Wzgórze Pachołek

---

Historia

Wzgórze Pachołek po raz pierwszy zostało wspomniane w historii w 1734 roku pod nazwą Pacholkenberg. Ta przepiękna lokalizacja od 1186 roku aż do momentu kasaty majątków zakonu po pierwszym rozbiorze Polski w 1772 roku, należała do opactwa cystersów oliwskich. Z początkiem roku 1794 rozpoczęto zamiany na tym wzgórzu, które miały na celu utworzenie ogrodu. Prace były prowadzone pod czujnym okiem berlińskiego ogrodnika Hansa Saltzmana, który zajmował się wykonaniem ścieżek, podejść oraz nasadzeń roślin, w tym miłorząbu japońskiego.

Maj 1797 był szczególnym miesiącem, ponieważ to wtedy na wzgórze przybył król Prus, Fryderyk Wilhelm III, wraz z żoną Luizą. Na cześć królowej, sąsiednie wzniesienie nazwano Luisenberg, które obecnie znane jest jako Wzgórze Kościuszki. W 1798 roku, na polecenie opata komendatariusza oliwskiego klasztoru, Karola von Hohenzollern-Hechningen, na szczycie wzgórza powstał pawilon widokowy, znany jako belweder. W 1882 roku został on zastąpiony murowaną wieżą.

W historii tego miejsca istotny moment miał miejsce w 1810 roku, gdy Joseph Hohenzollern-Hechingen, ostatni opat oliwski, nabył wzgórze od władz Gdańska i ustawił na nim krzyż. Po jego śmierci, w 1836 roku, państwowe władze wykupiły nieruchomość od spadkobierców. W 1889 roku, na sąsiednim Wzgórzu Luizy, wzniesiono granitowy obelisk zwieńczony rzeźbą pruskiego orła oraz inskrypcją Goethego, która brzmiała: Die Stätte, die ein guter Mansch betrat Ist eingeweiht: nach hundret Jahren klingt Sein Wort und seine That dem Enkel wieder? Co można przetłumaczyć jako „Miejsce, na które wstąpił dobry człowiek, jest uświęcone po wieczne czasy.”

Na bokach obelisku umieszczono tablice z wyrazami szacunku dla królowej Luizy. Po zakończeniu II wojny światowej, w 1945 roku, zarówno orła, jak i tablice upamiętniające królową usunięto. W 1975 roku pomnik przeszedł kolejny etap reorganizacji, zachowując XIX-wieczną konstrukcję, gdzie na szczycie umieszczono rzeźbę głowy Zygmunta III Wazy, a po bokach znalazły się upamiętnienia związane z polskim zwycięstwem nad flotą tych nocnymi wrogów oraz herb królewski.

W latach 90. XX wieku pomnik uległ dewastacji – zniszczono z rzeźby głowy Zygmunta III, a w 1997 roku, tablica z napisem również uległa zniszczeniu. Kolejnego uszkodzenia tablica z herbem królewskim doznała po lutym 2006 roku. W listopadzie 2014 roku zakończony został pierwszy etap renowacji pomnika, na którym umieszczono nową tablicę z napisem: Zygmunt III Waza twórca polskiej floty wojennej, która odniosła wielkie zwycięstwo nad flotą wojenną Szwecji w bitwie pod Oliwą 28-XI-1627.

W marcu 1945 roku, podczas operacji pomorskiej, 2 Front Białoruski nacierał na Gdańsk przez Oliwę. 23 marca niemieccy saperzy wysadzili wieżę, obawiając się, że wpadnie w ręce czerwonoarmistów, którzy mogliby jej użyć jako punktu obserwacyjnego. Z obecnej stalowej platformy widokowej, zbudowanej w 1975 roku przez gdański Mostostal, można podziwiać malowniczy widok na okolice oraz Zatokę Gdańską.

Warto również wspomnieć, że od września do grudnia 2014 roku przeprowadzono remont schodów prowadzących na szczyt wzgórza, który pochłonął 512 tys. zł. W ramach prac zainstalowano również nowe drewniane poręcze. Osobny artykuł dotyczący lokalnych atrakcji można znaleźć tutaj.

---

Oceń: Wzgórze Pachołek

---