Aleksander Benedykt Stanisław Sobieski, znany również jako królewicz polski, to postać o bogatej historii, której życie pozostaje fascynującym tematem do zgłębiania. Urodził się 9 września 1677 roku w Gdańsku, w rodzinie królewskiej jako syn Jana III Sobieskiego oraz Marii Kazimiery d’Arquien.
Jego życie zakończyło się 19 listopada 1714 roku w Rzymie, gdzie spoczął po długim i pełnym wyzwań istnieniu. Aleksander Benedykt był nie tylko dziedzicem królewskiego rodu, ale również osobą, która miała wpływ na historię Polski i jej kultury.
Życiorys
W okresie swojej młodości, Aleksander Benedykt Sobieski zdobył staranne wykształcenie i opanował kilka języków, co z pewnością ułatwiło mu późniejsze kontakty dyplomatyczne i towarzyskie. Możliwe, że towarzyszył ojcu podczas kampanii do Mołdawii w 1691 roku. W obliczu konfliktu swojego ojca z najstarszym bratem Jakubem, Aleksander był brany pod uwagę w planach dynastycznych dotyczących przyszłości tronu, jednak te zamierzenia nigdy nie zostały zrealizowane.
W październiku 1696 roku miał zaszczyt wystąpić przed królem Ludwikiem XIV jako markiz Jarosławski. Krótko później, 19 stycznia 1698, wspólnie z bratem Konstantym Władysławem, zorganizował bal w Warszawie, aby uhonorować przybycie króla Augusta II Mocnego do stolicy. Podczas wrześniowej kampanii Augusta II przeciwko Tatarom, Aleksander także znajdował się w obozie wojskowym, a w październiku tego samego roku towarzyszył bratu w odprowadzeniu matki, która udała się w podróż do Włoch.
W listopadzie obaj bracia zostali przyjęci przez cesarza Leopolda I oraz Eleonorę Magdalenę von Pfalz-Neuburg w Wiedniu. Z kolei w marcu 1700 roku Aleksander wyruszył do Rzymu, gdzie w listopadzie odebrał kawalerski tytuł Orderu św. Michała, a w grudniu z rąk ambasadora Francji otrzymał Order Świętego Ducha.
Latem 1702 roku Charles de Caradas, poseł francuski, wysunął pomysł, aby Aleksander zajął tron węgierski. Wrocław stał się miejscem spotkania z Anną Aloysią Esterle, byłą kochanką Augusta II, z którą Aleksander nawiązał romans. Królewicz postanowił jednak pozostać w Oławie, stroniąc od politycznych zawirowań, kiedy jego bracia zostali porwani do Saksonii na rozkaz Augusta II.
14 kwietnia 1704 roku, Aleksander opublikował manifest w Warszawie, w którym odpierał oskarżenia Wettyna o rzekomy spisek przeciwko niemu. W tym czasie, jego kandydaturę do korony polskiej poparli między innymi król Szwecji Karol XII oraz hetman wielki koronny Adam Mikołaj Sieniawski, jednak Aleksander odrzucił tę propozycję. Wybrany przez szlachtę Stanisław Leszczyński, na mocy tzw. asekuracji z 24 czerwca 1704 roku, zobowiązał się do oddania korony polskiej jego bratu Jakubowi, traktując siebie jako depozytariusza korony Sobieskich.
W czasie kampanii Karola XII w Saksonii w 1706 roku, Aleksander dowodził własnym oddziałem. Po uwolnieniu braci w wyniku pokoju w Altranstädt, postanowił wycofać się z życia politycznego.
W 1710 roku osiedlił się na stałe w Rzymie. Już w 1709 roku jako Armonte Calidio został członkiem rzymskiej akademii Arcadia, gromadzącej artystów, pisarzy i uczonych. W trakcie spotkań arkadyjskich, które odbywały się w jego rezydencji, deklamował swoje prace pisane po łacinie.
Teatr pozostawał jego pasją. Aleksander stworzył swoją wersję arkadyjskiego dramma nobile, a w latach 1710-1713 w swoim teatrze zrealizował kilka spektakli operowych, nawiązując współpracę z kompozytorem Domenico Scarlattim i scenografem Filippo Juvarra. Zdarzało się, że sam występował w swoich przedstawieniach.
Jego imię zostało nadane dwóm statkom z Gdańska, Printz Alexander von Pohlen. Aleksander Benedykt Sobieski spoczywa w kościele kapucynów Maria Immacolata a via Veneto w Rzymie, gdzie znajduje się jego pomnik autorstwa Camilla Rusconiego.
Przodkowie
Aby zrozumieć dziedzictwo Aleksandra Benedykta Sobieskiego, warto przyjrzeć się jego przodkom, którzy kształtowali historię rodziny. Poniżej przedstawiamy drzewo genealogiczne, które ilustruje związki pomiędzy członkami rodu Sobieskich.
_ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ |
_ | Marek Sobieski | ||||||||||||
_ | |||||||||||||
_ | _ | _ | _ | _ | |||||||||
_ | Jakub Sobieski | _ | |||||||||||
_ | |||||||||||||
_ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | ||||||
_ | Jadwiga Snopkowska | ||||||||||||
_ | |||||||||||||
_ | _ | _ | _ | _ | |||||||||
_ | Jan III Sobieski | _ | |||||||||||
_ | |||||||||||||
_ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | |||
_ | Jan Daniłowicz | ||||||||||||
_ | |||||||||||||
_ | _ | _ | _ | _ | |||||||||
_ | Zofia Teofila Daniłowicz | _ | |||||||||||
_ | |||||||||||||
_ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | ||||||
_ | Zofia Żółkiewska | ||||||||||||
_ | |||||||||||||
_ | _ | _ | _ | _ | |||||||||
_ | Aleksander Benedykt Sobieski | _ | |||||||||||
_ | |||||||||||||
_ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ |
_ | Antoine de La Grange d’Arquien | ||||||||||||
_ | |||||||||||||
_ | _ | _ | _ | _ | |||||||||
_ | Henri Albert de La Grange d’Arquien | _ | |||||||||||
_ | |||||||||||||
_ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | ||||||
_ | Anne d’Ancienville | ||||||||||||
_ | |||||||||||||
_ | _ | _ | _ | _ | |||||||||
_ | Maria Kazimiera d’Arquien, Marysieńka | _ | |||||||||||
_ | |||||||||||||
_ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | |||
_ | Baptiste de La Châtre of Bruillebault | ||||||||||||
_ | |||||||||||||
_ | _ | _ | _ | _ | |||||||||
_ | Françoise de La Châtre | _ | |||||||||||
_ | |||||||||||||
_ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | ||||||
_ | Gabrielle Lamy | ||||||||||||
_ | |||||||||||||
_ | _ | _ | _ | _ | |||||||||
Przypisy
- wg Andrzej Januszajtis: Tego na pewno nie wiecie – Kiedy urodził się królewicz Aleksander, Gazeta Wyborcza, Magazyn Trójmiasto, 13.10.2017 r., s. 14
- Magdalena Madeja-Grzyb: Radość obywateli gdańskich z okazji narodzin królewicza Aleksandra Benedykta. [w:] Pasaż wiedzy [on-line]. Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie. [dostęp 25.08.2016 r.]
- Marek Arpad Kowalski, Kolonie Rzeczypospolitej, Warszawa 2005 r., s. 75.
- Geneall.fr
Oceń: Aleksander Benedykt Sobieski