Jerzy Adamski (krytyk)

Kultura i sztuka

Jerzy Adamski, urodzony 23 stycznia 1922 roku w Gdańsku, a zmarły 18 listopada 2001 roku w Warszawie, był postacią niezwykle ważną w polskim życiu kulturalnym. Był uznawanym krytykiem literackim oraz teatralnym, którego prace znacznie wpływały na rozwój krytyki w Polsce.

Oprócz krytyki, Adamski angażował się także w tłumaczenie dzieł literatury włoskiej oraz francuskiej, co świadczy o jego szerokich horyzontach oraz głębokiej wiedzy o kulturze europejskiej. Był również eseistą, pisarzem, pedagogiem oraz pracownikiem naukowym, co podkreśla jego wszechstronność oraz pasję do nauczania i dzielenia się wiedzą.

Adamski był członkiem Klubu Krytyki Teatralnej, a jego opinie pojawiały się w znanych publikacjach, takich jak „Kultura” oraz „Express Wieczorny”, gdzie regularnie recenzował zarówno spektakle teatralne, jak i nowe publikacje literackie.

Rys biograficzny

Jerzy Adamski, przed wybuchem drugiej wojny światowej, był aktywnym harcerzem w 17 Warszawskiej Drużynie Harcerskiej, działającej na warszawskiej Pradze. W trakcie konfliktu pełnił rolę sekcyjnego w praskich Grupach Szturmowych Szarych Szeregów, angażując się jako żołnierz Armii Krajowej. Zdecydował się na heroiczny udział w powstaniu warszawskim, gdzie dowodził 111 plutonem w Zgrupowaniu „Krybar”. Po zakończeniu walk znalazł się w niewoli wojennej w stalagu.

W 1941 roku zdał maturę, a w 1949 ukończył studia na Uniwersytecie Warszawskim, zdobywając tytuł magistra filologii romańskiej. Po uzyskaniu dyplomu podjął działalność pedagogiczną na Uniwersytecie Wrocławskim oraz na Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Łodzi. Później, w latach 1961–1989, prowadził wykłady w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Warszawie, a w latach 1966–1970 pełnił funkcję prorektora tej instytucji.

W okresie PRL był częścią Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR). W latach 1984-1989 pracował na stanowisku samodzielnego pracownika naukowego w Akademii Nauk Społecznych przy KC PZPR. Swoją pasję do krytyki literackiej rozpoczął w roku 1946, publikując swoje teksty w prasie literackiej. W roku 1952 dołączył do zespołu redakcyjnego tygodnika „Przegląd Kulturalny”, gdzie pozostał aż do 1961 roku. Oprócz tego działał jako krytyk teatralny w różnych gazetach i czasopismach.

W 1962 roku uzyskał stopień doktora nauk humanistycznych, a także odbył studia za granicą w miastach takich jak Rzym, Londyn i Paryż. Jego współpraca z polskimi teatrami obejmowała rolę tłumacza oraz autora adaptacji, a także konsultanta dramaturgicznego. Uczestniczył w przygotowaniach do inscenizacji reżyserowanych przez takie osobistości jak Adam Hanuszkiewicz, Roman Kłosowski, Jerzy Rakowiecki, Olga Kosutska, August Kowalczyk oraz Mieczysław Górkiewicz. W 1988 roku zagrał w spektaklu Teatru Telewizji pod tytułem Samobójca, którego reżyserią zajął się Kazimierz Kutz.

Po zakończeniu swojej pracy artystycznej, Jerzy Adamski spoczął na cmentarzu Powązki Wojskowe w Warszawie (kwatera A3 tuje-2-6).

Publikacje

Zbiory szkiców i esejów

Jerzy Adamski jest autorem wielu znaczących dzieł, w tym zbiorów szkiców i esejów, które wnikliwie badają różnorodne aspekty literatury i teatru.

  • Dramat i scena francuska wieku Oświecenia (Zarys historii teatru starożytnego i zachodnio-europejskiego, z. 9 – Państwowy Instytut Sztuki, 1953),
  • Świat wolteriański (Szkice literackie – Spółdzielnia Wydawnicza Czytelnik, 1957),
  • Poszukiwanie ideału kultury (Szkice – Wydawnictwo Literackie, 1964),
  • Modele miłości i wzory człowieczeństwa. Szkice z literatury włoskiej (1974),
  • Teatr z bliska – pamiętnik teatralny z lat 1971–1981 (1981),
  • Dno oka (1984),
  • Obrona teatru dramatycznego (1986),
  • Amen (1989),
  • Katastrofa kultury (1989),
  • Samopoczucie kulturalne Polaków (1990),
  • Szkice wytworne, czyli Tematy konwersacji salonowej (1990),
  • Inteligencja bez maski: paradoksy inteligenckiej mentalności (1997),
  • Świat jako niespełnienie albo Samobójstwo Don Juana (2000).

Inne

Oprócz wspomnianych zbiorów, Adamski napisał także istotne prace, które przyczyniają się do lepszego zrozumienia literatury i kultury.

Nagrody i odznaczenia

W ciągu swojej kariery Jerzy Adamski zdobył wiele znaczących nagród oraz odznaczeń, które odzwierciedlają jego pasję i zaangażowanie w dziedzinie mediów. Poniżej przedstawiono wybrane osiągnięcia:

  • W 1972 roku otrzymał nagrodę Komitetu ds. PRiTV za wybitnie interesujące audycje radiowe z cyklu Lektury, lektury, którą przyznano mu wspólnie z Jerzym Pytlakowskim,
  • W 1980 roku wywalczył nagrodę przewodniczącego Komitetu ds. Radia i Telewizji,
  • W 1996 roku został uhonorowany odznaką „Zasłużony Działacz Kultury”,
  • W 1997 roku otrzymał Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.

Oceń: Jerzy Adamski (krytyk)

★★★★★
Średnia ocena:4.59 Liczba ocen:11