Jan Mikołaj Chodkiewicz, postać o bogatym dziedzictwie, urodził się 14 grudnia 1738 roku w Gdańsku, a jego życie zakończyło się tragicznie 2 lutego 1781 roku w Czarnobylu.
Był on nie tylko starostą generalnym Żmudzi od 1764 roku, ale również zajmował istotne stanowiska publiczne, w tym hrabiego na Szkłowie i Nowej Myszy oraz pułkownika województwa wileńskiego.
Dodatkowo, jego rola jako starosty wielońskiego również podkreśla znaczenie, jakie miał w swoim czasie.
Życiorys
Jan Mikołaj Chodkiewicz był osobą urodzoną w elitarnym środowisku, jako syn wojewody brzeskolitewskiego Adama Tadeusza oraz Rozalii z Czapskich, wojewodzianki pomorskiej. Po zakończeniu studiów na Akademii Wileńskiej w 1757 roku zdobył tytuł pułkownika w służbie Jego Królewskiej Mości.
Uczestnicząc aktywnie w wydarzeniach z lat 1758–1759, brał udział w wojnie siedmioletniej po stronie Francji. Był pułkownikiem województwa wileńskiego oraz konsyliarzem tegoż województwa w konfederacji generalnej Wielkiego Księstwa Litewskiego w 1764 roku. W tym samym roku wybrano go na posła na sejm konwokacyjny z Księstwa Żmudzkiego.
W tym dynamicznym roku Chodkiewicz zyskał również miano elektora Stanisława Augusta Poniatowskiego reprezentując województwo wileńskie, a także był posłem na sejm koronacyjny. W 1764 roku jego oddziały przeprowadziły najazd na zamek w Białej Podlaskiej, należący do rodów Radziwiłłów.
Wyróżniony przez króla w 1764 roku, otrzymał stanowisko generała-adiutanta oraz Order Świętego Stanisława w 1765 roku, a także godność starosty generalnego Żmudzi. W 1766 roku został członkiem Komisji Wojskowej Wielkiego Księstwa Litewskiego, a także senatorem rezydentem, co podkreślało jego wpływy polityczne.
W okresie konfederacji barskiej przyjął postawę ambiwalentną. Oficjalnie lamentował nad trudną sytuacją kraju, jednakże nie wahał się wspierać dowódców wojsk pruskich oraz rosyjskich, mając na uwadze przede wszystkim ochronę swoich dóbr prywatnych. Został odznaczony Orderem Orła Białego 9 maja 1774 roku.
W 1778 roku Chodkiewicz awansował na rangę generał-lejtnanta w wojsku rosyjskim. Po zakończeniu swojego życia został pochowany w monasterze bazylianów w Supraślu. W dniu 1 stycznia 1766 roku poślubił w Podhorcach Ludwikę Marię, córkę Wacława Rzewuskiego oraz Anny z Lubomirskich. Małżeństwo doczekało się kilku dzieci, w tym trzech synów: Wacław (1767-1784), Józef (1774-1828) oraz Aleksander Franciszek (1776-1838), a także dwóch córek: Rozalii (1768-1794) oraz Elżbiety (1771-1804). Niestety, Ksawery i Anna zmarli w dzieciństwie.
Literatura dodatkowa
W kontekście literatury poświęconej Janowi Mikołajowi Chodkiewiczowi, warto zwrócić uwagę na znaczące dzieło autorstwa Władysława Konopczyńskiego. Zostało ono opublikowane w trzecim tomie Polskiego Słownika Biograficznego, w którym oprócz biografii Chodkiewicza, można znaleźć także biogramy wielu innych historycznych postaci, takich jak Brożek Jan czy Chwalczewski Franciszek. Publikacja ta ukazała się w Krakowie, pod redakcją Polskiej Akademii Umiejętności. Wydanie miało miejsce w 1937 roku, na stronach 368–369.
Warto również odnotować, że dzieło to doczekało się reprintu, który został wydany przez Zakład Narodowy im. Ossolińskich w Krakowie w 1989 roku. Publikacja ta oznaczona jest numerem ISBN 83-04-03291-0.
Przypisy
- D. Żołądź-Strzelczyk, M.E. Kowalczyk, Dyspozycje Ludwiki Marii z Rzewuskich Chodkiewiczowej dotyczące dzieci, „Klio. Czasopismo poświęcone dziejom Polski i powszechnym” 63, 2022 r., nr 3, s. 71-97
- Akta zjazdów stanów Wielkiego Księstwa Litewskiego, t. I, Warszawa 2006 r., s. 391.
- Volumina Legum, t. VII, Petersburg 1860 r., s. 236.
- Volumina Legum, t. VII, Petersburg 1860 r., s. 222.
- Volumina Legum, t. VII, Petersburg 1860 r., s. 60.
- Dyaryusz seymu convocationis siedmio- niedzielnego warszawskiego: zdania, mowy, projekta y manifesta w sobie zawierający, przez sessye zebrany r. p. 1764, fol. 87.
- Akt elekcyi Roku Tysiąć Siedemset Sześćdziesiątego Czwartego, Miesiąca Sierpnia, Dnia dwudziestego siódmego, s. 40.
- Ludwik Zieliński, Pamiątki historyczne krajowe, Lwów 1841 r., s. 25.
- http://pbc.biaman.pl/Content/31903/StPodl7.pdf
Pozostali ludzie w kategorii "Szlachta i monarchia":
Bogusław Radziwiłł | Aleksander Benedykt SobieskiOceń: Jan Mikołaj Chodkiewicz