Mikołaj Oelhaf

Medycyna i zdrowie

Nikolaus (Mikołaj) Hieronymus (Hieronimus) Oelhaf, znany również pod różnymi wariantami swojego nazwiska, takich jak Oelhafen, Ölhafen czy Oelhafius, urodził się 20 marca 1604 roku w Gdańsku. Zmarł tamże 23 lipca 1643 roku. Był on wybitnym niemieckim lekarzem oraz botanikiem, który swoją karierę oraz pasje ściśle łączył z Gdańskiem.

Jako syn Joachima Oelhafa oraz Anny z domu Haveradt, Mikołaj Oelhaf miał niepodważalny wpływ na lokalną medycynę i botanikę. Dzięki stypendium przyznanemu przez Radę Miasta Gdańsk, mógł przez trzy lata studiów doskonalić swoje umiejętności na włoskich uniwersytetach. Jego poświęcenie zaowocowało uzyskaniem promocji doktorskiej z zakresu medycyny w roku 1630.

W zaledwie dwa lata później, w 1632 roku, Mikołaj Oelhaf objął stanowisko lekarza miejskiego w Gdańsku, co podkreśla jego szybki awans zawodowy i uznanie w środowisku medycznym. W roku 1637 zawarł związek małżeński z Adelgundą z domu Kneckerbart, co jest świadectwem jego stabilności osobistej oraz zawodowej.

Nie można też zapomnieć o jego roli jako lekarza nadwornego dla Władysława IV Wazy, co stanowiło istotny element jego kariery. Mikołaj Oelhaf pozostawił po sobie trwały ślad w historii medycyny oraz botaniki, a jego osiągnięcia nadal inspirują przyszłe pokolenia.

Działalność botaniczna

Mikołaj Oelhaf był znanym botanikiem, który poświęcił swoje życie badaniu i dokumentowaniu roślinności w Gdańsku oraz okolicznych terenach. W 1643 roku na światło dzienne trafiła jego znacząca publikacja – niewielka książka licząca 80 stron, która zawiera szczegółowe opisy 348 roślin leczniczych występujących na tym obszarze. W swych badaniach Oelhaf zastosował klasyfikację roślin według „Pinax theatri botanici” Gasparda Bauhina, co było niezwykle istotne, jako że dzieło to stanowiło przewodnik po botanicznych zasobach w XVII wieku.

W treści opracowania Oelhaf przedstawił nie tylko nazwy roślin, ale także ich właściwości lecznicze, informacje dotyczące okresów kwitnienia oraz miejsca występowania. Ponadto, dla części gatunków uwzględnił synonimy łacińskie oraz niemieckie odpowiedniki nazw. Na liście roślin, które wymienił, znalazły się m.in. brekinię oraz kotewkę orzecha wodnego – rodzaje, które na przełomie XIX i XX wieku zostały uznane za wymarłe w regionie Prus Zachodnich.

Choć wcześniej florą Prus zajmował się Johann Wigand, Mikołaj Oelhaf jest szeroko uznawany za pierwszego botanika tych terenów. Jego dzieło „Elenchus plantarum” mimo pewnych nieścisłości stanowi pierwszą poważną próbę systematyzacji rodzimych roślin i ich cech w tej okolicy. Oelhaf zaznaczył w wstępie, że jego intencją była promocja zainteresowania tamtejszą florą, co odbiło się na rozwoju lokalnej nauki o roślinach, zwanej florystyką, która zaczęła się intensywniej rozwijać po wydaniu „Elenchus plantarum”. Wkrótce po jego publikacji Christian Mentzel, w 1650 roku, opracował uzupełnienie, a następnie w 1656 roku Lorenz Eichstaedt wydał nową wersję tego dzieła.

Publikacja

W 1643 roku, Mikołaj Oelhaf opublikował dzieło zatytułowane Elenchus plantarum circa nobile Borussorum Dantiscum sua sponte nascentium. Publikacja ta ukazała się w Stettinie, wydana przez Georga Rhetla, obejmując 80 stron oraz 18 dodatkowych stron.

Przypisy

  1. MikołajM. Oelhalf MikołajM., Elenchus plantarum circa nobile Borussorum Dantiscum sua sponte nascentium d. Nicolai Ölhafii, medici regii et in Rep. Patria physici ordinarii p. m., 01.12.1656 r.
  2. Menzel C. 1650. Centuria plantarum circa nobile Gedanum ad elenchum plantarum gedanensis dom. Nicolai Oelhafii. Dantisci, typis Andreae Hüenfeldi.
  3. Conwentz H.. Westpreußische Botaniker der Vergangenheit. „Ber. Deutsch. Bot. Ges.”. 29, 1911.
  4. Oelhaf Mikołaj. [w:] Encyklopedia Wiem [on-line]. Onet.pl. [dostęp 08.01.2014 r.]
  5. a b c Magdalena Ziarnek: Badacze szaty roślinnej Pomorza sprzed 1945 roku. Szczecin: Zakład Botaniki i Ochrony Przyrody ZUT w Szczecinie, Lonicera Krzysztof Ziarnek, 2012 r., s. 80.

Oceń: Mikołaj Oelhaf

★★★★★
Średnia ocena:4.54 Liczba ocen:16