Palmiarnia w Parku Oliwskim to zabytkowy obiekt, który ma wyjątkowe znaczenie dla miłośników przyrody oraz historii. Znajduje się w malowniczej scenerii gdańskiego parku Oliwskim, który jest uznawany za jedno z piękniejszych miejsc w Trójmieście.
Ta historyczna palmiarnia przyciąga wielu odwiedzających swoją unikalną atmosferą oraz bogatą roślinnością. Oferuje szeroki wachlarz egzotycznych gatunków roślin, które są rzadko spotykane w naszym klimacie, co sprawia, że każdy spacer po jej wnętrzu to niezwykłe przeżycie.
Historia
Palmiarnia, która została założona w drugiej połowie XVIII wieku, pełniła funkcję klasztornego ogrodu zimowego, gdzie gromadzono egzotyczne rośliny. Była integralną częścią kompozycji parku i usytuowana jest w pobliżu głównej alei, na południowy wschód od pałacu opackiego.
W XIX wieku, zwłaszcza w latach 50. oraz w 1984 roku, miała miejsce rozbudowa palmiarni. W wyniku tych prac, powstały dwa główne budynki: wschodni, parterowy, murowany na planie prostokąta, przeszklony od strony południowej oraz zachodni, zakończony cylindryczną formą w 1954 roku. Wysoka na 15 metrów szklana kopuła umożliwiała tworzenie optymalnych warunków do wzrostu dla wielu gatunków roślin. Można tu podziwiać nie tylko palmy i bananowce, ale również araukarie, filodendrony, kaktusy, aloesy, agawy, opuncje, fikusy, storczyki, sagowce i wiele innych. Warto wspomnieć, że oliwski daktylowiec, który miał 180 lat w momencie ścięcia, był najstarszym sztucznie hodowanym okazem tego gatunku w Europie i jedynym takim drzewem w Polsce.
Palmiarnia została w 1971 roku wpisana do rejestru zabytków jako część zespołu pocysterskiego. W 2017 roku, konstrukcja obiektu została całkowicie rozebrana, a w jej miejsce zaplanowano nową, wyższą palmiarnię, która miała uwzględniać wysokość daktylowca wynoszącą 17 metrów. Jego korona uszkodziła dach wcześniejszego budynku, a inwestycja, której koszt wyniósł 8,7 mln zł, trwała znacznie dłużej niż zakładano. Nowa struktura palmiarni przybrała formę cylindrycznej, szklanej, automatycznie otwieranej rotundy o wysokości 24 metrów i szerokości 17 metrów. Obiekt został także przystosowany do potrzeb osób z niepełnosprawnościami, a jego kubatura wynosi 4,4 tysiąca metrów sześciennych.
Niestety, harmonogram prac był wielokrotnie przesuwany – początkowo przewidziane zakończenie na listopad 2017 roku, następnie na styczeń oraz czerwiec 2018 roku, nie zostało dotrzymane. Główne przyczyny opóźnienia dotyczyły złożoności technologii oszklenia rotundy o wysokości 24 metrów, co skutkowało, że w lipcu 2019 roku wykonawca zdecydował wycofać się z placu budowy. Finalizacja projektu miała miejsce dopiero we wrześniu 2020 roku. W tym samym roku rozpoczęto modernizację oranżerii, której koszt wyniósł niemal 8 mln zł, a zakończenie planowane było na jesień 2021 roku.
Opóźnienia w budowie nowej palmiarni negatywnie wpłynęły na stan zdrowia eksponowanego okazu palmy. W rezultacie, w 2021 roku, drzewo to zostało niestety przeznaczone do wycięcia, co miało miejsce 2 grudnia tego samego roku. W październiku 2021 roku Zarząd Dzielnicy Oliwa złożył zawiadomienie do prokuratury w sprawie śmierci 180-letniego daktylowca w Parku Oliwskim. W listopadzie tego roku w podobnej sprawie zawiadomienie złożył również Pomorski Wojewódzki Konserwator Zabytków Igor Strzok.
