósł się do tego fenomenu z odpowiednim dystansem. Jego wrażliwość na żart zyskała uznanie, co pokazał również podczas 30. Finału Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy. Wtedy to administrator strony internetowej „Irytujący Historyk” zaproponował na aukcję niezwykły przedmiot – ważący aż 2,6 kg blok uranu, na którym widniał autograf Owsiaka. To zdarzenie z pewnością wpisuje się w niezwykłe i humorystyczne oblicze działalności artysty.

Wyróżnienia

Odznaczenia państwowe i samorządowe

Jerzy Owsiak, znany polski działacz, otrzymał szereg odznaczeń honorowych w uznaniu jego zaangażowania oraz wkładu w życie społeczne.

• W 1999 roku uhonorowany został Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski,
• w 2006 roku przyznano mu Odznakę honorową „Za Zasługi dla Województwa Lubuskiego”,
• rok 2009 przyniósł mu Odznakę honorową „Za Zasługi dla Ochrony Praw Człowieka”,
• w 2010 roku wyróżniono go Odznaką Honorową „Bene Merito”,
• kolejno w 2011 roku otrzymał Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski,
• w 2012 roku zdobył Srebrny Medal „Za Zasługi dla Policji” (wcześniej brązowy, data niewiadoma),
• natomiast w 2018 roku odznaczono go Odznaką Honorową za Zasługi dla Ochrony Praw Dziecka – INFANTIS DIGNITATIS DEFENSORI.

Honorowe obywatelstwa

Jerzy Owsiak otrzymał również zaszczytne tytuły honorowego obywatela miast:

• W 2014 roku nadano mu tytuł Honorowego Obywatela miasta stołecznego Warszawy,
• a w 2024 roku uzyskał tytuł Honorowego Obywatela miasta Gdańska.

Inne zaszczyty

W ciągu swojej kariery Owsiak został uhonorowany licznymi nagrodami i wyróżnieniami, które podkreślają jego znaczenie w polskim społeczeństwie:

• W 1993 roku zdobył Srebrne Usta,
• czego roku przyznano mu Order Uśmiechu (wręczony w 2018 roku),
• Wiktor w 1993, Wiktor w 1994, Wiktor Publiczności w 1999 oraz Superwiktor w 2000 roku,
• w 1997 roku otrzymał Medal świętego Jerzego – honorową nagrodę „Tygodnika Powszechnego”,
• w 1998 roku zdobył Honorową Odznakę GOPR „Za Zasługi dla Ratownictwa Górskiego”,
• w 2002 roku tytuł Kreatora Kultury „Polityki”,
• rok 2003 przyniósł mu Order Ecce Homo oraz Medal im. Wacława Szuberta od Polskiej Akademii Nauk,
• w 2006 roku został ogłoszony Europejczykiem Roku,
• w 2009 roku uhonorowano go Perłą Honorową Polskiej Gospodarki w kategorii krzewienie wartości społecznych,
• w 2010 roku tytuł laureata Złotego artKciuka przyznano na Interdyscyplinarnym Festiwalu Sztuk Miasto Gwiazd w Żyrardowie za Festiwal Przystanek Woodstock,
• w 2011 roku uzyskał Buzdygan – honorową nagrodę „Polski Zbrojnej”,
• w 2013 roku nadano mu tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie,
• również w 2013 roku zdobył Medal Szczytu Laureatów Pokojowej Nagrody Nobla,
• w 2014 roku przyznano mu Nagrodę Mediów Niptel,
• tę nagrodę z rąk im. Jerzmanowskich, a także Nagrodę Lewiatana oraz Nagrodę Zwierciadła,
• tego samego roku wyróżniono go nagrodą plebiscytu „Ludzie Wolności” Gazety Wyborczej z okazji 25. rocznicy wyborów w 1989 roku w kategorii Społeczeństwo,
• dalej w tym samym roku zdobył nagrodę Za Odważne Myślenie przyznawaną przez Zarząd Konfederacji Lewiatan oraz Fundację na Rzecz Myślenia im. Barbary Skargi,
• w 2015 roku uhonorowano go tytułem Najlepszego promotora koncertowego na świecie według plebiscytu International Music Industry Awards (MUSEXPO),
• w 2017 roku przyznano mu Pamiątkowy Medal „Plus ratio quam vis” UJ,
• w 2018 roku zdobył Nagrodę Polonicus oraz Medal „Serce Ziemi”,
• w 2019 roku uhonorowano go Nagrodą im. księdza Józefa Tischnera (z Lidią Niedźwiedzką-Owsiak),
• a także Nagrodą Radia Tok FM im. Anny Laszuk – nagroda specjalna,
• w 2021 roku tytuł Ambasadora Zrównoważonego Rozwoju ONZ,
• wreszcie w 2023 roku medal Wolności Słowa (z Lidią Niedźwiedzką-Owsiak),
• oraz w 2024 roku Nagroda Polskiej Organizacji Turystycznej – Złote Logo Polska.

Filmografia

Jerzy Owsiak, znany polski działacz społeczny i organizator wydarzeń kulturalnych, ma na swoim koncie liczne występy w filmach, zarówno dokumentalnych, jak i fabularnych. Poniżej przedstawiamy przegląd jego dorobku filmowego, który powinien zainteresować miłośników sztuki filmowej oraz tych, którzy śledzą jego działalność. Oto zestawienie ważniejszych tytułów:

• 1993: Bank nie z tej ziemi (jako on sam),
• 1996: Autoportret z kochanką (jako on sam, film obyczajowy, reżyseria: Radosław Piwowarski),
• 2000: Klan (jako on sam, odc. 286, serial),
• 2000: Dzieci Jarocina (film dokumentalny, reżyseria: Petro Aleksowski),
• 2003: Przystanek Woodstock – Najgłośniejszy Film Polski (film dokumentalny, reżyseria: Jerzy Owsiak),
• 2004: Sie macie ludzie (film dokumentalny, reżyseria: Krzysztof Magowski),
• 2008: Historia polskiego rocka (film dokumentalny, reżyseria: Leszek Gnoiński, Wojciech Słota),
• 2009: Beats of Freedom – Zew wolności (film dokumentalny, reżyseria: Leszek Gnoiński, Wojciech Słota),
• 2012: Drogi (film dokumentalny, reżyseria: Małgorzata Ruszkiewicz),
• 2016: Jarocin. Po co wolność (film dokumentalny, reżyseria: Leszek Gnoiński, Marek Gajczak),
• 2022: Johnny (jako on sam, film biograficzny, reżyseria: Daniel Jaroszek),
• 2023: Fenomen (film dokumentalny, reżyseria: Małgorzata Kowalczyk).

Owsiak, wielokrotnie występujący w swoich produkcjach, sprawdził się nie tylko jako postać publiczna, ale także jako reżyser i producent, co pokazuje jego zaangażowanie w różnorodne projekty filmowe. Jego działalność w sferze kultury filmowej uzupełnia bogaty obraz jego życia oraz pasji.

---

Oceń: Jerzy Owsiak

---