Po niemal pięcioletnich opóźnieniach, 19 marca 2022 roku, po przebudowie Palmiarnia została otwarta z trzema nowymi daktylowcami. Uczestniczyli w tym wydarzeniu Prezydent Gdańska Aleksandra Dulkiewicz oraz jej zastępcy Alan Aleksandrowicz i Piotr Grzelak.
Przypisy
- Palmiarnia otwarta!. staraoliwa.pl, 21.03.2022 r. [dostęp 21.02.2023 r.]
- Rotunda i oranżeria w Parku Oliwskim otwarte dla zwiedzających. gzdiz.gda.pl, 21.03.2022 r.
- Otwarcie nowej palmiarni w Parku Oliwskim. staraoliwa.pl, 18.03.2022 r. [dostęp 21.02.2023 r.]
- Otwarcie Palmiarni. trojmiasto.pl, 19.03.2022 r. [dostęp 19.03.2022 r.]
- W sobotę, 19 marca, otwarcie nowej palmiarni w Oliwie. trojmiasto.pl, 15.03.2022 r. [dostęp 16.03.2022 r.]
- Kłopoty z palmiarnią w parku Oliwskim. Robota za 8,7 mln zł utknęła na finiszu. trojmiasto.wyborcza.pl. [dostęp 23.10.2021 r.]
- Palma oliwska idzie do ścięcia, Gdańsk kupił nowe rośliny. trojmiasto.wyborcza.pl. [dostęp 23.10.2021 r.]
- 180-letnia palma oliwska umiera. Dyrektor gdańskich inwestycji straci stanowisko?. trojmiasto.wyborcza.pl. [dostęp 23.10.2021 r.]
- 180-letnia gdańska palma obumiera. Powód? Trwająca trzy lata budowa nowej palmiarni za 28 mln. trojmiasto.wyborcza.pl. [dostęp 23.10.2021 r.]
- Palmiarnia w parku Oliwskim prawie gotowa. Budowa zajęła ponad trzy lat. trojmiasto.wyborcza.pl. [dostęp 23.10.2021 r.]
- 8 mln zł za przebudowę oranżerii w parku Oliwskim. trojmiasto.pl. [dostęp 23.10.2021 r.]
- Do prokuratury trafiło zawiadomienie o unicestwieniu 180 – letniej palmy z Parku Oliwskiego. staraoliwa.pl, 28.10.2021 r. [dostęp 21.02.2023 r.]
- Zarząd Dzielnicy Oliwa zawiadamia prokuraturę w sprawie obumarcia 180 – letniego daktylowca w Parku Oliwskim. oliwianie.pl, 28.10.2021 r.
- Konserwator zabytków zgłasza martwą palmę do prokuratury. Wycinka jeszcze w tym tygodniu?. trojmiasto.wyborcza.pl, 02.11.2021 r. [dostęp 02.11.2021 r.]
- Paweł Wojciechowski: Rozpoczęła się wycinka 180-letniej palmy w Parku Oliwskim w Gdańsku. W tle śledztwo prokuratury. 02.12.2021 r. [dostęp 02.12.2021 r.]
- Nowa palmiarnia w Parku Oliwskim będzie później i za większe pieniądze.
- Dariusz Gałązka Palmiarnia w nowej odsłonie. DRMG pokazała projekt.
- Emilia Stawikowska Trwa rozbiórka oliwskiej palmiarni. A pomysł na nową jest zaskakujący.
- Tę gdańską palmiarnię znają wszyscy. Od ponad półtora roku jest nieczynna.
- Jak powinien zmienić się park Oliwski? Historycy sztuki: usunąć asfalt i...
- Aleksandra Kozłowska Palmiarnia w parku Oliwskim będzie wyższa. Bo się palma nie mieści [dostęp 18.09.2013 r.]
Oceń: Palmiarnia Parku Oliwskiego